‘In Gaza snakt men naar de wederopstanding’

In deze bijdrage staat Tim Brys stil bij het lot van de steeds kleiner wordende christelijke gemeenschap in Gaza.

Recent ‘vierden’ enkele honderden Palestijnen het Orthodoxe Paasfeest in Gaza stad. De religieuze rites werden getrouw uitgevoerd, maar verder liet men alle gewoonlijke feestelijkheden achterwege. Al maanden verschuilt het gros van de kleine christelijke gemeenschap van Gaza zich in de Orthodoxe Sint-Porphyriuskerk en de Katholieke Heilige Familiekerk in Gaza stad. De rest vluchtte naar het zuiden van de Gazastrook en enkelen onder hen konden emigreren.

De sombere Paassfeer in Gaza weerspiegelde niet alleen de hachelijke situatie van alle Palestijnen, maar ook het nakende einde van een eeuwenoude inheemse christelijke aanwezigheid. Palestijnse christenen voeren namelijk hun wortels terug tot de eerste volgelingen van Jezus. Tussen de 5^e en 7^e eeuw werd Gaza een bloeiend monastiek centrum en zelfs eeuwen na de islamitische veroveringen was de regio nog steeds overwegend christelijk. In 1948 noemde echter minder dan 10% van de Palestijnen zichzelf christen en op 7 oktober vorig jaar bleven er in Gaza naar schatting nog maar een 1000-tal christenen over. Vandaag, zeven maanden later, is dat aantal alweer gedaald.

Palestijnse voorganger Mitri Raheb uit Bethlehem zei al in november over de Gazaanse christenen: ‘Ik weet niet zeker of ze de Israëlische bombardementen zullen overleven, en zelfs als ze die overleven, denk ik dat velen van hen zullen emigreren.’ Toen waren er al 17 christenen omgekomen, waaronder verschillende kinderen, bij een Israëlisch bombardement op het terrein van de Sint-Porphyriuskerk. De parochie organiseerde de volgende dag haastig een mis om enkele baby’s te dopen, want ook zij zouden wel eens snel kunnen sterven.

Enkele weken later werd 84-jarige muzieklerares Elham Farah neergeschoten toen ze het kerkterrein verliet om de staat van haar huis op te nemen. De volgende dag reed een Israëlische tank over haar al-dan-niet-levenloze lichaam. Een maand later werd de bejaarde Nahida Anton doodgeschoten door een sniper toen ze op het terrein van de Heilige Familiekerk naar het toilet stapte. Haar dochter Samar liep haar achterna en werd eveneens doodgeschoten, terwijl de sniper zeven anderen die probeerden te helpen verwondde. Verder stierf een tiental parochianen omdat hen de nodige medische hulp ontzegd werd. Onder hen de vader van Khalil Sayegh, die stelde dat “het Israëlische leger de kerk volledig belegert.” Iets meer dan 3% van de christelijke populatie van Gaza stierf al sinds 7 oktober.

Niet alleen de christenen zelf, maar ook hun infrastructuur staat onder zware druk. Een gebouw op het terrein van de Sint-Porphyriuskerk werd door het Israëlische leger gebombardeerd en stortte in. Het klooster van de Missionarissen van Naastenliefde – de orde gesticht door moeder Teresa – werd door een raket geraakt waardoor de 54 gehandicapte kinderen die er gehuisvest werden moesten vluchten. Verder werd het YMCA-gebouw gebombardeerd, alsook de Heilige Familieschool, de school van de Zusters van de Heilige Rosenkrans en het Thomas Aquinas onderwijscentrum. Ook 40 huizen van gelovigen zijn tot puin gereduceerd, 48 onherstelbaar beschadigd, en 85 onbewoonbaar zonder verbouwingen, schrijft Sami el-Yousef van het Latijns patriarchaat. “Als de oorlog voorbij is, kunnen de meeste christelijke gezinnen nergens heen en zullen ze waarschijnlijk nog heel lang in het kerkcomplex blijven!” concludeerde hij. Of ze zullen emigreren, zoals reeds 4% van de gemeenschap deed.

Dat is wat de moeder en 18-jarige zus van Khalil Sayegh probeerden, wiens vader stierf bij gebrek aan medische hulp. Ze kregen eind april toestemming om naar Egypte te reizen en vertrokken prompt op de gevaarlijke weg naar de grensovergang in Rafah. Bij een verplichte wandeling door een gebied waar het Israëlische leger auto’s noch ziekenwagens toelaat, stortte de jeugdige Lara Sayegh echter in elkaar. Ze stierf aan een hitteberoerte.

Toen Khalil het droeve nieuws aankondigde, besloot hij met de volgende boodschap: “Zelfs als we de broodnodige gerechtigheid op aarde niet krijgen, zullen we die zeker krijgen in het hiernamaals als we allemaal voor Christus staan. Tot die tijd zal ik blijven vechten voor gerechtigheid voor mijn familie en andere slachtoffers van deze genocide.”

Khalil blijft zich verzetten tegen het onrecht dat Palestijnen ondergaan, ondanks de schokkende dood van vader en zus. En hij koestert de christelijke zekerheid dat recht zál geschieden, al was het pas na de dood. Daarom dat hij deze sombere Pasen op Twitter verkondigde: “de Heer is waarlijk opgestaan.” De wederopstanding van Jezus die Palestijnse christenen met Pasen vieren geeft hun niet alleen de zekerheid dat hun geliefden opnieuw zullen opstaan. Het verzekert hun ook dat de gerechtigheid waarnaar ze snakken uiteindelijk zal geschieden.

Ze geloven dat de opgestane Christus rechtvaardig zal oordelen over dit bloederige conflict. Inclusief de gruwelen van 7 oktober, want Khalil is even vernietigend in zijn kritiek op Hamas. Maar hij blijft zich in het heden inspannen in de hoop dat Israëli’s en Palestijnen niet tot de eeuwigheid moeten wachten op gerechtigheid.

Tim Brys is christen en Master in Midden-Oostenstudies (Beiroet).