‘Hoe een vleesloos worstenbroodje even veel verdeeldheid veroorzaakte als destijds de elektrische gitaar van Bob Dylan’

Correspondente Lia Van Bekhoven verbaast zich over de hevige emoties die in het Verenigd Koninkrijk de kop omdat een Britse keten van broodjeszaken een veganistisch worstenbrood op de markt bracht.

Opmerkelijke cijfers uit Groot Brittannie. Greggs, ’s lands populairste bakker en uitvinder van het Britse worstenbrood, zag een stijging van 7.2% in zijn verkoop de afgelopen maand. Die winst is de broodjesketen niet aan komen waaien. De gedecideerd onmodieuze Greggs triomfeerde door out of the box te denken en in de trend van Veganuary (veganistische januari) een vleesloze saucijzenbrood op de markt te brengen. Als iemand hardop gezegd had de queen de saaiste mens van het land te vinden, was de reactie niet anders geweest.

Roeptoeter en TV-presentator Piers Morgan (6.5 miljoen volgers op twitter) opende de storm op sociale media met ‘niemand zat te wachten op een veganistische bloody saucijzenbrood, politiek correcte clowns dat jullie zijn’.

Een vleesloos worstenbroodje veroorzaakte plots even veel verdeeldheid als destijds de elektrische gitaar van Bob Dylan.

Waarmee op slag een nieuw hoofdstuk toegevoegd was aan de culturele klassenoorlog. Tenminste een Labour kamerlid en een handvol activisten sloten zich bij Morgan aan. Andere politici, want Britse volksvertegenwoordigers hebben dezer dagen heel weinig om handen, wezen erop dat Greggs handelde in overeenstemming met de consumentenvraag. Bovendien had veganisme de toekomst omdat het hielp een ‘klimaatcatastrofe’ te voorkomen.

Greggs was zeker niet over een nacht ijs gegaan. Het bedrijf had zijn quorngevulde product gelanceerd na een online petitie van dierenbevrijdersoerganisatie Petra die er 20.000 handtekeningen voor wist te vergaren. Hoe dan ook: de Twitteroorlog was precies wat Greggs nodig had. Greggs’ woordvoerder reageerde met wat de beste respons van het nieuwe jaar moet zijn: ‘O hallo Piers. We verwachtten je al’. Cue: verkoop. Binnen de kortste keren was de zaak door zijn voorraad veganistisch sauzijnenbrood heen.

Greggs is lang beschouwd als de laatste thuishaven voor vleeseters in de 21ste eeuw. De zaak is synoniem met traditioneel, licht versleten Engeland. Waar McDonalds al lang verdwenen is en Starbucks niet heen durft, daar vind je tussen de gokwinkels en de One Pound Shops altijd wel een Greggs. Werknemers die vroeger secretaresses heetten, halen er hun lunch en bouwvakkers zitten er om 08.00 achter een Full English (Ontbijt).

Het besluit van Greggs de stap te nemen naar vleesloosheid zorgde voor evenveel verdeeldheid als destijds de elektrische gitaar van Bob Dylan. En bij dezelfde generatie. Het stuk proteïne verpakt in 96 lagen bladerdeeg, bleek symbool voor keuzevrijheid, geschiedenis en cultuur. En omdat alle zintuigen in het gespannen Brexit-tijdperk op scherp staan is er weinig nodig voor overspannen reacties.

Niemand was tenminste verbaasd toen kort na Morgans tweet gedemonstreerd werd tegen de vleesloze aanslag op de Britse identiteit. In Manchester werden op een zaterdag nationalisten met Britse vlaggen en pro Brexit borden op de stoep van Greggs gesignaleerd. Het veganistische broodje was, zeg maar, tegen de wil van het volk.

Gek genoeg hebben de nieuwe saucijzenbroodjes de populariteit van de oorspronkelijke, waarvan Greggs er wekelijks anderhalf miljoen van verkoopt, alleen maar verhoogd. Ik moest er voor omlopen om, terwille van mijn eigen vergelijkend warenonderzoek, er van elk één op de kop te slaan. Opdat u dat niet hoeft te doen. Als vleeseter, kan ik melden, viel het me niet mee het worstenbrood van de worstenloze (£ 1) te onderscheiden. Het zijn allebei vettige, zoute happen van beige-achtige makelij. Maar in de verganistische zit, op de lange termijn, de meeste muziek. Een op acht Britten is vegetarisch of veganistisch en nog eens 21% zegt flexitarisch te zijn: waar een op groenten gebaseerd dieet af en toe uitgebreid wordt met dierenproteine. Waar je ook komt in Engeland, iedere kroeg, restaurant en cafe heeft veganistische opties.

De demonstranten in Manchester dropen overigens snel weer af. Helaas voor de opgewonden commentaren op sociale media bleken ze niets te hebben tegen plantaardig voedsel, maar waren ze na een àndere demonstratie door de politie tijdelijk van hun route gehaald en op de stoep voor Greggs gezet. Niemand was, bleek, tegen de deeghappen in opstand gekomen. De twee soorten, traditioneel en nieuw, kunnen naast elkaar bestaan.

‘Toestemming om te lachen, sir‘, zoals ze in de komische serie Blackadder zeggen.