Himmlers plan voor het ‘arische ras’: ‘Kinderen en nog meer kinderen!’

SS-baas Heinrich Himmler was geobsedeerd door de teloorgang van het ‘arische ras’. Om dat te voorkomen, mochten heel wat heilige huisjes op de schop. Voorpublicatie uit De wiegjes van Lebensborn, door Eric Bauwens.

SS-Reichsführer Heinrich Himmler is werkelijk als een bezetene op zoek naar manieren om het Duitse volk te verrijken met meer gezonde jonge Germanen van de hoogste arische kwaliteit. Het is alsof hij geen enkele zaad- of eicel verloren wil laten gaan. Zo vindt hij het zonde wanneer een van zijn SS’ers sneuvelt zonder dat hij kinderen – oorlogswezen dus – achterlaat. Zijn officieren krijgen van hem zelfs een persoonlijke brief waarin hij hen aanspoort om kinderen te verwekken voor het te laat is. ‘Lieber Arnold,’ schrijft hij aan een van hen, ‘voor zover ik weet ben jij de enige zoon van je ouders. Ik vind dat je daarom verplicht bent om nu eindelijk te trouwen en ervoor te zorgen dat je familie niet uitsterft. Ik verwacht een antwoord op deze brief.’

Duitse vrouwen hebben de hoge plicht ook buiten het huwelijk moeder te worden.

Ook SS-Obersturmbannführer Hermann Fegelein krijgt in 1940 een dergelijke brief van zijn Reichsführer. Fegelein is op dat moment in Polen gestationeerd. Himmler schrijft hem: ‘De Reichsführer verwacht niet bepaald dat je nu onmiddellijk, daar in het vroegere Polen, trouwt. Maar hij dringt er wel op aan dat je tijdens de lente die ongetwijfeld op deze harde winter zal volgen een ernstige inspanning levert om een bruid te vinden. Tegen eind mei verwacht hij van jou te horen dat je verloofd bent.’ Fegelein is blijkbaar niet onder de indruk van die brief want het duurt nog tot juni 1944 eer hij trouwt met Margarete Braun, de zus van Hitlers concubine Eva. Fegelein wordt daarmee de schoonbroer van Hitler.

Voortplantingsbevel

Van diezelfde bezetenheid getuigt ook Himmlers SS-Zeugungsbefehl, een bevel aan de SS’ers om zich voort te planten, van 28 oktober 1939. De Tweede Wereldoorlog is nog maar enkele weken aan de gang wanneer hij volgende richtlijn uitvaardigt: ‘Elke oorlog is een aderlating van het beste bloed. Een volk waarvan de wapens hebben gezegevierd lijdt op hetzelfde moment een vernietigende nederlaag omdat het zijn bloed heeft vergoten en zo zijn levenskracht verliest. De jammer genoeg noodzakelijke dood van zijn beste mannen, hoe betreurenswaardig ook, is daarbij niet het ergste. Veel erger is het dat de levenden zich tijdens de oorlog niet hebben voortgeplant en dat de doden geen kinderen meer kunnen verwekken. De oude wijsheid dat je enkel rustig kunt sterven als je kinderen hebt, moet in deze oorlog ook weer de regel worden, zeker voor de SS. Jullie zullen rustig kunnen sterven in de wetenschap dat alles waar je voor hebt gevochten in je kinderen zal voortleven.’

Na die inleidende beschouwing volgt het eigenlijke bevel tot voortplanten: ‘Duitse vrouwen en meisjes hebben daarom de hoge plicht ook buiten het huwelijk – niet uit lichtzinnigheid maar in alle ernst – moeder te worden van de kinderen van soldaten die naar het front vertrekken en van wie niemand weet of ze ooit zullen terugkomen. Zelfs al is dat tegen de heersende en misschien soms noodzakelijke kleinburgerlijke wet en moraal. (…) We mogen nooit vergeten dat de triomf onzer wapens en het bloed dat onze soldaten hebben vergoten slechts zin hebben als die gevolgd wordt door de geboorte van talrijke kinderen (…).’

Deze tekst is niet alleen een bevel aan zijn troepen om kinderen te verwekken, zelfs als ze ongehuwd zijn. Het is ook een oproep aan ongehuwde vrouwen en meisjes om zich van de heersende seksuele moraal niets aan te trekken. Was ongehuwd moederschap tot nog toe een schande, voor Himmler is het vanaf nu een vaderlandse plicht. Verder stelt hij de aanstaande ouders van de nog te verwekken buitenechtelijke kinderen gerust. Hij weet maar al te goed, legt hij in zijn richtlijn uit, hoe het eraan toeging tijdens de vorige oorlog. Veel soldaten hebben toen vermeden om nog een kind te verwekken. Ze waren bang dat, als ze sneuvelden, hun vrouw en kinderen in armoede en ellende zouden moeten voortleven. Himmler verzekert zijn manschappen dat hij het in deze oorlog helemaal anders zal aanpakken en dat ze zich daarover geen zorgen hoeven te maken. Ook niet als het om buitenechtelijke kinderen gaat. Hij zal ervoor zorgen dat ze niets tekortkomen. Tenslotte is de SS toch ‘eine Sippe’, een clan, een grote familie, waar iedereen voor iedereen zorgt. Hij zal zelfs, legt hij uit, hoogstpersoonlijk de voogden van de oorlogswezen aanwijzen.

