De Amerikaan John Spencer wordt beschouwd als ’s werelds belangrijkste expert op het gebied van stedelijke oorlogsvoering. Wat vindt hij van een Israëlisch grondoffensief in de Gazastrook?
John Spencer is een voormalig majoor van het Amerikaanse leger. Hij diende 25 jaar als soldaat bij de Amerikaanse strijdkrachten en gaf les aan de Amerikaanse militaire academie West Point. Zijn specialiteit is stedelijke oorlogsvoering. Tegenwoordig werkt Spencer bij het Madison Policy Forum, een denktank voor veiligheidsbeleid in New York.
Een Israëlisch grondoffensief in Gaza staat waarschijnlijk voor de deur. Hoe zal de strijd eruit zien?
Spencer: Ik denk dat het vergelijkbaar zal zijn met de strijd om Mosul in Irak tegen IS in 2016 en 2017, hoewel de context anders is. Het Israëlische leger zal methodisch te werk gaan. Het zal militaire doelen zwaarder onder vuur nemen, met duizenden artilleriegranaten per dag. De stad moet namelijk eerst omsingeld worden zodat de vijand niet kan ontsnappen.
De Israëlische troepen zullen dan de stad binnendringen en ontruimen om hun doel te bereiken: de vernietiging van alle militaire capaciteiten van Hamas. Het zal een gevecht zijn van blok tot blok, van huis tot huis, van tunnel tot tunnel. Er zullen honderden kleine gevechten plaatsvinden. Want zelfs als Israël 100.000 soldaten afvaardigt voor de strijd, zal het die niet kunnen inzetten in de smalle straatjes en steegjes, zoals het dat wel kan op open terrein.
Ik geloof niet dat Israël het internationaal humanitair recht heeft geschonden.
Kunt u naast Mosul nog andere voorbeelden van de afgelopen jaren bedenken?
Spencer: Je kunt het ook vergelijken met de slag om Marioepol in Oekraïne vorig jaar. Maar de situatie daar was totaal anders door de Russische regiobombardementen. Rusland hield zich aan geen enkele oorlogsregel.
Er is nu al kritiek op de Israëlische luchtaanvallen, hoewel het grondoffensief nog niet eens is begonnen. Welke maatregelen kan het Israëlische leger nemen om ervoor te zorgen dat het de oorlogsregels volgt en het zich aan het internationaal recht houdt?
Spencer: Op basis van mijn onderzoek concludeer ik dat het Israëlische leger een van de meest toonaangevende legers ter wereld is op het vlak van oorlogswetgeving en zogenaamde ‘best practices’ voor de bescherming van burgers. Dat betekent dat ze zo veel mogelijk burgers zullen oproepen om het oorlogsgebied te verlaten, met folders en telefoontjes, via sociale media, sms-berichten, luidsprekers en andere middelen. Legers kunnen hun soldaten ook strikt voorschrijven wanneer ze mogen aanvallen, bijvoorbeeld alleen als de vijand duidelijk is geïdentificeerd. Een andere maatregel is het gebruik van vliegtuigen en drones om het terrein voortdurend te scannen op burgers en de gevechten zo ver mogelijk bij hen vandaan te houden. Ik ken geen leger dat zich meer bewust is van die regels en procedures dan het Israëlische. Dat is ook te danken aan de internationale druk, niet in het minst van de Verenigde Staten.
Heeft het Israëlische leger met zijn luchtaanvallen tot nu toe genoeg gedaan om de burgers in Gaza te beschermen?
Spencer: Het leger is methodisch te werk gegaan bij het aanvallen van militaire doelen in dichtbevolkte gebieden. Het kondigde al in vroege stadia luchtaanvallen aan en riep de bevolking van Gaza op om gebieden te ontruimen. Had het vergaandere maatregelen kunnen nemen? Ja. Maar hoe meer maatregelen ze nemen, hoe meer tijd Hamas heeft om zich voor te bereiden. Dat is precies het doel van menselijke schilden. Het is een zeer lastige situatie. Daarom geloof ik niet dat Israël het internationaal humanitair recht heeft geschonden.
Waar ziet u de grootste uitdagingen voor het Israëlische leger in een grondgevecht?
Spencer: De menselijke schilden en de gijzelaars maken de operatie erg moeilijk. Hun lot heeft een sterke invloed op hoe de internationale gemeenschap tegen de operatie aankijkt. Dan zijn er nog de militaire uitdagingen. Hamas zal niet alleen allerlei guerrillatactieken gebruiken, huurmoordenaars met bazooka’s, machinegeweren, autobommen en dergelijke. Ze hebben ook hun tunnels en andere ondergrondse ruimtes versterkt met beton, op een schaal die we volgens mij nog nooit eerder hebben gezien. Ze gebruiken ook burgers en beschermde gebouwen zoals ziekenhuizen, moskeeën en scholen voor hun eigen bescherming. Dat alles is met elkaar verweven.
Het Israëlische leger zal militaire doelen zwaarder onder vuur nemen, met duizenden artilleriegranaten per dag.
Wat maakt de tunnels onder Gaza zo uniek?
Spencer: Hamas heeft in de loop der jaren een tunnelsysteem gebouwd dat anders is dan de bunkers of tunnels in steden zoals Kiev in Oekraïne, omdat het heel specifieke militaire doelen dient. Ze kunnen er bombardementen ontwijken, zich verplaatsen, gijzelaars verplaatsen, zelf aanvallen uitvoeren enzovoort. De Israëlische soldaten zullen er nauwelijks kunnen zien of schieten, ze zullen erin verdwalen. Het zal meer op een gevecht onder water lijken dan een gevecht op de grond.
In 2014 viel het Israëlische leger Gaza voor de laatste keer binnen tot nu. Wat zal er deze keer anders zijn?
Spencer: Het grote verschil is de missie, het doel. De operatie in 2014 was om een deel van de tunnelcomplexen en raketvoorraden van Hamas te vernietigen. Dat was een beperkt, eng omschreven doel. De Israëli’s hoefden dus niet het hele stadsgebied in te nemen en te ontruimen, maar konden gerichte aanvallen uitvoeren in specifieke gebieden. Deze keer is de missie veel groter, Hamas moet blijkbaar in zijn geheel worden vernietigd: de raketten, de tunnels, het leiderschap. Dat betekent veel meer doden, veel meer tijd.
Hoe lang en hoe bloedig zal het offensief zijn?
Spencer: De Iraakse veiligheidstroepen hadden negen maanden nodig om Mosul te bevrijden van IS. Ze waren niet zo goed uitgerust en getraind als het Israëlische leger en ook niet zo ervaren in dat soort oorlogsvoering. Toch ga ik ervan uit dat de Israëli’s een paar maanden nodig zullen hebben om hun doel te bereiken. Als Israël de politieke wil heeft om de operatie te voltooien – en dat is een grote als – zal de verwoesting waarschijnlijk erger zijn dan in Mosul. Er zijn verschillende schattingen, maar je kunt ervan uitgaan dat 80 tot 90 procent van de stad verwoest zal zijn en dat er ongeveer 10.000 burgerdoden zullen vallen.
Hebben Israëlische troepen speciale vaardigheden voor dit soort huis- en tunnelgevechten?
Spencer: Absoluut. Ze hebben speciale eenheden zoals de zogenaamde wezels. Dat zijn ingenieurs die speciaal zijn opgeleid om tunnels binnen te gaan en ze te vernietigen. De Israëli’s hebben ook speciale drones en de beste apparatuur ter wereld. Het probleem is de schaal. Er zijn zoveel tunnels dat je duizenden en duizenden soldaten nodig hebt met speciale kennis en apparatuur.
Als Israël de politieke wil heeft om de operatie te voltooien – en dat is een grote als – zal de verwoesting waarschijnlijk erger zijn dan in Mosul.
Reservisten spelen een bijzonder belangrijke rol in het Israëlische leger. Hoe nuttig zal hun ervaring zijn?
Spencer: Dat is zeker iets wat het Israëlische leger uniek maakt. Er zijn niet alleen individuen, maar hele eenheden met mensen die er al waren in 2014, 2008 of zelfs voor het einde van de bezetting in 2005. Ze zullen ook deze keer kunnen rekenen op die ervaren strijders.
Volgens Israëlische bronnen houdt Hamas bijna 200 gijzelaars vast in Gaza. Hoe zal dat de oorlogsvoering beïnvloeden?
Spencer: Het zou de operatie in de stad aanzienlijk kunnen vertragen. Ik ken geen gevecht in stedelijk gebied in de geschiedenis waar zo veel gijzelaars werden gebruikt als schild, als onderhandelingstroef, als tactisch hulpmiddel.
In het noorden van Israël dreigt de Libanese Hezbollah met een aanval. Er dreigt zo een tweede, misschien zelfs een derde front te ontstaan. Wat betekent dat voor het grondoffensief in Gaza?
Spencer: Het dunt de middelen van Israël uit. Dat geldt zowel voor troepen als voor materieel, van satellieten tot drones. Israël zal in Gaza niet alles tot zijn beschikking hebben. Het is waar dat het land in zijn geschiedenis oorlogen heeft gevoerd die uit meerdere fronten bestonden. Maar de dreiging vanuit het noorden raakt zo’n beetje aan alles: voorraden, onderscheppingsraketten voor het Iron Dome-luchtafweersysteem, precisiegeleide munitie, artilleriegranaten.
Het lijden van de burgers is al groot, de militaire uitdaging voor het Israëlische leger is enorm. De Amerikaanse president Joe Biden waarschuwde Israël onlangs zelfs voor een mogelijke bezetting van de Gazastrook. Is het grondoffensief ondanks alles onvermijdelijk?
Spencer: Ja, daar ben ik zeker van. Er komt een reactie op de Hamasaanval, een operatie om ervoor te zorgen dat dat nooit meer gebeurt. De internationale gemeenschap kan het tijdschema van Israël in de war brengen, ze kan aandringen op extra evacuaties van burgers. Maar ze zal niet in staat zijn om de fundamentele politieke agenda te veranderen.
Israëlisch-Palestijns conflict
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier