‘Hongkongse activisten moeten nog meer samenwerken met hun Chinese collega’s’, zegt professor Shui-yin Sharon Yam, een Hongkongse die in de VS woont.
Eind mei keurde Peking een Nationale Veiligheidswet goed die de 7,5 miljoen Hongkongers op slag monddood maakte. Elke daad van verzet wordt nu afgerekend in dagen, maanden of jaren celstraf. Zelfs Hongkongers in het buitenland zijn niet veilig, getuige het verhaal van Simon Chu. Dertig jaar al woont deze opposant in de VS en in augustus vaardigden de Hongkongse autoriteiten een aanhoudingsbevel tegen hem uit. ‘Nu zijn we echt allemaal Hongkongers’, reageerde hij schamper.
Won het democratische kamp bij de lokale verkiezingen in november 2019 op één na alle zetels, de parlementaire stembusgang van september dit jaar werd onder het mom van covid-19 met een jaar uitgesteld. Op 11 november kwam er een nieuwe Chinese wet die ‘onpatriottische’ verkozenen uit hun functie kan zetten. Prompt moesten 4 democratische parlementsleden vertrekken, de resterende 15 namen uit protest ontslag.
De bibliotheken zijn gezuiverd van opruiende geschriften, de scheiding der machten is uit het onderwijscurriculum geschrapt. ‘Het is geen toeval dat we een grootschalige arrestatie- en intimidatiecampagne zien’, zegt de Hongkongse professor Shui-yin Sharon Yam (University of Kentucky). ‘Op die manier wordt zelfcensuur aangemoedigd. Bovendien gaat het om de onderdrukking van de politieke verbeelding. Zo wordt de machtsovername voor Peking makkelijker.’
Vooral jongeren riskeren nu vervolging in Hongkong, soms zelfs tieners.
Kan de nieuwe Amerikaanse president, Joe Biden, een verschil maken?
Shui-yin Sharon Yam:Ik verwacht van de VS een heraansluiting bij de internationale gemeenschap, maar een radicaal ander Chinabeleid komt er niet. Bovendien zal internationale druk wellicht niet veel impact hebben op het Chinese beleid in Xinjiang, Tibet of Hongkong.
Hoe moet het dan wel?
Yam:Nu druk van bovenaf, door de VS of de VN, niet werkt, geloof ik in meer samenwerking van Hongkongse activisten met hun Chinese collega’s en ook met gelijkgezinden in Zuidoost-Azië. Kijk naar Thailand en Wit-Rusland. In het voorbije jaar heeft Hongkong zich de leermeester in straatprotest getoond, en dan gaat het niet alleen over welke uitrusting beschermt tegen traangas. Die netwerken moeten inhoudelijk worden uitgediept en het niveau van de natiestaat overstijgen.
Zowel het Verenigd Koninkrijk, Australië, Canada als Nieuw-Zeeland werkt immigratiemaatregelen voor Hongkongers uit.
Yam: Het vertrekdebat – bekend van 1989 en net voor de overdracht in 1997 – is andermaal opgelaaid. Die initiatieven zijn lovenswaardig, maar staatsburgerschap is alleen een mogelijkheid voor opgeleide middenklassers met geld. Terwijl het nu hoofdzakelijk jongeren zijn die vervolging riskeren, soms zelfs tieners. Zij hebben opleiding noch geld.
Voor u moet de protestslogan ‘Wees als water’, een quote van acteur Bruce Lee, opnieuw geïnterpreteerd worden.
Yam: Eerst ging het om verdwijnen voor de politie arriveert, nu gaat het om een tactische omslag, het opbouwen van capaciteit op grassroots niveau. We kunnen de confrontatie met China nu niet aan, maar er zijn manieren om in ons dagelijks leven democratische processen op gang te trekken. Hoe vraag je als collectief van huurders aansprakelijkheid en transparantie van de eigenaars? Dat is weinig in vergelijking met de eis tot algemeen stemrecht, maar de kern is dezelfde: zelfbeschikking is mogelijk.
Het jaaroverzicht van Knack 2020
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
