Israël valt Rafah aan: ‘We staan aan de vooravond van een nog veel ernstiger conflict’

Met de aanval op Rafah lijkt het Israëlische leger vastberaden om tot het bittere einde door te vechten. ‘Het wordt onvermijdelijk een bloedbad’, vreest Didier Leroy, Midden-Oostenkenner aan de Koninklijke Militaire School.

Na een gevechtspauze van een kleine maand is het Israëlische leger vanochtend begonnen met de aanval op Rafah, de laatste stad in Gaza waar Hamas nog een aanzienlijke militaire aanwezigheid heeft. Minister van Buitenlandse Zaken Israel Katz verkondigde op X dat het Israëlische leger Rafah binnentrekt om de Israëlische gijzelaars te bevrijden en Hamas een nederlaag toe te brengen.

‘Israël gaat voor de totale overwinning’, analyseert Didier Leroy, Midden-Oostenkenner aan de Koninklijke Militaire School. ‘Het is vastbesloten om de Al-Qassambrigades, de gewapende arm van Hamas, zo hard mogelijk te raken. Israël wil tonen dat het geen tweede Hamas-aanval zoals die van 7 oktober zal aanvaarden, en dat het ondanks de internationale druk zal doorzetten.

Wat verwacht u van het nieuwe Israëlische offensief?

Didier Leroy: De voortekenen spreken voor zich. Israël heeft meer dan 40.000 tenten geplaatst die moeten dienen om de nieuwe vluchtelingen op te vangen. Het Israëlische leger is al een tiental dagen bezig met een veilige corridor in te stellen waarlangs Israëlische soldaten vanuit Noord-Gaza zuidwaarts kunnen trekken.

De bevolking van Gaza heeft per sms waarschuwingen gekregen om te evacueren. De luchtbombardementen zijn begonnen, gedeeltelijk met de bedoeling om de inwoners van Rafah aan te zetten om te vertrekken.

Het huidige offensief komt er na een pauze van enkele weken. Vanwaar die gevechtspauze?

Leroy: Dat had in de eerste plaats te maken met de ramadan en de Joodse vieringen van Pesach in de laatste week van april. Er was ook de ‘afleiding’ door de Israëlische aanval op het Iraanse consulaat in Damascus, waardoor er minder over Gaza werd gepraat. Bovendien moest het leger zijn goede wil tonen door die 40.000 tenten op te zetten en water en voedsel toe te laten, om de Amerikanen en de Egyptenaren gerust te stellen.

Welke impact verwacht u voor de Gazaanse bevolking?

Leroy: Het wordt onvermijdelijk een bloedbad. We zitten nu al aan 34.500 slachtoffers in dit conflict, en dat aantal zal de komende dagen snel oplopen. Premier Benjamin Netanyahu houdt geen rekening met de internationale druk op Israël. Zelfs als het dodental oploopt tot 50.000 maakt dat voor de huidige Israëlische regering geen verschil. We moeten ook erkennen dat de Israëlische samenleving hierin een zekere speelruimte toelaat. Het overgrote deel van de Israëlische samenleving wil wraak. Er is een grote wil om Netanyahu te horen zeggen dat de laatste Al-Qassambrigades ontmanteld zijn.

Verwacht u veel tegenstand van Hamaskant?

Leroy: De meest doorgewinterde strijders bevinden zich waarschijnlijk niet in Rafah, maar de belangrijkste tunnels voor de bevoorrading van Hamas wél. Vermoedelijk zullen er meer ‘succesvolle’ hinderlagen zijn dan in de vorige fase van de oorlog. Toch verwacht ik dat deze actie hoogstens enkele weken zal duren.

Hoe evalueert u het militaire optreden van het Israëlische leger?

Leroy: Hamas kondigde vooraf aan dat Gaza het Vietnam van het Israëlische leger zou worden. Dat is niet gebeurd. Israël heeft enkele honderden soldaten verloren, maar het is er redelijk vlot in geslaagd om Hamas militair te ontmantelen en zijn militaire leiding uit te schakelen. Strikt militair genomen is het evident dat Israël deze oorlog aan het winnen is.

