Hoe relevant is het strafblad van George Floyd?

De aandacht voor de gewelddadige dood van George Floyd op 25 mei verplaatste zich in de dagen en weken daarna al snel naar zijn turbulente leven. Daarbij raakten feit en fictie geregeld vermengd, in het bijzonder over Floyds strafblad.

Met onderstaande tweet reageerde Vlaams Parlementslid Sam van Rooy (Vlaams Belang) op het nieuws dat het gemeentebestuur van Laken een muurschildering van George Floyd had ingehuldigd ter veroordeling van racistisch geweld.

De gepikeerde reactie is exemplarisch voor de manier waarop bepaalde politici het strafblad van George Floyd oprakelen bij wat ze beschouwen als ongepast eerbetoon: de muurschildering in Laken, Floyds begrafenis die uitgroeide tot een media-event, of het rouwregister dat burgemeester Dirk De fauw (CD&V) liet openen in het Brugse stadhuis. Zo omschreef Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken op Facebook een Black Lives Matter-protest in Antwerpen als ‘met z’n allen op een hoop gaan staan voor een vermoorde crimineel’. Naar aanleiding van de minuut stilte voor de dood van Floyd in het Britse parlement noemde Dries Van Langenhove hem ‘een carrièrecrimineel op een ander continent’. En Theo Francken (N-VA) liet enkele weken geleden in De Zondag optekenen: ‘De dood van die man is afschuwelijk. Dat had nooit mogen gebeuren. Maar dat was geen heilig boontje, hè. Dat was geen Nelson Mandela.’

Een muurschildering ter nagedachtenis aan Floyd in Strombeek-Bever werd vorige week getagd met de woorden ‘robber’ (overvaller), ‘drugdealer’ en ‘no hero’. Hoe zit het nu echt met het strafblad van George Floyd? Klopt het dat hij ooit een zwangere vrouw met een pistool bedreigde? En welke misleidende informatie circuleert daarover op sociale media?

Cocaïne

Over het soms getroebleerde leven van George Floyd zijn ondertussen al heel wat persartikels verschenen. Hoe zijn alleenstaande moeder verhuisde van North Carolina, waar Floyd in 1974 geboren werd, naar de sociale woonwijk Cuney Homes in een historische zwarte wijk van Houston (Texas). Hoe hij op jonge leeftijd een occasionele rapper was, en een beloftevolle atleet die basketbal speelde voor universitaire teams in Florida en Texas. Over hoe hij in 2014 verhuisde naar Minneapolis en daar werkte als bewaker en chauffeur voor het Leger des Heils en als portier bij een bistro/nachtclub. Hoe hij zoals zovele Amerikanen werkloos werd bij het uitbreken van de coronacrisis. Maar ook: hoe hij tussen 1997 en 2007 herhaaldelijk in aanraking kwam met politie en gerecht.

In totaal werd Floyd in die periode negen keer gearresteerd, onder andere voor twee diefstallen en het bezit of de verkoop van kleine hoeveelheden cocaïne. Over minstens een van die arrestaties – het verkopen van minder dan 1 gram cocaïne voor 10 dollar aan een undercover politieagent in 2004, een feit waarvoor Floyd 10 maanden gevangenis kreeg – zijn onlangs vermoedens opgedoken dat het mogelijk ging om een valse getuigenis. The New York Times berichtte dat honderden veroordeelden onlangs een brief in de bus kregen dat hun zaak in heroverweging werd genomen, aangezien bij hun arrestatie een agent was betrokken die is betrapt op het vervalsen van bewijsmateriaal. Floyd ontving die brief nooit, want hij was ondertussen al verhuisd naar Minneapolis. Ook bleef hij worstelen met drugsgebruik: zijn autopsieverslagen toonden aan dat hij op het moment van zijn arrestatie sporen van fentanyl in zijn bloed had, het synthetische opioïde dat de voorbije jaren een ware plaag vormt in de Verenigde Staten.

Zwanger?

