Dit was geen gemakkelijk proces. De federale procureur vond de zaak niet solide. Het openbaar ministerie in Manhattan worstelde met een lamentabele getuige. En toch kon Donald Trump geen enkele van de 12 juryleden overtuigen. Zijn veroordeling zal zeker de komende verkiezingen beïnvloeden, al kan niemand alsnog voorspellen hoe.
Het was een complexe zaak. De eenvoudige versie was: Trump had iets kortstondigs gehad met pornoactrice Stormy Daniels. In 2016, 10 jaar na de seks, wilde Daniels haar verhaal te gelde maken. Trump, die de one-night-stand ontkende, betaalde haar om te zwijgen. Hij deed dat omdat nog eens een negatief artikel over hem zijn presidentscampagne dreigde te kelderen. Om de one-night-stand ook langer verborgen te houden, werd het zwijggeld, dat fixer Michael Cohen had voorgeschoten, als advocatuurkosten terugbetaald.
Dat was wellicht de versie die de jury uiteindelijk geloofde. Het ziet er louche uit, onderwerelds louche. En dat was het ook. Maar op meerdere punten betreft het niet of nauwelijks bestrafbare feiten. Zwijggeld betalen is in de VS niet strafbaar. Het tegenhouden van negatieve artikels in de pers – door betaling, of beloftes van tewerkstelling – is dat evenmin. Het foutief boeken van dat zwijggeld is een klein vergrijp, van het soort dat bij vervolging met een boete geregeld wordt, en dat in dit geval bovendien verjaard was. Om het vergrijp tot een hoger misdrijf op te tillen, moest het openbaar ministerie van Manhattan het koppelen aan een andere criminele intentie. Die andere intentie werd tijdens dit proces, met instemming van rechter Juan Merchan, vaag gehouden, maar kwam neer op overtreding van de kieswet. Een regionale rechtbank in Manhattan had een niet nauwkeurig gedefinieerde intentie nodig, om een pietluttig vergrijp uit zijn verjaring te halen en op te tillen tot het niveau van een strafzaak. Het was een onuitgegeven constructie.
De federale procureur had eerder de zaak afgewezen, en ook de vorige procureur van Manhattan stond niet te springen om deze zaak op te nemen.
(lees verder onder de preview)
De nieuwe procureur, Alvin Bragg, die campagne gevoerd had rond de strijd tegen witteboordencriminaliteit en daarbij expliciet Trump en de Trump Organization had vermeld, nam de zaak na enige aarzeling wel op.
Sindsdien deden specialisten schamper over de kansen om tot een veroordeling te komen. Trumps advocaten slaagden erin de drie andere strafzaken tegen hem – belangrijker zaken, over de bestorming van het Capitool en over verdonkeremaande geheime documenten – op de lange baan te schuiven. De zaak in Manhattan wisten ze niet tegen te houden.
Hoe slaagde het openbaar ministerie erin te winnen? Hoe slaagde het Trumpteam erin te verliezen?
(lees verder onder de preview)
Trump zelf liet nooit na te verwijzen naar de elementen die zijn zaak hinderden. Hij beweerde zonder enig bewijs dat de huidige president achter dit proces zat. Maar op andere punten was dit wel degelijk politiek. Bragg is als Democraat tot procureur verkozen. Rechter Merchan heeft in 2020 35 dollar gegeven aan Democratische doelen, daarbij de campagne van Joe Biden. En Manhattan is natuurlijk een Democratisch bolwerk. In 2020 stemde 84,5 procent van de kiezers er voor Biden, tegen 14,5 procent voor Trump. Manhattan was een lastige jurypool voor Trump, al leek het erop dat één of meerdere juryleden sympathie hadden voor de ex-president. Een aantal van die elementen zullen zeker in beroep terugkeren.
Geloofwaardigheid: Cohen versus Trump
Tijdens het proces stond vooral de geloofwaardigheid van kroongetuige Michael Cohen ter discussie. Cohen, ooit de bijna slaafse lakei en fixer van Trump, loog en dreigde namens zijn baas. Hij loog ook tegenover een parlementscommissie. Daarnaast sjoemelde hij met zijn belastingen, en had hij nog veel meer op zijn kerfstok. Voor dat alles werd hij tot gevangenis veroordeeld. Zijn baas hield op met zijn gerechtskosten te betalen. Cohen keerde zich tegen Trump met dezelfde felheid waarmee hij hem eerder had verdedigd. Cohen gaf in de rechtbank toe dat hij zijn vroegere baas in de gevangenis wilde zien. Een zaak die op zwakke en experimentele legale grond werd gevoerd, en die bovendien uitging van een ongeloofwaardige getuige – dat voorspelde niet veel goeds. Maar de het openbaar ministerie wist voldoende documenten en andere getuigen op te trommelen, zoals David Pecker, de man die voor Trump kwalijk nieuws tegenhield, en Hope Hicks, Trumps communicatieverantwoordelijke, die allebei grotendeels loyaal bleven aan Trump en toch grote delen van Cohens relaas bevestigden.
