Tijdens de race om het presidentschap herhaalde Donald Trump telkens weer: ‘Ik zal het moeras van lobbyisten in Washington droogleggen!’ Vandaag is zijn gloednieuwe Trump International Hotel zelf een zompige poel. ‘Iedereen hangt hier rond. De lobby is dé plaats om nieuwe contacten te leggen.’
Aan de bar van het Trump International Hotel in Washington DC kun je voor 140 dollar een kristallen lepeltje Hongaarse wijn drinken. Een gin-tonic kost er 23 dollar, een wodka met rauwe oesters en kaviaar 100 dollar. In het restaurant tel je 120 dollar neer voor een zeevruchtenpiramide (bijnaam: Trump Tower) en 59 dollar voor een gerijpte steak uit Kansas City. Voor dat geld krijg je ook de kans om de president in levenden lijve te zien dineren. Want sinds hij in het Witte Huis woont, is Donald Trump in geen enkel ander restaurant in Washington gesignaleerd.
Het hotel, dat wordt geleid door Donald Trump jr., biedt ook shopaholics vertier. In Brioni, een exclusieve boetiek in de lobby, kun je voor enkele duizenden dollars de Italiaanse pakken kopen die de president zo graag draagt. En in het welnesscentrum, ontworpen door zijn dochter Ivanka, hoesten koppels 460 dollar op voor een massage van 90 minuten. Hetzelfde tarief geldt voor een standaardkamer, waar Trump-wijn in de minibar staat en je met Trump-shampoo je haren kunt wassen.
Dat mensen die prijzen willen betalen, ligt niet alleen aan de kwaliteit van de dienstverlening. Het Trump International Hotel is een spil geworden van het politieke leven in Washington. De zeteltjes van blauw fluweel in de lobby zijn een trekpleister voor toeristen: de kans is groot dat ze er een invloedrijke zakenman, een Republikeinse strateeg, een welgestelde donor, buitenlandse diplomaat of zelfs een regeringsfunctionaris voorbij zien lopen. ‘Natuurlijk hangen we hier rond’, zegt een voormalige campagnemedewerker van Trump. ‘Dat doet iedereen. De lobby is dé plaats om nieuwe contacten te leggen.’
Deontologische problemen en een groot risico op belangenvermenging zijn het gevolg. Zo hangt er in het hoog oprijzende atrium een reusachtige Amerikaanse vlag die is uitgeleend door de Heritage Foundation, een conservatieve denktank met veel invloed op het regeringsbeleid. In december 2016 organiseerde de Heritage Foundation een exclusief diner in het hotel om belangrijke donoren te bedanken. Vicepresident Mike Pence gaf er een toespraak.
Tijdens Trumps inauguratie, in januari, konden hotelgasten in zijn hotel met hoge regeringsfunctionarissen keuvelen. Er was zelfs een exclusief vippakket ter waarde van 500.000 dollar: het gaf recht op een suite van 600 vierkante meter vanwaaruit je zicht had op de ceremonie. Achteraf nodigde de president leden van het Congres uit om in de balzaal te dineren. ‘Het is een verbluffend hotel’, zei Witte Huis-woordvoerder Sean Spicer toen. ‘Ik raad iedereen aan het te bezoeken.’
Weinig subtiel
Dat advies volgen buitenlandse regeringen gretig. Tussen 1 oktober 2016 en 31 maart 2017 spendeerden lobbyisten in dienst van Saudi-Arabië 270.000 dollar in het Trump International Hotel. Op hetzelfde moment lobbyde de Saudische overheid actief tegen een wetsontwerp dat slachtoffers van terroristische aanslagen de kans gaf om buitenlandse regeringen voor het gerecht te dagen. En het eerste buitenlandse bezoek van Trump was dat aan de Saudische hoofdstad Riyad. Daar kondigde hij een wapendeal voor 110 miljard dollar aan, gaf hij een belangrijke speech en nam hij deel aan een traditionele zwaarddansceremonie.
In december besloten diplomaten uit Bahrein plots het feest voor hun nationale feestdag in de presidentiële balzaal van het Trump International Hotel te houden. Twee maanden later volgden de Koeweiti’s hun voorbeeld, ook al hadden ze eerst een ander hotel gereserveerd.
De ambassade van Azerbeidzjan gaf dan weer een feestje in de elegante Lincoln-bibliotheek van het hotel. Op de gastenlijst stond Sergey Kislyak. Die Russische diplomaat kwam in opspraak nadat hij verschillende ontmoetingen had gehad met medewerkers van Trump, wat leidde tot het ontslag van nationaal veiligheidsadviseur Michael Flynn. ‘Weet je, succesvolle mensen hebben nu eenmaal veel bezittingen’, zegt de Azerbeidzjaanse ambassadeur Elin Suleymanov over die hoogst opmerkelijke situatie. ‘Dat is volstrekt normaal.’
Volgens een invloedrijke Republikein is het Trump International Hotel een belangrijke rol gaan spelen in de Amerikaanse buitenlandse politiek: ‘Het trekt weinig subtiele overheden en bedrijven aan die denken dat ze de president een schatting moeten betalen’, zo luidt het. ‘Ze bereiken daar niets mee. Maar het wordt wel gezien als dé manier om invloed te kopen.’
Water en wijn
In het verleden deden presidenten er alles aan om elk vermoeden van belangenvermenging te vermijden. Ze sneden hun banden met het bedrijfsleven door. Of ze lieten hun zakelijke belangen behartigen in een anonieme trust door een onafhankelijke partij.
Donald Trump doet het anders. Ook al leidt hij zijn zakenimperium niet meer, hij blijft er van a tot z de eigenaar van. ‘Hij is een schoolvoorbeeld van iemand die winst maakt dankzij zijn publieke functie’, zegt Kathleen Clark, professor rechten aan de Washington University. Clark adviseert overheden overal ter wereld hoe ze corruptie kunnen vermijden. ‘Natuurlijk is wat Trump doet schandalig.’
Niet dat de president wakker ligt van de kritiek. Tijdens een live uitgezonden verkiezingsbijeenkomst prees hij uitgebreid de kwaliteit van de Trump-wijnen, de Trump-steaks en het Trump-flessenwater. Daarbij kwamen al die producten uitgebreid in beeld.
Trumps voorgangers werkten meestal vanuit het Witte Huis of een van de officiële presidentiële buitenverblijven, zoals Camp David in Maryland. Hijzelf brengt het weekend geregeld door in zijn golfclubs in New Jersey of Virginia, waardoor die heel wat gratis persaandacht krijgen. Tijdens de staatsbezoeken van de Japanse premier Shinzo Abe en de Chinese president Xi Jinping nam Trump hen mee naar Mar-a-Lago, zijn domein in Florida. Spitant detail: sinds hij president werd, is het lidgeld van Mar-a-Lago verdubbeld tot 200.000 dollar.
Niet dat Trump daarmee noodzakelijk buiten zijn boekje gaat. ‘Ik breek de wet niet’, zei hij zelf in november 2016. ‘Een president kán niet beschuldigd worden van belangenvermenging.’ Of zoals zijn advocaten het correcter uitdrukken: als de president is Trump niet onderworpen aan federale wetten over belangenvermenging.
Bovendien speelde hij zijn zakelijke imperium tijdens de campagne vaak als een troef uit. Meer dan eens wezen zijn medewerkers erop dat Trump grote projecten doorgaans sneller en goedkoper dan gepland afwerkte.
Spontane schenking
In januari zei Donald Trump dat hij zich niet meer met zijn bedrijven zou bezighouden. De leiding over zijn zakelijke imperium zou hij aan een vertrouweling en zijn zonen Donald jr. en Eric overdragen. Maar de schotten tussen hem en The Trump Organization, het overkoepelende conglomeraat dat alle bezittingen van Trump verenigt, zijn allesbehalve waterdicht. Eric en Donald jr. zijn geregeld aanwezig bij politieke vergaderingen en zijn veelgevraagde sprekers in het Republikeinse circuit. En Erics vrouw Lara werkt voor een bedrijf dat de herverkiezingscampagne van haar schoonvader mee voorbereidt.
Ik breek de wet niet. Een president kán niet beschuldigd worden van belangenvermenging
Trump zei in januari ook dat hij geen nieuwe buitenlandse projecten zou opstarten, en dat hij bestaande projecten zou opschorten. Belangrijk in dat opzicht is de zogenoemde Emoluments Clause in de Amerikaanse grondwet: die verbiedt verkozenen om ‘enig geschenk, salaris, betrekking of titel aan te nemen van enige koning, prins of buitenlandse mogendheid, zonder toestemming van het Congres’. Daarom heeft The Trump Organization beloofd om alle winsten aan de staatskas te schenken die dankzij buitenlandse overheden gemaakt worden. ‘Niemand kan verwachten dat president Trump zijn eigen imperium te gronde zal richten’, zegt zijn advocate Sheri Dillon. ‘Op deze manier komen we toch tegemoet aan de bezorgdheden van de bevolking.’
Uit interne documenten die de Democraten onlangs publiek hebben gemaakt, blijkt dat The Trump Organization niet van plan is om zich aan haar belofte te houden. ‘Het is praktisch onhaalbaar om alle inkomstenbronnen van elkaar te scheiden’, zo luidde het. In plaats daarvan zal de organisatie elk jaar een spontane schenking doen aan de staatskas, verzekert een woordvoerder. Hoe en door wie die belofte kan worden afgedwongen, is hoogst onduidelijk.
Ondertussen hebben een aantal mensen en groepen Trump voor de rechter gedaagd. Een restauranteigenaar in Washington vindt dat het restaurant in het Trump International Hotel dankzij zijn nauwe banden met de president voor oneerlijke concurrentie zorgt. De progressieve organisatie Citizens for Responsibility and Ethics in Washington (CREW) beweert dat Trump de grondwet met de voeten treedt omdat hij blijft geld verdienen dankzij buitenlandse overheden. Volgens insiders zijn de Democraten van plan om een soortgelijke rechtszaak aan te spannen.
Contractbreuk
We eindigen met de voorgeschiedenis van het Trump International Hotel. Dat is opgetrokken in het Old Post Office Pavilion, dat dateert van de jaren 1890 en het op één na grootste gebouw van Washington is. De granieten neoromaanse kolos met de iconische klokkentoren die over de stad uitkijkt, was compleet in verval geraakt. Meermaals werd zelfs geopperd om het voormalige postgebouw te slopen, maar dat konden erfgoedliefhebbers verhinderen.
In 2011 schreef de overheid een aanbesteding uit waarop privébedrijven konden intekenen om het gebouw een nieuw leven te schenken. Donald Trump deed een aanlokkelijk voorstel om er een hotel van te maken. Hij beloofde 200 miljoen dollar in de renovatie te pompen en samen te werken met een gereputeerde architect die er al jaren voor ijverde om het gebouw te redden. Daarnaast zou hij zestig jaar lang 3 miljoen dollar per jaar aan huur betalen. De General Services Administration (GSA), de overheidsdienst die over de toewijzing besliste, verkoos het plan van Trump boven dat van gereputeerde hotelketens als Hilton of Hyatt.
Maar algauw brak Trump zijn beloftes. De architect trok zich terug en de financiering raakte niet rond. ‘Bovendien’, zo zegt iemand die nauw bij het project betrokken was, ‘deed hij te weinig om het historische karakter van het gebouw te bewaren.’ The Trump Organization ontkent. ‘We hebben hard gewerkt om dit gebouw in zijn originele staat te bewaren’, zegt een woordvoerder.
Het 263 kamers tellende hotel opende in de herfst van 2016. Enkele weken later won zijn eigenaar de presidentsverkiezingen. Indirect werd hij zowel huurder als huisbaas van een belangrijk overheidsgebouw. En dat was nog niet het grootste probleem. In het contract met de GSA stond expliciet dat een verkozen politicus op geen enkele manier bij de uitbating van het postgebouw betrokken mocht zijn of er voordeel uit mocht halen. Kort na de verkiezingen vergaderden de Democraten daarover met een ambtenaar van de GSA. Die verzekerde hun dat Trump, zodra hij president werd, contractbreuk zou plegen.
Toen het zover was, werd het opeens muisstil bij de GSA. Twee maanden later beweerde de overheidsdienst zelfs: ‘De president heeft de bepalingen in het contract op geen enkele manier geschonden.’ Heeft Trump of iemand in zijn regering de GSA onder druk gezet? Bewijzen zijn er niet. Maar kan, zo vragen critici zich af, de GSA in deze zaak wel een onafhankelijk oordeel vellen? Trump kan het hoofd van de dienst tenslotte probleemloos ontslaan. We namen contact op met de GSA, maar kregen geen antwoord op onze vragen.
Patricia Tang, de commerciële verantwoordelijke van het hotel, beweert dat de verkiezing van Trump geen invloed heeft gehad op de omzet: ‘Door de link met de president win je klanten, maar je verliest er ook.’
Ondertussen blijft The Trump Organization naarstig proberen om het merk Trump nog succesvoller te maken. Begin juni werd er een nieuwe hotelketen voorgesteld, met de patriottische naam American Idea. De eerste vestiging zou in Mississippi geopend worden. Het doelpubliek? De kiezers door wie Donald Trump verkozen is geraakt.
© Time inc. Alle rechten voorbehouden.
Door Alex Altman
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
