In beeld: unieke foto’s van Joseph Kony’s Lord’s Resistance Army

Joseph Kony centraal.

Redactie Knack

05-07-2019, 12:03 Bijgewerkt op: 04-12-2020, 23:22

Het Lord’s Resistance Army (LRA) van Joseph Kony is berucht voor z’n extreme geweld: vooral jaren 1990 en begin 2000 gebruikte de rebellenbeweging verminking als een manier om de burgerbevolking af te schrikken en ontvoerde het op grote schaal kinderen en volwassen. Daardoor zijn er amper foto’s van gekend. Het boek en de tentoonstelling ‘Rebel Lives’ brengt daar verandering in, met foto’s genomen door de commandanten zelf.

Kristof Titeca, professor in ontwikkelingsstudies aan het Instituut voor Ontwikkelingsbeleid (Univ. Antwerpen), voert ongeveer 15 jaar onderzoek naar het LRA. Tijdens een van zijn verblijven in Oeganda stootte hij op die foto’s. Het begin van een lange zoektocht. Eerst naar meer beelden: uiteindelijk werden zo’n 1000 foto’s gescand en verzameld, de meeste genomen tussen 1994 en 2003. Vervolgens ging Titeca, samen met een lokaal onderzoeksteam (geleid door een ex-rebel), op zoek naar de mensen op de foto’s. De meesten van hen bleken gestorven, anderen, ontsnapt uit het LRA, konden getraceerd en uitgebreid geïnterviewd worden. Samen met Congolees fotograaf Georges Senga werden ze gefotografeerd in hun huidige omstandigheden.

De foto’s hebben een grote ambiguïteit. Enerzijds tonen ze extreem gedwongen omstandigheden: kinderen in militaire outfits, met wapens. Jonge meisjes poseren met hun – vaak veel oudere ‘man’. Anderzijds vriendschappen en gevoelens van affectie; ze verschillen niet veel van ‘normale’ familiefoto’s in Afrika. Veel beelden zijn van een opvallende alledaagsheid: rebellen – de meesten ontvoerd – die hun plek zoeken in extreme omstandigheden, met een grens tussen dader en slachtoffer die bijzonder flou is geworden. Ze tonen hoe menselijkheid eruit ziet in extreme omstandigheden en hoe ‘gewone’ mensen proberen te overleven in brutale groeperingen.

‘Rebel Lives’ verscheen bij Uitgeverij Hannibal; de tentoonstelling (met Georges Senga) is tot 6 oktober te zien in het Fotomuseum Antwerpen.