Aan Oekraïense kant zijn er voorzichtige signalen dat er over de Krim gepraat kan worden.
In het Westen bestond de voorbije acht jaar de stille aanname dat Oekraïne er niet op gebeten was om de Krim terug te krijgen. Ja, de Russische annexatie van 2014 was illegaal, maar zat Kiev echt te wachten op een balsturig schiereiland met een bevolking die nooit groot enthousiasme toonde voor de Oekraïense staat? De Oekraïense eis om de Krim terug te krijgen werd vooral gezien als een hefboom om zich van internationale steun te verzekeren.
Het is maar de vraag of die aanname correct is. Het voorbije jaar voerde Oekraïne al meerdere succesvolle aanvallen uit op militaire doelwitten op de Krim. Op 23 februari slaagden Oekraïense inlichtingendiensten erin twee lokale radiozenders te hacken en een radioboodschap uit te zenden. Die boodschap, zowel in het Russisch als in het Oekraïens, liet weinig aan de verbeelding over: ‘Oekraïne zal al zijn bezette gebieden terugwinnen. (…) We zullen elke verrader van Oekraïne vinden.’
Andrij Sybiha, een topadviseur van president Volodymyr Zelensky, liet vorige week in Financial Times optekenen dat Oekraïne bereid is om over de toekomst van de Krim te onderhandelen, maar pas wanneer het Oekraïense leger de grens met het bezette schiereiland bereikt. Op zich is die stelling niet nieuw. Ook aan het begin van de oorlog bood Zelensky onderhandelingen over de toekomst van de Krim aan om het offensief te stoppen. Maar zelfs toen stelde hij de terugkeer van de Krim als einddoel.
Militaire experts achten het vrijwel onmogelijk voor het Oekraïense leger om de Krim te heroveren. Maar ook via de onderhandelingstafel ligt een oplossing niet voor de hand. Volgens de Oekraïense grondwet moet elke territoriale wijziging goedgekeurd worden per referendum. Het lijkt erg onwaarschijnlijk dat Oekraïners daartoe bereid zullen zijn. Voor Poetin ligt een oplossing zo mogelijk nog moeilijker. In een decennium van economische stagnatie is de ‘hereniging’ met de Krim het enige tastbare dat hij de Russen te bieden heeft.
Aan Russische kant houdt men ondertussen rekening met alle scenario’s. Satellietbeelden tonen dat er op grote schaal loopgraven en versterkingen werden aangebracht om de kust te kunnen verdedigen tegen eventuele Oekraïense aanvallen. Toen Rusland in 2014 zonder slag of stoot het schiereiland annexeerde, was de slogan nog: ‘Rusland en de Krim, voor altijd samen.’ Het kan verkeren.
