‘Marokko mag dan wel door internationale media naar voren geschoven worden als een voorbeeld in Noord-Afrika, de realiteit is er een van willekeurige arrestaties, een dictatuur en martelpraktijken’, getuigt Mohamed Achahbar, vicepresident van de Marokkaanse mensenrechtenvereniging AMDH in België.
Twee jonge vrouwen slenteren in korte rokjes door een souk in Inezgane bij Agadir in Marokko. Een voorbijganger uit zijn onvrede en even later worden de meisjes omringd door kwade burgers. De politie moet tussenkomen en de kortgerokte vrouwen worden gearresteerd. De uitspraak in hun proces is voorzien voor 13 juli en kan oplopen tot twee jaar gevangenisstraf en een fikse boete.
Nog massaal door de media belicht: vijf jongeheren drinken vruchtensap in Marrakech. Bij daglicht. Tijdens de islamitische vastenperiode van de ramadan. Zij zitten alvast in de cel tot 14 juli wanneer hun verdict wordt uitgesproken wat tot zes maanden in de bajes kan gaan.
Martelpraktijken
‘Zulke gevallen zijn niet nieuw, noch uitzonderlijk in Marokko. Maar dat wordt al eens vergeten door de internationale media’, zegt Mohamed Achahbar, vicepresident van de Belgische afdeling van de Marokkaanse mensenrechtenvereniging AMDH. ‘Marokko zal er altijd alles aan doen om een positief beeld van zichzelf uit te dragen, maar het Westen draagt mee de verantwoordelijkheid voor het in stand houden van die leugen.’
De realiteit is anders, meent Achahbar. ‘Nu komen deze twee incidenten aan het licht, alsof het iets uitzonderlijks is. Maar hier vinden continu willekeurige arrestaties plaats van journalisten, activisten en eigenlijk eender wie die iets aan de situatie in Marokko wil veranderen. Bovendien zijn martelingen in de gevangenis schering en inslag en heeft de koning (Mohammed VI) alle macht – wetgevende, uitvoerende en religieuze – in handen.’
‘Waarom kan Marokkaan geen atheïst zijn?’
In 2011 bereikte de Arabische Lente ook Marokko. De zogenaamde Mouvement du 20 février en een linkse politieke kracht trachtten het land in positieve zin om te vormen. ‘Maar de koning heeft dat handig afgewend. Hij beloofde de grondwet te wijzigen, ja, maar deed dat via een eigen comité. Deze grondwet heeft geen legitimiteit of geloofwaardigheid’, aldus Achahbar.
De strafwet wordt gekenmerkt door een zekere willekeur: zo wordt nergens concreet vermeld hoe de Marokkaanse burgers zich precies moeten kleden. ‘Op een strand waar vrouwen in bikini liggen, vinden bijvoorbeeld geen arrestaties plaats’, zegt Achahbar.
Ook bulken de strafwet en grondwet van de tegenstellingen, meent de vicepresident. ‘De vijf jongemannen werden in Marrakech gearresteerd op grond van artikel 222 dat het verbreken van de ramadan onder vier voorwaarden strafbaar maakt: de overtreder moet moslim zijn, het moet gedurende de dag zijn en op een openbare plaats en er is geen sprake van bijvoorbeeld ziekte wat het vasten zou kunnen verhinderen’, legt Achahbar uit.
‘Allemaal goed en wel, maar een moslim gaat nooit zondigen tijdens de vastenmaand. Hierbij lijkt men ervan uit te gaan dat wie een Marokkaanse naam heeft, geboren wordt als moslim en niet atheïst kan zijn. Als mijn blanke vriend Alex een broodje zou eten op de markt, zou daar geen haan naar kraaien. Dat is hypocriet.’
Achahbar merkt bovendien op dat artikel 222 in strijd is met artikel 25 van de Marokkaanse grondwet waarin vrijheid van denken, opinie en meningsuiting verankerd zijn. Maar meer nog strookt de Marokkaanse wetgeving volgens de man niet met de internationale mensenrechten. ‘Er is geen gelijkheid van man en vrouw en er is geen vrijheid van religie want Marokko kent geen scheiding tussen Kerk en Staat.’
Aanvallen van homoseksueel
In Fez werd een man van wie vermoed werd dat hij homoseksueel was, door een menigte aangevallen. Beelden verspreidden zich als een lopend vuurtje via videokanalen als YouTube. ‘Het gaat niet noodzakelijk om een toename van incidenten, maar wantoestanden komen dankzij de evolutie van – sociale – media vaker aan het licht’, verklaart Achahbar.
‘Dit linken aan terreurbeweging Islamitische Staat (IS) zoals sommige media gedaan hebben, is overdreven en absurd. Het is de Marokkaanse strafwetgeving zelf die extremisme aanmoedigt. In plaats van de bevolking te beschermen, krijgen sommigen de indruk dat ze het heft in eigen handen kunnen nemen.’
‘Meerderheid streeft naar verandering’
Er mag dus niet veralgemeend worden. ‘De getuigenis van de vrouwen op de souk luidt als volgt: de voorbijganger vroeg hen naar hun telefoonnummer. Toen ze weigerden, zette hij de hele markt in rep en roer. De overbelichting van deze incidenten geeft het idee dat de modale Marokkaanse burger instemt met de strafwet, terwijl de meerderheid streeft naar verandering’, zegt de vicepresident.
‘We horen vrij te zijn zelf te bepalen of we al dan niet geloven. Daarom hoort er een scheiding van machten te zijn. Groepen zoals de AMDH proberen de bevolking te sensibiliseren en bij te staan zonder het gebeuren te politiseren. Vrijwillige advocaten helpen mensen in zaken zoals die van de kortgerokte meisjes en de jongens in Marrakech’, besluit Achahbar. ‘Maar de Marokkaanse bevolking kan zo’n fundamentele verandering niet alleen bereiken als de koning alle touwtjes in handen heeft. Dat is waar de internationale gemeenschap en media actie moeten ondernemen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier