Hoogspanning in de Krim: Oorlog dreigt tussen Oekraïne en Rusland

Gemaskerde, gewapende mannen verspreiden zich over de Krim in Oekraïne. © BELGAIMAGE

Tom Vandyck Tot 2014 correspondent in de VS voor Knack.be

Tot 2014 correspondent in de VS voor Knack.be 28-02-2014, 23:22 Bijgewerkt op: 20-01-2021, 18:23

Oekraïne staat op de rand van oorlog met Rusland. In de Krim ziet het ernaar uit dat clandestiene Russische eenheden – tot nog toe geweldloos – de macht hebben overgenomen. VS-president Barack Obama zegt dat Rusland een prijs zal betalen als het militair ingrijpt.

Obama sprak zijn waarschuwing uit tijdens een pas op het laatste moment aangekondigde mededeling in de perszaal van het Witte Huis. “Er zal een kost verbonden zijn aan elke militaire interventie”, zei hij. “Elke schending van de Oekraïense soevereiniteit zou diepgaand destabiliserend zijn.”

Wat die kosten zouden zijn, is niet bekend. CNN meldt dat Obama overweegt om niet naar de bijeenkomst van de G8 in juni te gaan. Die gaat door in Sotsji, waar zopas de Olympische winterspelen werden afgesloten.

Ook de Belgische premier Elio Di Rupo heeft ondertussen zijn bezorgdheid geuit, meldt Belga. Hij liet dat horen op Twitter: “Russische troepen in Oekraïne: zeer bezorgd door situatie. België vraagt het strikte respect van het internationaal recht door iedereen.”

Invasie

Wat er aan de gang is in de Krim, het overwegend Russisch-sprekende schiereiland in het zuidoosten van Oekraïne, is niet helemaal duidelijk. Obama noemde de situatie “veranderlijk”, maar anonieme functonarissen uit zijn regering bevestigen aan de Amerikaanse pers dat Russische troepen zich op Oekraïens grondgebied bevinden. Volgens Mike Rogers, de voorzitter van de Amerikaanse parlementscommissie Inlichtingendiensten, heeft Rusland de controle over de Krim overgenomen.

De Krim is van strategisch belang omdat de Russische Zwarte-Zeevloot er gestationeerd is, in de haven van Sebastopol. Ongeveer zestig procent van de bevolking is etnisch Russisch. De problemen in Oekraïne begonnen vorige herfst, toen de ondertussen afgezette president Viktor Janoekovitsj een samenwerkingsakkoord met de EU opblies om weer dichter aan te sluiten bij Rusland. Het oostelijke deel van Oekraïne staat mentaal dichter bij Rusland, terwijl mensen in het westelijke deel van het land zichzelf als Europeanen zien.

Volgens de nieuwe Oekraïense regering zouden de Russen bezig zijn aan een militaire invasie in de Krim. Een aantal regeringsgebouwen, waaronder het deelstaatsparlement en twee luchthavens, zijn er overgenomen door zwaarbewapende soldaten die uniformen zonder insignes dragen en weigeren zich te identificeren.

Volgens de nieuwe Oekraïense regering zouden de Russen bezig zijn aan een militaire invasie. De Russen ontkennen dat. Volgens diverse bronnen zijn er Russische transportvliegtuigen en helikopters gezien in de Krim. Die zouden honderden – de Oekraïense regering zegt 2000 – Russische soldaten hebben aangevoerd. Het luchtruim boven de Krim is afgesloten voor burgerverkeer.

Grondgebied annexeren

Obama zei dat hij zeer bezorgd is over “militaire bewegingen van de Russische Federatie binnen Oekraïne.” Feit is: tot nog toe is er geen schot gelost in de Krim. Maar foto’s en video-opnames op sociale media tonen hoe gewapende, vaak gemaskerde manen zich in trucks en zelfs pantserwagens over het schiereiland verspreiden.

Volgens Aleksandr Toertsjinov, de voorzitter van het Oekraïense parlement en de waarnemende president van het land, is er dan ook geen enkele twijfel wat er aan de gang is.

“Onder het voorwendsel van militaire oefeningen heeft Rusland strijdkrachten in de autonome Krimrepubliek binnengebracht”, zei hij. “Ze hebben niet alleen het parlement en de raad van de Krim bezet, maar ook geprobeerd om de controle te verwerven over civiele installaties en het communicatienetwerk, en om de posities van het Oekraïense leger te blokkeren.”

Volgens de interimpresident gebruiken de Russen dezelfde tactieken als in 2008, toen ze de nabijgelegen republiek Georgië binnenvielen. “Ze provoceren om een conflict uit te lokken en dan beginnen ze grondgebied te annexeren.”

Op CNN vergeleek Mikhail Saakashvili, de voormalige president van Georgië, de situatie met die in de jaren dertig, toen Nazi-Duitsland het Tsjechische Sudetenland inlijfde en daar door de Europese mogendheden geen strobreed voor in de weg gelegd kreeg.