Hoe zijn mugshot aansluit bij het merk Trump: ‘Onoverwinnelijk’ en ‘Nu te koop’

Zijn mugshot, vastgelegd tijdens zijn kortstondige arrestatie in de gevangenis van Fulton County, Atlanta, werd meteen ‘iconisch’. Van alle foto’s van Donald Trump wordt dit de foto voor de geschiedenisboeken, zei een commentator. Binnen minuten begon de Trumpcampagne de foto te gelde te maken.

Donald Trump is een deskundige van verpakking en afbeelding. Hij klaagt al jaren steen en been over de foto’s die CNN en Fox News van hem uitkiezen. Fox legt te veel de nadruk op zijn meervoudige kin, vindt hij. Trump weet op welke beelden hij dik lijkt, en op welke hij er ‘presidentieel’ uitziet. Hij wilde dat de vrouwen die met hem werken, zich ‘als vrouwen’ zouden kleden. Hij wilde als president dat ‘zijn generaals’ de vijand angst zouden inboezemen, en toonde tevredenheid toen zijn militaire adviseurs ‘er beter uitzagen dan Tom Cruise, en sterker’.

De citaten komen uit The New York Times en nieuwssite Axios. In de Times zegt Sean Wilentz, historicus verbonden aan Princeton, over de mugshot: ‘Het is dramatisch onuitgegeven. Van alle miljoenen, misschien miljarden foto’s van Donald Trump wordt dit de meest beroemde. Of beruchte.’

Hij vergelijkt de allereerste mugshot van een president met de belegerde president Richard Nixon die tijdens een toespraak in 1974 moest pleiten: ‘Ik ben geen schurk’. Tussen dat niet-overtuigende ‘ik ben geen schurk’ (korte tijd later moest Nixon aftreden) en de mugshot van Trump zit misschien een tijdperk, oppert Wilentz.

De conservatieve Wall Street Journal vergelijkt de iconische status van de foto met die van Che Guevara (met beret), die duizenden studentenkamers tooit.  

Trump weet hoe met een cameralens om te gaan. Hij wist dat de mugshot er zou aankomen. De gevangenisfotograaf gaf hem allicht niet veel mogelijkheid om een foto af te wijzen. Trump passeerde sneller door de gevangenis dan de meeste medebeklaagden. Hij spendeerde er 20 minuten, net genoeg om – tussen luxeritten van en naar de luchthaven in – een idee te krijgen hoe luguber de gevangenis van Fulton County wel is: vuil, en vol verdenkingen van misbruik. ‘Het was een afschuwelijke ervaring’, zou hij later met enig gevoel voor melodrama zeggen aan rechtse tv-zender Newsmax. ‘Het is geen comfortabel gevoel’, zei hij wat meer afgemeten tegenover Fox News, ‘zeker niet als je onschuldig bent’. Ook zijn biografe Maggie Haberman, die nog altijd contacten onderhoudt in de Trumpwereld, allicht ook met Trump zelf, verklaarde dat het voor hem niet fijn is gearresteerd te worden. Dat is geen beeld van hemzelf dat hij verspreid wil zien. Maar tegelijk ziet hij er politieke winst in, en financieel gewin. Eens de foto goed en wel van de printer was gerold, verspreidde Trump hem zelf op grote schaal. Zijn campagne begon vrijwel meteen koffiemokken met de beeltenis (25 dollar) te verkopen, en blikjeskoelers, T-shirts (34 dollar) en shirts met mouwen. Het marketing- en winstinstinct namen over. Elders waren de meningen over de foto verdeeld, maar in zijn campagne was men tevreden met het resultaat.

Overigens was het bij de eerdere arrestaties een teleurstelling voor aanhang en campagne dat er géén mugshot werd verspreid. De Trumpcampagne verspreidde na die eerste arrestatie een nep-mugshot met tralies, die goed verkocht zou zijn.

Dit keer nam niet alleen de Trumpcampagne de foto te baat. Ook anti-Trumpers, onder meer in het Lincoln Project, verkochten hun eigen merchandise met de afbeelding. En ook daar werden goede zaken gedaan. Vriend en vijand vond troost in de mugshot.

‘The stare’

Wat wilde Donald Trump in zijn mugshot uitdrukken? Er ging, zeggen ingewijden, discussie aan vooraf. Hij wou niet lachen, zoals sommige medebeklaagden deden voor hun mugshot. Hij opteerde voor wat volgens Susan Glasser van The New Yorker in het Witte Huis bekendstond als the stare: de starende, priemende blik. Die drukt volgens medestanders van de gewezen president zelfvertrouwen uit, dreiging, irritatie, energie, scepticisme. Trump wou tonen dat hij onverzettelijk en onoverwonnen was, onoverwinnelijk. Geef je nooit over, schreef hij bij de mugshot die hij via Twitter (X) verspreidde. De foto werd gemaakt op het moment dat hij zichzelf overgaf aan de autoriteiten om voor de vierde keer dit jaar gearresteerd te worden. Hij moest bij die vierde arrestatie 200.000 dollar borg voorzien om weer op vrije voeten te komen. Maar de boodschap was, the stare betekende: ik geef me nooit over.

