Hoe reageert China op Trumps handelsoorlog? ‘Dit is de beste propaganda waar het land op kon hopen’

De lawine aan importtarieven die Donald Trump ontketende, schept kansen voor China om zich te profileren als een betrouwbare en stabiele handelspartner. ‘Amerika gooit zijn reputatie wereldwijd te grabbel.’

In de uren nadat Donald Trump een ongeziene hoeveelheid importtarieven op de wereld losliet, was het zoeken naar een hevige Chinese reactie. Er was enig gemopper over het ‘Amerikaanse protectionisme’ en er werd verzekerd dat China tegenmaatregelen zou nemen tegen Amerika’s ‘typische eenzijdige pestgedrag’. Maar een harde repliek bleef uit.

Trumps nieuwe tariefplan is nochtans bijzonder streng voor China. Nadat Amerika op 1 februari al een invoertarief van 20 procent op Chinese goederen aankondigde, voegde Trump daar gisteren nog eens 34 procent aan toe. Op Chinese goederen die de Amerikaanse markt binnengaan, moet voortaan dus een importtaks van 54 procent worden geheven.

Sinds Trumps inauguratie probeert China vooral niet te zeer de aandacht te trekken. Enkele dagen voor zijn inauguratie had Trump nog een ‘zeer goed’ telefoongesprek met Xi Jinping. Er was onder Chinese diplomaten frustratie en onbegrip voor de Amerikaanse manier van werken. Zo voerde Trump de tarieven van februari in zonder voorafgaand overleg. Chinese pogingen om toenadering te zoeken, werden niet beantwoord. Er heerste in Beijing vooral verwondering over de eigengereide manier waarop Trump zijn plannen aanpakt.

Lessen van Trump I

Dat Trump nu toch de hamer bovenhaalt, komt niet onverwacht. Aan Chinese kant werden al enige tijd voorbereidingen getroffen om een eventuele klap op te vangen. ‘Eigenlijk is dit ongeveer wat ze verwacht hadden,’ zegt Victor De Decker, die onderzoek doet naar de relaties tussen de EU en China aan het Egmontinstituut. ‘Er zullen ongetwijfeld enkele tegenzetten volgen, maar waarschijnlijk zal China niet te fors reageren.’

De tarievenstrijd die Trump gisteren ontketende, verschilt van de handelsoorlog met China die Trump in zijn eerste ambtstermijn voerde. Toen ging het om sectorale importtaksen, bijvoorbeeld op Chinese electronica of op elektrische voertuigen, die erop gericht waren om specifieke sectoren te raken. Biden heeft die barrières overigens behouden, en in sommige gevallen zelfs uitgebreid.

China heeft geleerd van Trumps eerste presidentschap, vermoedt De Decker. Toen reageerde China met tegenmaatregelen die vooral de Republikeinse staten en de zogenaamde strijdstaten raakte, plekken waar Trump electoraal kwetsbaar was. ‘Alleen heeft die tactiek helemaal niet gewerkt,’ zegt De Decker. ‘De plekken die het zwaarst door de Chinese tegenmaatregelen getroffen werden, hebben nadien nóg meer voor Trump gestemd. Bovendien heeft Joe Biden Trumps tarieven achteraf niet teruggedraaid.’

Oorlog met de hele wereld

Want ondanks de economische schade die China onvermijdelijk zal lijden, biedt Trumps brute tarievenaanval vooral grote kansen. ‘Dit is de beste propaganda waarop China kon hopen,’ zegt De Decker. ‘Trump is een handelsoorlog begonnen met de hele wereld. China kan zich nu met alle gemak opwerpen als een betrouwbare partner en een baken van stabiliteit. ’

Naast China krijgen immers zowat alle Chinese buurlanden ervan langs. Japan en Zuid-Korea kregen een tarief van respectievelijk 24 en 25 procent. Vietnam, een land dat er net mee bezig was om zich los te koppelen van China, kreeg een importtarief van maar liefst 46 procent. ‘De strategie van Biden bestond erin om de andere Oost-Aziatische landen te laten investeren in de Amerikaanse chip- en auto-industrie,’ zegt De Decker. ‘Amerika probeerde de economieën van Oost-Azië nauwer te verweven met die van Amerika om China tegen te werken. Trump drijft al die landen nu in de armen van China. Amerika gooit zijn reputatie wereldwijd te grabbel.’ ’

Toenadering Europa

Begin deze week kondigden China, Zuid-Korea en Japan aan dat ze hun handelsrelaties zouden uitdiepen. Dat is uiterst opmerkelijk: Japan en Zuid-Korea gelden als Amerika’s trouwste bondgenoten, en koesteren een enorm wantrouwen tegenover China. ‘Zo’n ontmoeting was tot voor enkele maanden eigenlijk ondenkbaar’, zegt Jasper Roctus, Chinakenner aan de Universiteit Gent. ‘Dat soort ontmoetingen gaan we de volgende maanden ongetwijfeld vaker zien.’

Ook Europa kan een bezoekje van Chinees buitenlandminister Wang Yi verwachten. De relaties tussen Europa en China raakten de voorbije jaren in het slop. Er werden wederzijdse sancties uitgevaardigd. De Chinese steun voor Ruslands invasie van Oekraïne zorgde voor frustratie aan Europese zijde. Het EU-China Comprehensive Agreement on Investment (CAI), het handelsverdrag waarover China en de EU lang onderhandelden, zit sinds 2021 in de koelkast. ‘Dit is dé kans voor China om met een olijftak te komen’, zegt Roctus. ‘Het CAI leek lange tijd dood en begraven. Er moet nog veel gebeuren, maar dit biedt kansen. China zal het moment gebruiken om zijn invloed wereldwijd uit te breiden.’

Taiwan

Natuurlijk bestaat de kans dat Trumps tarieven tegen het ter perse gaan alweer zijn ingetrokken. Mogelijks hoopt Trump met de tarieven landen aan te zetten om toegevingen te doen. Er was voorheen al sprake van een mogelijk Mar-a-Lago-akkoord, waarbij China zijn munt zou opwaarderen tegenover de dollar, om Amerikaanse import naar China gemakkelijker te maken. Dat scenario lijkt nu uitgesloten, omdat China met een lager gewaardeerde renminbi gemakkelijker kan exporteren.

Zelfs als Trump – of zijn opvolger – de tarieven terugdraait, lijkt de schade geleden. ‘Dit schaadt het wereldwijde vertrouwen in Amerika als betrouwbare handelspartner,’ zegt Roctus. ‘China kan nu aan de hele wereld zeggen dat zij dit nooit zouden doen – en ze hebben nog gelijk ook.’

Pittig detail tijdens Donald Trumps exposé was de vermelding van Taiwan, dat gisteren importtarieven van 32 procent moest slikken. Opmerkelijk genoeg stond Taiwan doodleuk vermeld tussen de andere landen, wat de suggestie wekt dat het Witte Huis Taiwan erkent als een gewoon land. ‘Daarmee gaat het eigenlijk in tegen het Amerikaanse één-Chinabeleid, waarbij Taiwan niet erkend wordt als een onafhankelijke staat,’ zegt Roctus. ‘Als China ergens echt woedend over zal zijn, dan is het wel daarover.’