‘Immigranten eten huisdieren’: hoe een online gerucht het tot in het presidentiële debat schopte

Dat Donald Trump tijdens het televisiedebat met Kamala Harris beweerde dat immigranten ‘de huisdieren van Amerikanen opeten’, is geen toeval of verspreking.

‘In Springfield eten ze de honden op’, beweerde voormalig president en huidig Republikeins presidentskandidaat Donald Trump tijdens het presidentiële debat op dinsdag 10 september. Net daarvoor had een van de moderatoren hem een vraag gesteld over immigratie. ‘De mensen die binnenkwamen… ze eten de katten op. Ze eten de huisdieren op van de mensen die daar wonen.’

Het was een van de opvallendste momenten in het heftige televisiedebat tussen Donald Trump en zijn Democratische tegenstrever Kamala Harris. Het valt te betwijfelen dat de 67 miljoen mensen die de uitzending live volgden begrepen waar het precies over ging, maar toch is het geen toeval dat Trump het bizarre verhaal opdiste. Het gaat om een gerucht dat al enkele weken circuleerde op sociale media.

Derdehands gerucht

De kern van het verhaal ligt in een bericht dat geplaatst werd in de buurtgroep ‘Springfield Ohio Crime and Information’ op Facebook. Een bewoner vertelde daar hoe de kat van ‘een vriendin van de dochter van haar buurvrouw’ vermist was geraakt, en dat ze Haïtiaanse buurtbewoners zou hebben betrapt bij het slachten van het dier.

De factcheckers van NewsGuard vonden de vrouw achter het Facebookbericht terug en konden ook spreken met de buurvrouw in kwestie. ‘Ik heb geen enkel bewijs’, vertelde zij aan de journalist. ‘Ik weet niet zeker of ik de meest geloofwaardige bron ben omdat ik de persoon die de kat kwijt was niet echt ken’, zei ze. De bewuste katteneigenaar zou ‘een kennis van een vriendin’ zijn.

Een derdehands gerucht dus. Op Facebook is het ondertussen verwijderd, maar op sociale media maakt dat niet echt uit: afbeeldingen van de tekst circuleren nog volop, ook op andere online platformen. Er werd zelfs aan gerefereerd in een officieel persbericht van de Trump-campagne.

Dode gans

Vervolgens raakte het broodjeaapverhaal over ‘Haïtiaanse immigranten die huisdieren kidnappen om ze te slachten’ op sociale media vermengd met andere virale beelden. Een foto van een zwarte man die op straat rondloopt met een dode Canadese gans, bijvoorbeeld. Die bleek genomen door iemand in Columbus, een andere stad in Ohio, en zelfs de fotograaf wist niet wat er precies gebeurd was met het dier of wat de achtergrond van de man was. Ook vaak gedeeld als ‘bewijsmateriaal’: een arrestatievideo uit augustus, waarbij een vrouw op straat een kat had gedood en volgens omstanders ook van het dier gegeten had. Maar dat voorval had niets met migratie te maken: de dader bleek een 27-jarige, in Amerika geboren vrouw die de voorbije jaren al verschillende keren in aanraking kwam met politie en gerecht.

De stad Springfield voelde zich uiteindelijk verplicht om te verduidelijken ‘dat er geen geloofwaardige meldingen zijn geweest over huisdieren die schade hebben geleden, gewond zijn geraakt of zijn misbruikt door individuen uit de immigrantengemeenschap’.

Neonazi’s

De VS kennen al langer een traditie van Haïtiaanse migratie, vooral sinds de jaren 60 en 70, toen de Haïtiaanse bevolking kreunde onder opeenvolgende dictatoriale regimes. De voorbije vier jaar kwamen daar veel nieuwe migranten bij die het escalerende bendegeweld in het land waren ontvlucht. Naar schatting wonen er in de VS ondertussen meer dan 1 miljoen mensen van Haïtiaanse afkomst – vooral in Florida en grote steden in de noordoostelijke staten.

Springfield, Ohio, was enkele jaren geleden een stadje van ongeveer 60.000 inwoners toen Haïtiaanse migranten erheen begonnen te verhuizen, al snel gevolgd door vervolgmigratie, met aantallen die naar schatting zijn opgelopen tot 15.000 à 20.000 mensen. Die influx zet druk op de stadsdiensten, de huizenmarkt, de lokale scholen en de economie. Het leidt tot strubbelingen en onvrede bij een deel van de bevolking, onder meer over woningschaarste en stijgende huurprijzen.

Al langer proberen sommige extreme organisaties die onvrede uit te buiten. De neonazistische groepering Blood Tribe organiseerde al in augustus enkele acties in Springfield om te protesteren tegen het fenomeen van Haïtiaanse immigratie.

Schattige katjes

J.D. Vance, vicepresidentskandidaat van Trump en senator voor de staat Ohio, was een van de eerste nationale politici die het verhaal over ‘opgegeten huisdieren’ breder verspreidde. Op X schreef hij vorige week: ‘Maanden geleden heb ik de kwestie aangekaart van Haïtiaanse illegale immigranten die de sociale voorzieningen belasten en in het algemeen chaos veroorzaken in heel Springfield. Uit rapporten blijkt nu dat mensen hun huisdieren zien ontvoerd en opgegeten worden door mensen die niet in dit land horen te zijn.’

Een dag later, nadat de eerste factchecks waren verschenen, herhaalde Vance dat zijn diensten echt wel ‘verschillende getuigenissen’ hadden ontvangen van huisdieren en wilde dieren die door Haïtianen ontvoerd zouden zijn. ‘Het is natuurlijk mogelijk dat die getuigenissen allemaal vals blijken te zijn’, dekte Vance zichzelf enigszins in.

Maar, zo voegde hij daaraan toe, ‘blijf er vooral memes over maken’. De dagen daarvoor waren sociale media namelijk overspoeld door allerlei plaatjes, vaak gemaakt met AI-beeldgeneratoren, van Trump als grote beschermer van katten en eenden. Verschillende toppolitici uit de Republikeinse Partij en kersvers Trump-supporter Elon Musk deelden er meerdere. Ook Trump zelf plaatste memes op Truth Social, zijn favoriete sociale netwerk: schattige katjes met bordjes waarop ‘Kamala haat ons’ en ‘Laat ze ons niet opeten – stem voor Trump’ stond.

Aandacht

Zal de bizarre uitspraak over geslachte huisdieren Trump worden aangerekend door de kiezer? Dat valt te betwijfelen. De campagne van Trump is voor een groot deel gefocust op immigratie, een onderwerp dat de kandidaat hoog op de politieke agenda wil plaatsen. De megafoon die werd gezet op een internetgerucht als ‘immigranten slachten onze huisdieren’ zorgde ervoor dat talloze nieuwsmedia neerstreken in Springfield om er reportages te maken over de integratie van Haïtiaanse migranten.

Tim Murtaugh, campagneadviseur van Trump, bevestigde aan NBC News dat het geen toeval was dat Trump ernaar verwees in het presidentiële debat: ‘Nu is het een groot verhaal. We zouden het waarschijnlijk niet over immigratie hebben als Trump niet besloten had om het ter sprake te brengen.’ Trumps running mate Vance zei aan CNN: ‘Als we er memes over moeten maken om de aandacht van de media te krijgen, dan zullen we dat blijven doen.’

Fake news verspreiden om het nadien over ‘de échte problemen’ te kunnen hebben, kan dus goed uitdraaien voor de Trump-campagne. Zelfs al zijn ze betrapt op het verspreiden van ongefundeerde derdehands geruchten, ondertussen hebben zowel de kiezers als de media het wel over hun favoriete politieke thema.