Er was niet alleen over de foto nagedacht. Het zal de gewezen president niet onbekend geweest zijn dat hij zijn lengte overdreef en zijn gewicht onderschatte bij de officiële rapportage voor de gevangenis in Atlanta. Hij gaf zijn maten omgerekend op als: 97 kilo zwaar en 1,9 meter hoog. Volgens The New York Post werd hij daarmee ruim 11 kilo lichter en 2,5 centimeter langer dan in april bij zijn eerste arrestatie in Manhattan. Andere kranten signaleren dat Trump in 2018 door de arts van het Witte Huis werd voorgesteld als bijna 110 kilo zwaar. Wat toen door sommigen als een onderschatting werd beschouwd.

Vooral met het gewicht werd op sociale media de draak gestoken –  op golffoto’s lijkt hij eerder verdikt dan vermagerd. Het is echter Trump ten voeten uit: op papier magerder en langer dan in werkelijkheid. 

Met leugentjes rond gewicht en lengte, en met de boodschap van volharding werden zijn arrestatie en mugshot niet uitzonderlijk voor Trump: dat leek eerder een doordruk van zijn levenshouding.

In zijn vroege bestseller The Art of the Deal (1987) roemde hij zijn eigen vermogen tot ‘waarheidsgetrouwe overdrijving’. Zijn gebouwen waren altijd enkele verdiepingen hoger dan met een lat te meten viel. Zijn liftenbouwer moest tussenverdiepingen uitvinden om cijferaars bezig te houden en het niet te evident te maken welke verdiepingen ontbraken. Hij omschreef de ‘waarheidsgetrouwe overdrijving’ als ‘goedmoedig’, en in elk geval een element in zijn succes als zakenman.

Het ging hem niet alleen om leugentjes. Vaak werd staalhard gelogen en geïntimideerd. Trump loog over het weinige geld waarmee hij zijn bedrijf was begonnen. Hij loog over politieke tegenstanders, vond beschuldigingen uit die nergens op sloegen: Barack Obama was niet in de VS geboren. De vader van Ted Cruz was betrokken bij de moord op president Kennedy.

(lees verder onder de mugshots)

Trump is niet snel gegeneerd. Ja, je kunt beter goede publiciteit hebben, zei hij in boeken en interviews tijdens zijn zakencarrière, maar uiteindelijk is slechte publiciteit ook publiciteit en door schandaal wekt je méér aandacht op dan door braafjes in de pas te lopen.

Vertaald naar zijn mugshot: zomaar liegen over gewicht doet bijna iedereen. Liegen op een officieel document is spannender. Een mugshot is voor gewone mensen vernederend. Maar niet voor hem. Voor hem is het publiciteit en een bravourestuk (naast ook ongewenst, want hij wil liever niet verward worden met een crimineel).

Hij werpt zich sinds de rechtszaken op als de buffer, die zijn aanhang beschermt. Dat zal lukken, belooft hij tijdens meetings. Elke nieuwe aanklacht doet hem stijgen in de peilingen, zegt hij veelvuldig, alsof een stijging in de peilingen hem immuun maakt voor schuld. En de arrestatie met mugshot haalde publiciteit weg van het debat van Republikeinse presidentskandidaten, waaraan hij niet had deelgenomen. Missie volbracht.

Niets is in het universum van Trump erger dan verliezen of je ongelijk toegeven. Winnen is alles, leerde zijn vader hem als jongen. Vandaar, volgens psychologen van de koude grond, dat hij nooit of te nimmer zijn verlies in de verkiezingen van 2020 toegeeft. Als je wilt leren, kun je beter leren van de fouten van anderen, zegt Trump ook.

Hij is nog niet vaak geconfronteerd met de gevolgen van zijn daden, zei Maggie Haberman deze week op CNN. In het begin van zijn zakencarrière kuiste zijn vader de nesten op. Toen zijn casino’s failliet gingen, draaiden de banken op voor de grootste verliezen. Het verlies van de verkiezingen in 2020 en de rechtszaken en zeker gevangenisstraffen zouden daar verandering in brengen. Maar ze hebben tot dusver nog geen verandering in zijn houding gebracht.

‘Het is veel goedkoper om van de fouten van anderen te leren dan van die van jezelf’, zei hij tegen zijn biograaf Michael D’Antonio. Je eigen fouten toegeven, daarentegen, verzwakt je in de ogen van je tegenstanders.

Aan dezelfde auteur verklaarde hij ook: ‘Ik wil mezelf niet analyseren want misschien zou het me niet bevallen wat ik vind’.