Het laatste en ernstigste feit waarvoor Floyd met de arm der wet in aanraking kwam, was een gewapende overval in 2007. Een van de hardnekkigste verhalen daarover is dat Floyd ‘een zwangere vrouw’ zou hebben bedreigd met een pistool, of zelfs zou hebben geslagen. Die claim valt terug te voeren op een virale Facebookpost die al begin juni 2020 circuleerde en stelde dat Floyd ‘ gearresteerd en veroordeeld werd voor het beroven en slaan van een ZWANGERE ZWARTE VROUW nadat hij had ingebroken in haar woning’. Dat verhaal is een eigen leven gaan leiden online, onder meer in een veelbekeken filmpje van Candace Owens (een rechtse zwarte activiste die zich kant tegen de Black Lives Matter-beweging), in een meme die deels incorrect de veroordelingen van Floyd opsomt boven zijn foto, en dus ook in commentaren van politici als Sam van Rooy.

Nochtans is uit de getuigenis van het slachtoffer en de veroordeling van Floyd voor de gewapende overval in 2007 – openbare gerechtelijke documenten – helemaal niets bekend over een zwangerschap. Dat detail lijkt te zijn verzonnen op basis van het feit dat het slachtoffer getuigde dat Floyd een wapen ’tegen haar buik’ had gezet. Wat vaststaat, is dat Floyd en enkele kompanen een huis binnendrongen op zoek naar geld of drugs, dat een mededader – niet Floyd zelf – daarbij een vrouw klappen verkocht, en dat Floyd enkele maanden later gearresteerd werd en veroordeeld tot vijf jaar cel. Het vrouwelijke slachtoffer in de zaak had een Latijns-Amerikaanse naam, maar wordt in online kritieken op Floyds strafblad de ene keer omschreven als een zwarte en de andere keer als een blanke vrouw, afhankelijk van het beoogde publiek. Eerder deze maand ging zelfs een foto viraal van een dame met ernstige verwondingen aan het aangezicht, zogezegd het slachtoffer van de overval uit 2007. Die foto bleek echter van een Amerikaanse toeriste die in 2018 werd verkracht in Madrid. Elders is erbij verzonnen dat het slachtoffer van de overval waarbij Floyd betrokken was ook ‘aangerand’ werd. Die claim dikte vervolgens nog aan tot de zogezegde betrokkenheid van Floyd bij een ‘groepsverkrachting van een blanke vrouw’. Daarvan is al helemaal geen sprake.

Wapengeweld

Foutieve informatie over Floyds gerechtelijke verleden sijpelde ook door naar de klassieke media. Hoogleraar filosofie Johan Braeckman schreef op de website van VRTNWS het opiniestuk ‘Waarom het strafblad van George Floyd er niet toe doet’, een pleidooi tegen de just world fallacy, de drogredenering dat iedereen ooit ‘krijgt wat hij verdient’. Braeckman illustreerde zijn betoog met de misleidende meme die ook het verhaal van de zwangere vrouw bevatte, maar schreef onterecht dat de vermelde feiten ‘voor zover hij kon nagaan klopten’.

George Floyd had een strafblad. De pers heeft dat niet toegedekt of verzwegen, integendeel: bepaalde foute informatie die online circuleerde, werd zelfs overgenomen. Het laatste feit waarvoor Floyd veroordeeld werd, dateert van 2007. Er bestaat geen indicatie dat de betrokken politieagenten bij de arrestatie die leidde tot zijn dood op de hoogte waren van zijn verleden. Memorialen ter herinnering aan Floyd betekenen niet dat hij een onbesproken held of ‘heilig boontje’ was. Het is eerder zo dat vele zwarte Amerikanen zich herkennen in Floyd, die zijn moeilijke levensloop probeerde te beteren.Patrick Ngwolo, pastoor in Houston, leerde Floyd na zijn vrijlating kennen en herinnert zich hem voor zijn parochiaal vrijwilligerswerk, als een voorbeeld van iemand die ervaring had met hoe het níét moet. Zowel in zijn buurt als op sociale media sprak Floyd zich sindsdien uit tegen wapengeweld. Floyds leven was gecompliceerd, maar het is zijn dood die hem tot een van de gezichten van de Black Lives Matter- beweging maakte.

Veel zwarte Amerikanen herkennen zich in Floyd, die zijn moeilijke levensloop probeerde te beteren.