‘In Zweden leveren geestverwanten van Geert Wilders al ruim een jaar gedoogsteun’

De politieke verhoudingen in Den Haag en de zege van Wilders zijn ook weer niet zo uniek, schrijft Robbert de Witt (EW). In Zweden doen de geestverwanten van de PVV al ruim een jaar mee, als gedogers.

Het is natuurlijk begrijpelijk dat de onverwachte verkiezingszege van Geert Wilders’ PVV leidt tot nationaal navelstaren. En tot de vrees dat Nederland internationaal een modderfiguur slaat. Maar de politieke verhoudingen in Den Haag zijn ook weer niet zo uniek.

Zo regeert er in Stockholm al ruim een jaar een bijzondere minderheidscoalitie. Na de verkiezingen in de herfst van 2022 werden de sociaal-democraten, die er nog altijd de grootste partij zijn, buitenspel gezet door vier partijen die sterk lijken op de vier partijen die in Nederland geacht worden een regering te vormen.

Partijleider poetste het bruine verleden weg

De conservatieven, liberalen en christen-democraten sloten na een maand onderhandelen in kasteel Tidö het Tidö-akkoord met de radicale Zweden Democraten. Die partij werd, net als de PVV, lang gezien als onfris vanwege de neonazi-achtergrond van verscheidene leden. Maar partijleider Jimmie Åkesson poetste het bruine verleden weg en zijn partij scoorde steeds beter.

Afgesproken werd dat de Zweden Democraten niet zouden meeregeren, maar de coalitie wel aan een meerderheid zouden helpen in het Zweedse parlement. Ook zouden ze grote inspraak krijgen in de besluitvorming. In het Tidö-akkoord beloofden de vier partijen zich ‘waardig te gedragen en met respect te spreken over vertegenwoordigers van de andere partijen’.

Tot op heden heeft dat een behoorlijk stabiele regering opgeleverd, die van immigratiebeperking haar hoofdopdracht heeft gemaakt. Zweden, zo sprak Åkesson tevreden, zal voortaan niet meer de grenzen openhouden. Daarvan heeft het land wel zijn bekomst.

Zweedse regering wil nog slechts voldoen aan het absolute minimum in Europa

Omdat Zweden zich niet – net zomin als Nederland – kan onttrekken aan Europese regels, wil de Zweedse regering voortaan nog slechts voldoen aan het absolute minimum in Europa. Verblijfsvergunningen worden minder snel afgegeven, gezinshereniging beperkt.

(Lees verder onder de preview.)

Net als de PVV maken hun geestverwanten van de Zweden Democraten zich sterk voor de lagere inkomens. Werkloosheidsuitkeringen worden verhoogd, de belasting op energie gaat omlaag. De klimaatdoelen van Parijs wil de Zweedse coalitie wel halen, maar niet ‘ten koste van Zweedse ondernemers en burgers’. En dus investeert de regering in het afvangen en opslaan van CO2, en worden er nieuwe kerncentrales gebouwd.

De vertrokken linkse regering mopperde dat de rechtse partijen alles hebben weggegeven aan Åkesson. En zowel binnen de conservatieve als de liberale partij was grote weerstand tegen het akkoord en de samenwerking met de voormalige besmette partij.

Minister Tenje wil dat nieuwkomers eerst aan het werk gaan

Inmiddels zijn we veertien maanden verder, en gaat de Zweedse minderheidsregering lustig voort met de aanscherping van het immigratiebeleid. Dat is in Stockholm overigens geen zaak van boze witte mannen. Vorige maand kondigde minister Paulina Brandberg van Gendergelijkheid (een post die in het feministische Zweden al bestaat sinds 1954) aan dat zij gaat kijken of ­immigranten kunnen worden uitgezet als ‘hun levensstijl in strijd is met de Zweedse’. Haar collega Maria Malmer Stenergard (minister van Migratie) gaf voorbeelden: uitkeringsfraude, banden met criminele organisaties, antidemocratische uitlatingen.

Onlangs zei een andere vrouwelijke minister, Anna Tenje (Sociale Zaken), tegen de Duitse krant Die Welt: ‘We kunnen niet het meest genereuze socialezekerheidsstelsel ter wereld hebben zonder eisen en hoge verwachtingen te stellen aan degenen die naar ons toekomen.’

Tot nu hebben immigranten recht op een uitkering als ze een verblijfsvergunning hebben en minimaal één jaar in Zweden wonen. Maar Tenje wil dat nieuwkomers eerst aan het werk gaan voordat ze recht krijgen op de genereuze Zweedse sociale voorzieningen.

Veel Zweden zullen zich schamen voor hun regering

Tuurlijk, spanningen zijn er ook. Åkesson en zijn Zweden Democraten testen voortdurend de verhoudingen. Liefst vertrekken ze uit de EU, wat vooral tijdens het Zweedse EU-voorzitterschap afgelopen jaar ongemakkelijk was. En veel Zweden zullen zich schamen voor hun regering die zo sterk leunt op de Zweden Democraten.

Maar zij kunnen zich troosten met de gedachte dat burgers in omringende landen vooral aandacht hebben voor de politieke problemen in hun eigen land.