Ondanks Trumps dreigende taal in de campagne lijkt China zich voorlopig niet te veel zorgen te maken over zijn terugkeer naar het presidentschap. ‘Het land staat klaar om krachtig te antwoorden als de VS een nieuwe handsoorlog wil beginnen’, zegt expert internationale politiek Sven Biscop (UGent).
Bijna acht jaar geleden stopte een zwarte limousine voor de deur van Mar-a-Lago. Met alle egards werden Xi Jinping en zijn echtgenote ontvangen op Trumps protserige optrekje. Xi kreeg er ‘het mooiste stuk chocoladetaart’ voorgeschoteld en werd vergast op Chinese volksliederen. Het bezoek had Trump behaagd, zo beweerde de Amerikaanse president achteraf. De relatie met Xi was ‘uitstekend’, en ‘veel potentieel slechte problemen’ waren weggewerkt.
Nauwelijks acht maanden later startte Trump een handelsoorlog door op tal van Chinese goederen hoge invoertaksen te heffen. Twee jaar lang volgden maatregelen en tegenmaatregelen elkaar op, waarbij zowel Amerika als China economische schade leden.
Dat Trump en Xi afgelopen vrijdag ‘een zeer goed gesprek’ hadden, hoeft dus geen bron van optimisme te zijn. Want ook tijdens de voorbije kiescampagne sprak Trump krasse taal. Zo wil Trump vanaf dag één invoertarieven van tien procent instellen op álle Chinese import, die hij mogelijk tot 60 procent wil verhogen. Hij ambieert ook om China’s huidige (voordelige) handelsstatus bij de Wereldhandelsorganisatie in te trekken.
Handelsoorlog
Sven Biscop, hoogleraar internationale politiek aan de Universiteit Gent en het Egmontinstituut, vermoedt dat China deze keer zijn voorbereidingen heeft getroffen. ‘China staat klaar om sterk en krachtig te antwoorden als Amerika een nieuwe handsoorlog wil beginnen,’ voorspelt Biscop. ‘China kampt met hetzelfde probleem als de rest van de wereld: het is enorm moeilijk om in te schatten wat Trump eigenlijk wil. Stelt hij zich fors op om een betere onderhandelingssituatie te bekomen? Of wil hij de relaties met China écht verbreken? Daaraan zouden de Chinezen maar weinig kunnen doen.’
Tegelijk is het China van januari 2025 niet meer het China van januari 2017, toen Trump een eerste keer aan de macht kwam. Het extreem restrictieve en lang volgehouden zerocovidbeleid, dat tijdens de pandemie zo goed leek te werken, zorgde voor een trauma. Het Chinese consumentenvertrouwen ligt vandaag ongeveer op hetzelfde niveau als aan het begin van de pandemie. Dat maakt China extra kwetsbaar voor maatregelen die hun export bedreigen.
‘Zowel China, Amerika als Taiwan zijn gebaat bij het status-quo.’
Aan Trumps kant is er bovendien de wetenschap dat het niet meevalt om deals te sluiten met China. Het Phase One-akkoord van eind 2019, waarbij China beloofde meer Amerikaanse goederen te kopen, bleef in grote mate dode letter. Bovendien zorgde de handelsoorlog er niet voor dat Chinese jobs terugkeerden naar Amerika.
Onder Biden zijn de Amerikaans-Chinese relaties niet bepaald verbeterd. Veel van de tarieven die Trump indertijd invoerde, heeft Biden gewoon gehandhaafd. Ook het vooruitzicht van een tweede presidentschap van Trump heeft China niet bepaald inschikkelijker gemaakt tegenover Trumps voorganger.
Taiwan
Tijdens zijn laatste ontmoeting met Biden somde Xi Jinping een lijst ‘rode lijnen’ en ‘prioritaire principes’ op waaraan niet geraakt mag worden. Ook in het gesprek met Trump stipte Xi een kwestie van uiterst belang aan: de kwestie-Taiwan, die voor China, aldus Xi, ‘een zaak van soevereniteit en territoriale integriteit’ is.
Trumps Taiwanpositie is, zoals wel meerdere standpunten bij Trump, niet helemaal duidelijk. Tijdens zijn eerste presidentschap voerde hij het aantal wapenleveringen aan Taiwan op. Tegelijk heeft hij nooit met zoveel woorden gezegd dat hij Taiwan in geval van een Chinese aanval zou steunen, en vergeleek hij de relatie tussen Taiwan en Amerika met die van een verzekeringsbureau. Hij riep Taiwan op om zijn defensiebudget op te krikken tot 10 procent van zijn bnp. Voormalig vicepresident Mike Pence riep al op om zijn steun explicieter uit te spreken.
Toch vermoedt Biscop dat het zo’n vaart niet zal lopen. ‘Zowel China, Amerika als Taiwan zijn gebaat bij het status-quo,’ aldus Biscop. ‘Het beste wat je kan doen, is eraf blijven. De huidige situatie is relatief fragiel. Het speelt niet in Taiwans voordeel dat aan dat status-quo wordt gemorreld.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier