Hoe de American Dream voor veel Albanezen eindigt in West-Europa

Albanezen hebben hun zinnen gezet op een beter bestaan in de Verenigde Staten. Jaarlijks doen er honderdduizenden mee aan de Amerikaanse Green Card lottery. De kans om te winnen is gering, maar dat houdt hen niet tegen.

Eigenlijk wilde de 24-jarige Zamir veel liever naar Amerika, want dat is voor hem het beloofde land. ‘The American Dream leven, dat is wat ik wil. Ik wil het daar helemaal maken’, zegt hij. Want net als veel van zijn landgenoten heeft ook Zamir zijn zinnen gezet op een beter leven in de Verenigde Staten.

Jaarlijks proberen bijna 200.000 Albanezen in aanmerking te komen voor het Amerikaanse Diversity VISA Program, zoals de Green Card lottery officieel heet. Hoewel Albanië klein is, zijn dat fors meer aanvragen dan uit omringende landen. Daar hebben enkele duizenden tot tienduizenden burgers belangstelling voor een overzees bestaan, tegenover 175.000 uit Albanië in 2014.

Aanvragen worden overigens slechts mondjesmaat gehonoreerd: in 2015 werden slechts 3.000 Albanese aanvragen toegekend. Toch blijven ze het keer op keer proberen.

Volgens Zamir is dat omdat het perspectief in Albanië beperkt is. ‘Hier kom je er niet met een opleiding. Je hebt een kruiwagen nodig, anders blijf je werkloos. Maar zelfs als je een baan hebt, zijn de salarissen te laag om in je basisbehoeften te voorzien’, zo stelt hij. ‘Dan leef ik liever de Amerikaanse droom van hard werken en naar rato beloond worden.’

Asielaanvragen in België

Ook de 33-jarige Rexhep hoopte op de American Dream. Maar ondanks meerdere pogingen heeft hij het niet gered. Hij is niet ingeloot en besloot zijn heil elders te beproeven. ‘Ik had geen zin om mijn leven te vergooien in Albanië, dus heb ik asiel aangevraagd in België’, zegt hij. ‘Niet omdat Albanië niet veilig voor me is, maar omdat het geen perspectief biedt’, geeft hij grif toe.

Dat zal hem evenwel niet veel verder helpen, want de Raad van State besliste onlangs dat Albanië een veilig land van herkomst is.

Tot dusver was dat niet het geval vanwege de mogelijkheid in Albanië omvervolgd te worden. De argumentatie hiervoor was dat vendetta’s of bloedwraak nog steeds regelmatig voorkomen in het Balkanland en mensen die hieraan ten prooi vallen in acute levensbedreigende omstandigheden verkeren.

Maar dat gaat nu veranderen en daarmee komt er een eind aan de circa 800 jaarlijkse asielaanvragen uit Albanië in ons land.

Dat betekent echter niet dat Albanezen niet meer naar België komen. Rexhep: ‘Als ik weg moet, duik ik onder in de illegaliteit. Er is altijd wel werk in de bouw en altijd wel een aannemer die het niet zo nauw neemt met de papieren. En als dat niet lukt, dan is er altijd nog de misdaad.’

Albanese misdaad

Vlaamse kranten staan inderdaad al jarenlang bol van artikels over de Albanese misdaad in België. Van de Albanese drugbaron Irakli Z. en andere topcriminelen over het witwassen van Albanees crimineel geld tot praktijken van Albanese misdadigers in de Vlaamse horeca, het werd allemaal uitgebreid gedocumenteerd en blijken criminelen uit het land op de zuidelijke Balkan hun invloed in België steeds te vergroten.

Uit cijfers blijkt dat 1.300 Albanezen geregistreerd staan in Belgische politiedatabanken. Die hebben samen in de afgelopen jaren al meer dan 2.500 criminele feiten gepleegd. Daarnaast bestaat de Belgische gevangenispopulatie voor 1,5% uit Albanezen, terwijl het aantal Albanezen dat officieel in België woont nog geen 4.000 bedraagt.

Ook Rexhep kent enkele landgenoten die in België op het criminele pad zijn. ‘Meestal begaan ze alleen diefstal. Ze werken in kleine groepjes, slaan snel toe en wisselen dan van standplaats’, zegt hij.

‘Wat België interessant maakt is dat het relatief klein is, met veel omgrenzend buitenland. Je bent in no-time in Nederland, Frankrijk, Duitsland of Luxemburg. Maar voor mij is de misdaad alleen een laatste redmiddel’, haast Rexhep zich om te zeggen. ‘Ik werk liever voor mijn geld. Bovendien kan ik alleen als vrij man deelnemen aan de Green Card Lottery’, zegt hij. Want dat blijft toch zijn voornaamste doel in het leven.

Notarissen en vertaalbureaus

Toch is niet iedereen van mening dat het zo een vaart loopt met de Albanese exodus richting de Verenigde Staten. Saban (45) denkt dat velen helemaal niet willen emigreren. ‘Het is een trend. Iedereen doet het. En aanvragen kost niets’, stelt de lokale ambtenaar. ‘Maar helemaal naar Amerika, ach, er zijn altijd jongeren die hun geluk willen beproeven. Maar de meesten blijven liever dichter bij huis.’

De Amerikaanse droom blijft ook slechts voor enkele Albanezen weggelegd. Wie wel profiteert van de Lottery is een klein deel van de Albanese economie, want notarissen en vertaalbureaus spinnen garen bij het jaarlijkse aanvraagcircus.

‘De aanvraagprocedure is voor veel Albanezen te ingewikkeld, dus betalen ze om het uit te besteden, ook al is de slaagkans gering’, weet Saban. De aanvragers zelf gaan er gelaten mee om. Zamir: ‘Als het dit jaar niet lukt, dan probeer ik het volgend jaar opnieuw. En het jaar daarop en daarop.’