(lees verder onder de preview)
Het openbaar ministerie wist dus een samenhangend verhaal op te hangen. Het maakte niet altijd onderscheid tussen wat gewoon goor en wat onwettig is. Maar het was een verhaal dat waar Trump niet fraai uit te voorschijn kwam. Het argument dat Cohen gelogen had voor Trump, en dat Trumps verdediging nu zou willen dat de beklaagde vrijgesproken wordt omdat Cohen gelogen heeft, getuigde van ‘chutzpah’, vond het openbaar ministerie.
Aan de andere kant, argumenteerde Andrew McCarthy in de National Review, wist de verdediging, ongetwijfeld onder impuls van Trump zelf, de eigen geloofwaardigheid te ondergraven. McCarthy staat positief tegen Trump, hij schrijft voor een pro-Republikeins blad, hij legt fouten bij de rechter, die volgens hem te veel ruimte liet voor de onuitgegeven juridische sprongen van het openbaar ministerie. Maar tegelijk, vond hij, ging het Trumpkamp niet vrijuit. Waarom liet Trump zijn verdediging volhouden dat er niets was geweest met Stormy Daniels en Playboymodel Karen McDougal (aan wie David Pecker 150.000 dollar zwijggeld betaalde)? Iedereen, ook de Trumpkiezers, hebben zich er al mee verzoend dat hij een woelig en niet-conventioneel liefdesleven heeft gehad. Waarom argumenteerde de verdediging ineens dat het echt om advocatuurkosten ging, terwijl Trump zelf eerder heeft toegegeven dat hij Cohen voor het zwijggeld heeft terugbetaald?
Door die strategie van het ontkennen van het evidente, was het niet alleen Cohen die ongeloofwaardig was, maar ook, en misschien vooral, de beklaagde, Donald Trump, die zijn team het ongeloofwaardige liet verdedigen.
De rol van Stormy
De verdediging legde geen eigen versie van de feiten voor, wat maakte dat het slotpleidooi van Todd Blanche een moeilijk te volgen verhaal van ditjes en datjes werd. Blanche en het Trumpteam dachten dat de zwakte van het openbaar ministerie in combinatie met gerede twijfel kon volstaan.
Anderen, onder meer rechter Merchan, hebben gewezen op een zwak moment van de verdediging. Het openbaar ministerie liet Stormy Daniels in groot detail gaan, groter dan de rechter lief was. Maar, vroeg Merchan aan de verdediging, waarom hadden de advocaten van Trump niet geprotesteerd? Hij had zelf enkele keren ingegrepen, maar waarom liet de verdediging Daniels betijen? Haar details maakten zeker haar geloofwaardigheid groter. Ze hielp de aanpak van de Trumpploeg ondergraven.
Politieke gevangene?
Ongeveer alle partijen in de VS zullen van de veroordeling van Trump proberen te profiteren.
Deze veroordeling wordt een fase in een breder politiek gevecht.
In de eerste plaats voor Trump zelf, die al tijdens het proces geld inzamelde met de ‘heksenjacht’ tegen hem, en onmiddellijk na zijn veroordeling geld begon in te zamelen als ‘politieke gevangene’.
De eerste reacties vanuit zijn eigen partij getuigden van een quasi-unanieme steun. ‘Vandaag is een beschamende dag in de Amerikaanse geschiedenis’, schreef de Republikeinse speaker van het Huis van Afgevaardigden, Mike Johnson, op X.
Meer controversieel was een tussenkomst van Larry Hogan, tot voor kort de Republikeinse gouverneur van de staat Maryland en een tegenstander van Trump. Hogan doet nu in zijn overwegend Democratische staat een gooi naar een Senaatszetel. ‘Los van het resultaat, maan ik alle Amerikanen aan het verdict en het wettelijk proces te respecteren’, schreef hij op X. Hij pleitte er ook voor ‘toxische partijdigheid’ te vermijden, en niet nog meer brandstof op het vuur te gieten. ‘We moeten herbevestigen wat dit land groot gemaakt heeft: de rechtsstaat.’
(lees verder onder de tweet)
De reactie vanuit eigen partij was vurig.
‘Je hebt net je campagne beëindigd’, schreef Chris LaCivita, een adviseur van Trump.
Een vraag om geen brandstof aan het vuur toe te voegen, had binnen de partij het tegenovergestelde effect.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier