De Poolse eerste minister, Donald Tusk, zou de rol van president van de Europese Raad en opvolger van Herman Van Rompuy ‘serieus overwegen’. De beslissing houdt verband met de crisis in buurland Oekraïne. De genderdiscussie binnen de Europese Unie kan roet in het eten gooien.
Een woordvoerster van de Poolse overheid heeft gezegd dat de premier Donald Tusk de rol van president van de Europese Raad ‘serieus overweegt’. Zijn beslissing wordt gelinkt aan de crisis in buurland Oekraïne.
‘Europese leiders proberen Donald Tusk te overtuigen om de positie van president van de Europese Raad aan te nemen,’ aldus de woordvoerster Malgorzata Kidawa-Blonska tegen persagentschap Reuters. ‘De eerste minister behandelt het voorstel in alle ernst. Hij analyseert de gevolgen voor Polen, de veiligheid van het land en dat vooral in het licht van de crisis in Oekraïne.’
Polen wordt belangrijke speler
De positie zal zaterdag op een speciale Europese top in Brussel worden besproken. Eerder werd de centrumrechtse pro-Europese Tusk al als favoriet getipt. Tusk is een economische liberaal en voorstander van vrijhandel. Zijn zwakte is dan weer dat hij slechts een beetje Engels spreekt en geen Frans. Dat maakt het moeilijk om met een breed publiek te communiceren.
Als uiteindelijk bevestigd wordt dat Tusk de functie krijgt, is dat een overwinning voor de tien ex-communistische Centraal- en Oost-Europese landen die de Europese Unie sinds een decennium geleden vervoegden. Die landen hadden namelijk geëist dat een van de belangrijke postjes naar een kandidaat uit hun regio zou gaan. De beslissing zou Polen ook meteen als grote speler in het blok naast EU-oprichters Frankrijk en Duitsland lanceren.
Van Rompuy bereidt akkoord voor
Twee bronnen in Brussel, schrijft Reuters, menen dat de huidige president Herman Van Rompuy een deal voorbereidt. ‘Van Rompuy zal andere EU-leiders contacteren. Als niemand tegen Tusk gekant is, is er een akkoord’, aldus een anonieme medewerker bij het proces.
Wie president van de Europese Raad wordt, moet toppen van de eurozone voorzitten, ook als het land zelf de euro niet heeft ingevoerd. Dat is het geval bij Polen.
Reuters meldt dat de Franse president François Hollande bezwaren zou hebben gehad om het Europese presidentschap te geven aan een kandidaat van een land dat geen lid is van de eurozone.
Als Tusk aan het roer zou staan, zou dat de deelname van Polen aan de eurozone kunnen versnellen. Zeker als de man de toppen minstens twee keer per jaar zal voorzitten. Toch zegt de bron tegen Reuters dat Frankrijk de Poolse kandidaat niet zal blokkeren. ‘Hollande heeft goede relaties met hem opgebouwd en ze hebben al verschillende akkoorden bereikt in het verleden.’
Steun van Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland
De Poolse premier heeft in elk geval al de steun van belangrijke spelers op het terrein met naast Frankrijk ook Groot-Brittannië en Duitsland.
De Britten waren de eersten om Tusk publiekelijk als kandidaat te steunen. Op die manier wil het land weer een evenwicht bereiken, aangezien de vroegere Luxemburgse premier Jean-Claude Juncker – die in juni voorzitter van de Europese Commissie werd – een betere integratie van de EU verlangt, iets wat op verzet van Groot-Brittannië stuit.
Volgens de woordvoerster van premier David Cameron, deelt het land Tusks verlangen om de EU te hervormen.
Diplomatieke bronnen zeggen dat de Duitse bondskanselier Angela Merkel maanden heeft geprobeerd om de 57-jarige Tusk te overtuigen een van de belangrijke EU-jobs aan te nemen. Aanvankelijk zou hij dat aanbod hebben afgewimpeld, omdat hij zijn partij in Polen volgend jaar naar een nooit geziene derde termijn aan de macht wilde leiden.
Hard in Oekraïnecrisis
Een belangrijke factor bij de presidentskeuze is de crisis in Oekraïne. Zo was er verweer uit het oosten tegen de Italiaanse kandidate Federica Mogherini, momenteel minister van Buitenlandse Zaken in het land. Zij werd ervan beschuldigd te ‘soft’ te zijn voor Moskou in het conflict in Oekraïne. Die kritiek zou volgens diplomaten gaan liggen als Tusk met de belangrijkste functie gaat lopen.
De Poolse regering van Tusk is een van de Europese overheden die het hardst zijn opgetreden in het conflict. Tusk benadrukte de nood aan strengere sancties tegen Rusland na de annexatie van de Krim en de betrokkenheid bij de acties van pro-Russische separatisten in het oosten van Oekraïne.
Tegenreacties van het Kremlin hebben de Poolse voedselexport zwaar getroffen, maar Warschau eist dat de Navo zorgt voor een duidelijkere militaire aanwezigheid in Europa. Iets waar andere Europese bondgenoten terughoudend over zijn.
Naast beslissingen over de Oekraïnecrisis, zal het nieuwe Europese leiderschap moeten helpen zorgen voor een antwoord op problemen als de economische terugval in de eurozone en de onzekere toekomst van Groot-Brittannië in het blok.
Genderdiscussie
Een ander struikelblok bij de keuze voor Tusk is de discussie over het genderevenwicht in de Europese Unie. Juncker zou gefrustreerd zijn dat zo veel lidstaten mannelijke kandidaten naar voren hebben geschoven voor jobs bij de Commissie. De Europese leider zei dat een Commissie zonder voldoende vrouwen ‘minder legitiem en amper representatief’ zou zijn en dat hij dat zou moeten compenseren door vrouwen belangrijkere functies te geven.
Ook het Europees Parlement, dat de keuzes voor de topfuncties moet goedkeuren, wil meer vrouwen in EU-jobs zien. De president van het Parlement, Martin Schulz, waarschuwde in juli dat de EU-legislatuur ‘geen mannenclub zal aanvaarden’.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier