‘Iran had meer terreur kunnen zaaien, maar heeft dat niet gedaan’

‘Zowel in Iran als in Israël is een opbod tussen haviken aan de gang’, schrijft Jonathan Holslag.

Driehonderd raketten en drones vuurde Iran dit weekend op Israël af. Het salvo deed de nacht urenlang oplichten. Even hield de wereld zijn adem in. De aanval had als doel de Israëlische luchtverdediging te verzadigen, zoals Rusland dat ook probeert ten aanzien van Oekraïne. Dat lukte amper. De meeste projectielen werden door Israël en andere landen uit de lucht geschoten. Een eerste vaststelling is dus dat Israël goed standhield.

Een tweede observatie is dat de Iraanse aanval ondanks de schaal proportioneel was, in de mate dat zulke aanvallen ooit echt helemaal proportioneel kunnen zijn. Teheran ging tot beschieting over als vergelding tegen een Israëlische aanval op een Iraans consulaat in Syrië eerder deze maand. Daarbij kwam een belangrijke generaal om. De beschieting was vooral gericht op de luchtmachtbasis van waaruit Israël die aanval had uitgevoerd. Alles wijst er ook op dat Iran zijn actie via Turkije en andere landen aankondigde. Iran had meer terreur kunnen zaaien, maar heeft dat niet gedaan.

Verder wordt het opnieuw duidelijk hoe belangrijk massale luchtverdediging is tegen zulke verzadigingscampagnes. Die verdediging stopt overigens niet aan de grens. Israël, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Jordanië haalden de meeste projectielen neer ruim voor ze de Israëlische grens bereikten. De bescherming bestond uit verschillende lagen: tegen nabije dreigingen, maar ook tegen ballistische raketten, zeer hoog, buiten de atmosfeer. Met een Patriot-installatie kom je er vandaag dus al lang niet meer.

Na de aanval op het Iraanse consulaat: ‘De roekeloosheid van Israël kent geen grenzen meer’

Tot slot lijkt het er niet op dat dit geweld zal stoppen. Nochtans is er een kans tot de-escalatie. Teheran kan verkondigen dat het heeft teruggeslagen; Tel Aviv dat het de rakettenregen heeft tegengehouden. De Verenigde Staten sturen aan op beheersing. President Joe Biden heeft Israël naar verluidt nadrukkelijk gewaarschuwd dat hij een wedervergelding niet zou steunen. Een nieuwe geweldspiraal is niet in het belang van de Amerikanen, aangezien zij al worstelen met China, Noord-Korea en een ophanden zijnde Russisch offensief in Oekraïne.

Maar de greep van Amerika op het Israëlisch-Iraanse conflict verzwakt. De regio houdt rekening met een Republikeinse verkiezingsoverwinning in november en een hardere houding ten opzichte van Iran. Zowel in Iran als in Israël is een opbod tussen haviken aan de gang. Benny Gantz en Benjamin Netanyahu proberen elkaar in hun retoriek ten aanzien van Iran te overtreffen. En ook de nucleaire wapenwedloop zet zich voort. Israël heeft nu wellicht al ruim tachtig kernkoppen; Iran kan er binnenkort wellicht elke maand een bouwen.