‘Hoe één tweet van een sportpresentator leidde tot een ernstige crisis bij de BBC’

‘De ophef over de schorsing van sportpresentator Gary Lineker doet de discussie over de neutraliteit van de BBC weer oplaaien’, schrijft Lia Van Bekhoven vanuit Londen. ‘Bovendien worden er nu ook meer vragen gesteld dan de regering lief is over het omstreden wetsvoorstel waarmee de Britse regering illegale migratie wil tegengaan.’

Stop The Boats is de zoveelste poging (de 44ste, om precies te zijn), van de Britse regering om asielzoekers te weren. Een campagne opgesomd in drie woorden. Sinds iemand heeft gemeten dat succesvolle slagzinnen altijd uit drie woorden bestaat zijn het er nooit meer. Take Back Control beheerste destijds het referendum over Brexit. Met Get Brexit Done won Boris Johnson in 2019 de verkiezingen. En Stop The Boats moet nu dus de grenzen sluiten voor asielzoekers.

Het is de Britse versie van Build The Wall. En net zoals Donald Trumps muur de asielzoekers uit Nicaragua niet tegenhield, zullen ook de boten met Albaniers en Syriërs via Noord-Frankrijk naar de Britse zuidkust blijven varen.

Stop The Boats heeft weinig om het lijf, maar doet het goed bij Britse kiezers die illegale migratie in de top vier van landelijke kopzorgen hebben bijgeschreven. De leuze dekt een nieuw wetsvoorstel waarmee premier Rishi Sunak een streep trekt door de morele verplichting van zijn land om vluchtelingen te beschermen. Asielzoekers kunnen niet langer een aanvraag indienen voor een verblijfsvergunning, omdat aanvragen en verblijfsvergunningen geschrapt worden. De opvarenden die bij de Engelse zuidkust aankomen zullen worden opgepakt, 28 dagen vastgezet en dan naar veilige, derde landen gestuurd worden. Het komt neer, typeerde het hoge commissariaat voor vluchtelingen van de VN op ‘een verbod op asiel – een doven van het recht voor vluchtelingen bescherming te zoeken in het VK’.

Het is onwaarschijnlijk dat het zover zal komen. De kans dat het voorstel zal stranden omdat het niet strookt met internationale afspraken over mensenrechten, is groter dan dat het zal worden geïmplementeerd.

Afgezien van moraal en ethiek is er ook de praktische uitvoerbaarheid. Er zijn geen opvangcentra voor migranten in het Verenigd Koninkrijk. Net zoals er geen afspraken zijn met derde landen de asielzoekers op te vangen. Ondanks het dure en veelbejubelde akkoord met Rwanda dat miljoenen van Londen ontving om illegale migranten te verwelkomen, is er nog geen enkele asielzoeker in Kigali geland. ‘Linkse, activistische advocaten’, in de woorden van minister Suella Braverman, zullen tegen uitlevering blijven procederen.

Ter verdediging zegt minister Braverman dat de ‘invasie’ van migranten haar geen keuze laat. Het ministeriële taalgebruik ergerde de presentator van het iconische sportprogramma van de BBC Match of the Day. Bravermans woordkeuze deed Gary Lineker denken aan ‘het Duitsland van de jaren dertig’, zei hij tegen zijn 8 miljoen volgers op twitter.

There is no huge influx. We take far fewer refugees than other major European countries. This is just an immeasurably cruel policy directed at the most vulnerable people in language that is not dissimilar to that used by Germany in the 30s, and I’m out of order?

— Gary Lineker 💙💛 (@GaryLineker) March 7, 2023

Nou schieten vergelijkingen met het nazi-tijdperk praktisch altijd tekort. Als je terug moet vallen op de unieke ontmenselijking van Joden, zelfs in de beginperiode van Hitlers kanselierschap, heb je niet alleen de zaak bij voorbaat al verloren, je minimaliseert ermee de verschrikkingen van de aanloop naar de Holocaust. Een beetje zoals mijn tienerkinderen iedere docent die het waagde huiswerk op te geven een fascist noemden.

Linekers tweet landde verkeerd bij de regering en de regeringsgezinde pers. Maar hij landde het slechtst bij de BBC die vroeg om excuses en rechtzettingen. Toen die niet kwamen, werd de commentator op non-actief gezet. De Britse publieke omroep had een freelance medewerker teruggefloten die in privé-berichten het regeringsbeleid bekritiseerde. Binnen enkele minuten was een sluimerend conflict opgelaaid tot een volwassen mediaoorlog. De Beeb was niet langer geloofwaardig. De omroep was gezwicht voor een regering die er geen geheim van maakte het vermeende linkse DNA van de BBC rechtsom probeert te corrigeren.

Hoe dan ook, het gevolg afgelopen zaterdagavond was een commentaarloze, bloedarmoedige Match Of The Day die slechts twintig minuten duurde. Want als Lineker, een van de populairste presentatoren van ’s werelds oudste sportprogramma waarvan iedere Brit vanaf zijn zesde de onveranderde openingsdeun in zijn droom kan neurien, de studio niet in mag, dan wij ook niet, besloten zijn medecommentatoren. Spelers weigerden zich door de BBC te laten interviewen. In stadions hielden toeschouwers plakkaten omhoog met ‘Ik sta achter Gary. Migranten welkom’.

Samengevat. Een verhaal dat begon met een nieuwe immigratiewet, die volgens critici van stal gehaald werd om de aandacht af te leiden van lege winkelschappen en lange wachtlijsten, ontpopte zich na een tweet van een voetbalcommentator tot een landelijke discussie over onpartijdige berichtgeving en vrijheid van meningsuiting. Het hele voorval duwde de BBC in een serieuze crisis, en zette uiteindelijk veel meer vraagtekens bij de omstreden immigratiewet dan de Britse regering lief is.