‘Is het eindspel al begonnen in Oekraïne?’

Aan het front gaat het beroerd met de Oekraïners. Maar om nu te zeggen dat het Russische offensief een succes is. De verliezen zijn enorm. In het Kremlin heerst een gevoel van ‘nu of nooit’. Hopelijk zien we in 2025 onderhandelingen die best goed kunnen uitpakken voor Oekraïne, schrijft Robbert de Witt.

Het kleeft natuurlijk nog steeds aan Donald Trump dat hij een Poetin-vriendje zou zijn. Diverse keren liet hij immers opzichtig doorschemeren dat hij grote waardering heeft voor de Russische leider en dat die zijn zaakjes heel goed aanpakt. Kort voordat Vladimir Poetin zijn verschrikkelijke oorlog begon bijvoorbeeld.

In februari 2022 had Poetin zo’n tweehonderdduizend soldaten opgesteld langs de grens met Oekraïne. De Britten en Amerikanen waarschuwden voor een grootschalige invasie – ter herinnering: in veel Europese landen werden deze waarschuwingen afgedaan als typisch Amerikaans-Britse paniekzaaierij.

In een radio-uitzending pochte Trump dat hij Poetin als geen ander kent en dat hij daarom zeker wist dat de Russische oud-KGB’er Oekraïne per se wilde hebben. ‘Ik zei tegen hem: “Dat kun je niet doen.” Maar ik kon aan hem zien dat hij het heel graag wilde hebben. Ik ken hem heel goed. Ik kon ook goed met hem opschieten. Ik mocht hem, en hij mocht mij. Ik bedoel, you know, hij is hard, maar hij heeft charisma en is heel trots. Hij houdt van zijn land.’

Zulke positieve uitspraken over de Russische dictator deed Trump vaker, al voordat hij president werd in 2016. En afgelopen jaar zei Trump dat hij de Oekraïne-oorlog ‘in 24 uur’ zal beëindigen. Geen wonder dus dat velen vrezen dat Trump Oekraïne weggeeft door de militaire steun aan Kiev te staken. President Volodymyr Zelensky zal dan wel moeten opgeven, want iedereen weet dat Europa te machteloos en krachteloos is om het wegvallen van de Amerikaanse steun op te vangen.

Kortom, met de terugkeer van Trump lijkt het er niet goed uit te zien voor de Oekraïners.

Aan het front gaat het ook beroerd. Sinds het begin van de oorlog ruim duizend dagen geleden hebben de Russen niet zo veel gebied veroverd. Oekraïne staat nog altijd tegenover een overmacht: een twee keer zo groot leger uit een land met drie keer zoveel inwoners. Aan de andere kant heeft Zelensky grote moeite om voldoende gevechtsbereide mannen te vinden om hun land te verdedigen tegen de invallers uit het oosten.

Ja, de Russen rukken op. Maar de verliezen zijn enorm

Maar het kan ook best allemaal beter worden voor de belaagde Oekraïners. Zoals de Amerikanen zeggen: je moet eerst rock bottom raken, voordat je de weg omhoog vindt.

Neem het Russische offensief. Ja, de Russen rukken op. Maar de kosten en verliezen zijn enorm. Meer dan duizend soldaten sneuvelen per dag aan Russische zijde. Allicht heerst in het Kremlin een gevoel van ‘nu of nooit’. Zo snel mogelijk terreinwinst boeken, tegen welke prijs dan ook. Want straks komt Trump en moet er worden onderhandeld. Alles wat daarvoor nog wordt ingenomen, maakt Rusland sterker.

Bemoedigend voor Oekraïne is ook dat de ernst van de situatie eindelijk is doorgedrongen tot veel Europese hoofdsteden. De Fransen en Britten sluiten nadrukkelijk niet uit dat ze zelf militairen naar Oekraïne gaan sturen om het land te redden. Bovendien lijkt het er sterk op dat in Duitsland de slappe kanselier Olaf Scholz zal plaatsmaken voor christen-democraat Friedrich Merz. Die vindt dat Duitsland wél langeafstandsraketten en F-16’s aan Oekraïne moet leveren. Goed nieuws dus.

Trump wil niet de geschiedenis ingaan als ‘het handlangertje van Poetin’

En dan de oranje olifant in de kamer: Donald Trump. Met alleen oog voor het Amerikaanse belang, zal hij de oorlog in Oekraïne inderdaad snel willen beëindigen. Die is ver weg en kost alleen maar geld. Trump mopperde weleens dat Zelensky elke keer als hij op bezoek was geweest in Washington D.C. een cheque van 60 miljard dollar meekreeg.

Tegelijk is Trumps ego groot genoeg om het beter te willen doen dan Joe Biden. En volgens Republikeinen die Trump kennen, wil hij absoluut niet de geschiedenis ingaan als ‘het handlangertje van Poetin’. Bovendien omringt hij zich met adviseurs en ministers die zich juist hard hebben uitgesproken tégen Poetin en Rusland.

Intussen zei Zelensky afgelopen weekend op de Britse zender Sky News dat hij bereid is om in onderhandelingen alleen het vrije deel van Oekraïne te laten toetreden tot de NAVO. Het nu door Rusland bezette deel zou dan later wel komen, op ‘een diplomatieke manier’. Kortom, Zelensky zoekt naar een uitweg uit de ellende.

Hopelijk is het eindspel begonnen en zien we in 2025 onderhandelingen die best goed kunnen uitpakken voor Oekraïne. En ja, dat zou dan zijn dankzij Trump.