Maar politiek gesproken is Israël in het nauw gedreven. De internationale reputatie van het Israëlische leger ligt voorgoed aan diggelen. Nooit had Israël minder internationale steun. De tijd waarin het Israëlische leger overal kritiekloos mee weg kwam, is voorbij.

Tegelijk moeten we vaststellen dat de Israëlische bondgenootschappen overeind blijven. Dat zag je duidelijk in de nacht van 13 op 14 april, toen Iran een grootschalige raketaanval op Israëlisch grondgebied lanceerde. Die nacht werd duidelijk dat Amerika – en zowat alle westerse en heel wat Arabische landen – Israël zullen steunen als het tot een grootschalig conflict komt. Het Israëlische leger is niet onkwetsbaar, maar tegelijk is Israël minder geïsoleerd dan Iran wel had gewild.

Na de Israëlische droneaanval: ‘Iran is op strategisch niveau de oorlog aan het winnen’

Israël en Hamas zijn ondertussen nog steeds aan het onderhandelen over een mogelijk staakt-het-vuren. Verwacht u daar nog een doorbraak?

Leroy: Beide kanten houden vast aan hun maximalistische eisen. Aan Israëlische kant wordt Hamas gezien als een partij die niet bereid is tot compromissen. Daarbij spelen de onderhandelingen over Gilad Shalit, de Israëlische soldaat die vijf jaar lang gegijzeld werd door Hamas. Al die jaren toonde Hamas zich volledig onbereid om maar een duimbreed toe te geven: finaal moest Israël maar liefst 1027 Palestijnse gevangenen vrijgelaten om Shalit vrij te krijgen.

Bovendien gaat de Israëlische regering ervan uit dat de meerderheid van de door Hamas gegijzelde Israëli’s niet meer leeft.

Gisteren verklaarde Hamas zich plots akkoord met de Israëlische eisen. Is het oprecht?

Leroy: Het is een manier om tijd te winnen. Het Israëlische leger zal deze verklaring van Hamas zien als een teken dat het aan het einde van zijn krachten zit.

Wat verwacht u na de aanval op Rafah?

Leroy: Ik vrees dat de toestand van de Palestijnen zowel in Gaza als op de Westelijke Jordaanoever zal verslechteren. Deze oorlog is helaas nog maar het begin. Ik vrees dat we aan de vooravond van een nog veel ernstiger conflict staan. In Zuid-Libanon is Hezbollah zich in alle stilte aan het klaarmaken voor een echte oorlog. Het heeft zich de voorbije achttien jaar in relatieve rust kunnen voorbereiden. Als Hamas erin slaagt om 800 kilometer aan tunnels te bouwen in Gaza, dat onder een permanente blokkade lag, dan kun je je voorstellen wat Hezbollah de voorbije achttien heeft kunnen bouwen. Voor Israël is Hezbollah een existentiële dreiging. Geen enkele Israëlische premier zal die dreiging kunnen negeren.

Verwacht u dat het tot een oorlog komt tussen Israël en Hezbollah?

Leroy: Ik denk dat de oorlog tussen Israël en Hezbollah al gepland staat. Hij is onvermijdelijk. Bovendien zal Israël voor die oorlog veel gemakkelijker steun krijgen dan voor de strijd met Hamas.

Hoe bedoelt u?

Leroy: Omdat de Palestijnse zaak veel gevoeliger ligt. In de Arabische wereld zal Israël bij een aanval op Hezbollah uiteraard kritiek krijgen – want het is Israël – maar tegelijk zijn er maar weinig soennitische moslims die geven om de sjiieten van Hezbollah. Het idee dat Israël zijn veiligheid tegenover de Palestijnen wil verdedigen, krijgt het internationaal moeilijk verkocht. Het is véél gemakkelijker om de wereld ervan te overtuigen dat het bedreigd wordt door Hezbollah en door Iran.