‘In al die jaren hebben de andere partijen nooit een echte concurrent voor Mark Rutte kunnen klaarstomen’

‘Nederland trekt vervroegd naar de stembus. De politieke partijen hebben wel nog ruim de tijd om zich voor te bereiden, want die Tweede Kamer-verkiezingen vinden pas plaats in november.  Eenvoudig wordt de vorming van een nieuwe Nederlandse regering zeker niet’, voorspelt professor Herman Matthijs (VUB en UGent).

Minister President Marc Rutte (VVD) verraste zijn land met zijn afscheid aan de politiek. Afgelopen maandag ging men eerst de premier afzetten, om hem dan te bejubelen voor zijn inzet voor het land. Mark Rutte moet zich te pletter gelachen hebben. Uiteraard hebben die jaren in het Torentje gewogen op zijn lichaam en familie, en het is best begrijpelijk dat men op een gegeven moment wel iets anders wil gaan doen, zeker op het hoogtepunt van de politieke loopbaan.  

Verkiezingsthema asiel en migratie 

Uiteindelijk is Rutte IV politiek gesneuveld over het thema asiel en migratie. Een politiek item dat al jaren meedraait in de Nederlandse politiek en waarover nooit een echt akkoord werd bereikt om het te beheersen. Is het een ideaal thema voor de Partij voor de Vrijheid (PVV) van Geert Wilders, JA21 en het Forum voor democratie van Thierry Baudet? 

VVD 

Deze partijen moeten in deze campagne wel strijden tegen de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), die het thema asiel en migratie heeft gekaapt met Justitie- en veiligheidsminister Dilan Yesilgoz. Deze Nederlandse ‘Zuhal Demir’ wordt een aartsmoeilijke tegenstander voor de andere partijen. Zij heeft het ideale politieke imago voor dit thema.  

De VVD zal wel iemand naast haar moeten zetten die onderlegd is in budgettaire- en fiscale zaken.  Opvallend is dat de Tweede Kamer-fractieleidster van de VVD, Sophie Hermans, al snel bedankte voor het lijsttrekkerschap van de rechts liberalen. Haar zus, Caroliene, is de naaste medewerkster van Mark Rutte. Maar het valt evenzeer op dat de VVD binnen de week al klaar staat met een opvolgster: Yesilgoz. Het lijkt erop dat alles goed werd voorbereid. 

(Lees verder hieronder.)

Andere partijen 

Veel Nederlandse toppolitici stoppen ermee. Het toxisch wereldje van de Haagse politiek eist veel slachtoffers. Bij D’66 haakt minister Sigrid Kaag af en de volledige top van het CDA (Wopke Hoekstra, Pieter Heema en anderen) houdt het voor bekeken. Het zal wel een combinatie zijn van politieke moeheid en de schrik om een lijst te trekken die zeker gaat verliezen.  

Wie gaat het kartel PvdA en groenlinks trekken? Gaan Attje Kuiken en Jesse Klaver de eer laten aan huidig vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans? Wat gaat de houding zijn van de andere linkse partijen tegenover dit kartel?  

Is de BoerBurgerBeweging (BBB) in november nog even levendig als ze was tijdens de recente Eerste Kamer-verkiezingen? En wat gaat de partijloze ex-CDA’er Pieter Omtzigt doen?  Met andere woorden alle politieke partijen moeten hun strategie aanpassen.  

Gezien het zeer open kiesstelsel wordt de nieuwe Tweede Kamer er opnieuw een van tegen de 20 politieke partijen. Indien ons kiesstelsel van kieskringen met elk een kiesdrempel van 5 procent zou worden ingevoerd, dan zou de Tweede Kamer nog hooguit zeven partijen tellen. 

Erfenis Rutte 

Mark Rutte zal nog voor decennia de langstzittende Minister President zijn van Nederland. Gedurende zijn jaren in het Torentje heeft hij zijn land een liberaal beleid opgelegd, zoals: vergaande liberaliseringen, een beheersbaar begrotingstekort, een schuldgraad onder de 60 procent van het bbp, een overheidsbelang rond de 45 procent en een fiscale hervorming waarvan we bij ons kunnen van dromen. Ook de tewerkstellingsgraad ligt ruim boven de 80 procent en de buitenlandse handel draait op volle toeren. De kwaliteit van de wegen in Nederland is voor elke automobilist voelbaar bij een trip naar het noorden. 

Trouwens, bij de verkiezingen van maart 2021 kwam de VVD als eerste uit met 34 zetels en dan volgde het links liberale D’66 met 24 zetels, een nooit vertoonde politieke situatie bij de noorderburen. Maar er zijn ook een aantal probleemdossiers, zoals de gasontginning in Groningen, de boeren, mest, stikstof en de huizenmarkt.  

Mark Rutte zit er al sinds 14 oktober 2010 in het Torentje en daar zal nog wel wat tijd bijkomen, want de volgende regeringsformatie wordt geen simpele klus. Opvallend is ook dat al de andere partijen er in deze periode nooit in geslaagd zijn om een gedegen concurrent tegen Rutte klaar te stomen.  

België 

Indien Frans Timmermans de lijsttrekker zou worden van het linkse kartel, dan moet hij weg bij de EU Commissie. Gaat dat de sprong worden van Rutte? Of wacht hij tot in 2024 als de volledige EU Commissie moet worden herzien? En dan is er nog de opvolging van Stoltenberg bij de NAVO. De Europese/internationale ambities van Rutte zijn ook geen goed nieuws voor de bewoner van de Wetstraat 16 in Brussel. 

In ieder geval gaan deze Nederlandse verkiezingen de voorverkiezingen worden voor die van ons in juni 2024. De tendensen van november 2023 in Nederland gaan zich hier ook laten voelen in juni 2024. Ook de Nederlandse marketingbureaus worden een interessante partner voor de Vlaamse politieke partijen. Hun kennis en ervaring van november aanstaande is meer dan bruikbaar voor de Belgische-Vlaamse electorale hoogdag van 9 juni 2024.