Om te eindigen doet Himmler nog een warme oproep aan zowel zijn SS-mannen als de ‘moeders van de kinderen waar Duitsland zo op hoopt’: ‘Ik verwacht dat jullie met dezelfde moed en overtuiging waarmee jullie voor Duitsland vechten en sterven, ook het leven van het Duitse volk zullen doorgeven.’ Met dat Zeugungsbefehl heeft de qua seksuele moraal zeer progressieve Himmler zich duidelijk vergaloppeerd. Niet alleen de kerkelijke overheden mopperen, ook de Duitse bevolking gelooft nog rotsvast in het huwelijk. Ook invloedrijke eugenetici hebben bedenkingen en sommigen durven die zelfs voorzichtig op papier te zetten.

Kritiek

Fritz Lenz probeert bijvoorbeeld in een lezersbrief aan Das Schwarze Korps (het zwarte korps), het ledenblad van de SS, met cijfermateriaal aan te tonen dat de demografische toestand heus niet zo dramatisch is dat het verwekken van buitenechtelijke kinderen moet worden aangespoord. Het is de moeite niet om voor enkele extra kinderen het hele Duitse volk te choqueren, daar komt het op neer. Lenz’ lezersbrief wordt niet gepubliceerd, maar ondanks zijn kritiek blijft de befaamde eugeneticus op goede voet staan met de Reichsführer. Iemand die verder gaat in zijn kritiek is Ernst Koch, een arts uit Leipzig. Die durft het zelfs aan om te beweren dat een derde van alle zwakzinnige kinderen uit een buitenechtelijke relatie ontspruit. Ook binnen de partij staat Himmler vrijwel alleen. Enkel Rudolf Hess, die op dat moment nog wordt aangezien als Hitlers plaatsvervanger, steunt hem openlijk. Op kerstavond 1939 schrijft Hess in de Völkischer Beobachter, de nazipartijkrant, een ‘brief aan een ongehuwde moeder’. Daarin stelt hij onomwonden dat men in tijden van crisis soms de gangbare ethische principes overboord moet gooien. Dat geldt ook als het om huwelijk en voortplanting gaat. ‘Wat haalt het uit als een volk, om de oorlog te winnen, de volksdood moet sterven?’ vraagt hij zich af. De Duitse vrouwen moeten ervoor zorgen dat er geen enkele soldaat naar het slagveld trekt zonder dat die zich eerst heeft voortgeplant. Maar Hess is in deze kwestie Himmlers enige bondgenoot. Alle nazivrouwenorganisaties, zoals de Bund Deutscher Mädel, de naziverpleegstersbond en de Duitse vrouwelijke arbeidsdienst, blijven zich verzetten tegen het ongehuwd moederschap.

Wat de wet “overspel” noemt, zorgt voor een spanning tussen de echtgenoten en een dalend geboortecijfer.

Wie ook zeer heftig protesteert, is de Generale Staf. Die ziet het bevel om ook buiten het huwelijk kinderen te verwekken als een vrijgeleide voor de SS’ers om de vrouwen van de in Polen en aan de grenzen gelegerde Wehrmachtsoldaten te verleiden. Een soldaat die zich inbeeldt dat wellustige SS’ers zijn eenzaam thuis achtergebleven echtgenote, verloofde of liefje het hof maken en haar blonde hoofd op hol proberen te brengen, is doorgaans niet erg vechtlustig, redeneren ze wellicht. Himmler zal zijn bevel tot voortplanten echter nooit intrekken. ‘De führer was het ermee eens’, zo luidt het argument waarmee hij alle kritiek in de kiem probeert te smoren. En bovendien zijn ook veel SS’ers niet thuis, maar aan het front. De soldaten van de Wehrmacht hebben dus niets te vrezen, probeert hij te sussen.

Veelwijverij

Overigens vindt Himmler het monogame huwelijk sowieso een belemmering voor de ontwikkeling van het Duitse volk: ‘Het feit dat de maatschappij van een man verlangt dat hij zijn hele leven met dezelfde vrouw moet doorbrengen, heeft alleen maar nadelen. Hij wordt op die manier verplicht zijn vrouw te bedriegen en dat moet hij dan als een hypocriet voor haar verbergen. Zo worden beide partners onverschillig voor elkaar. Ze vermijden elk fysiek contact met als resultaat dat ze geen kinderen meer maken. Dat is de reden waarom miljoenen kinderen nooit worden geboren, kinderen die de Staat nochtans dringend nodig heeft. Bovendien durft de man vanwege de heersende kleinburgerlijke moraal geen kinderen te verwekken bij zijn minnares, alhoewel hij dat wel graag zou willen. En opnieuw is de Staat daarvan het slachtoffer, want ook uit deze relatie komen geen kinderen voort. De wet staat in schril contrast met onze dringende behoefte: kinderen en nog meer kinderen!’

‘Het huwelijk zoals we dat vandaag kennen,’ zegt Himmler bij een andere gelegenheid, ‘is het satanische uitvindsel van de rooms-katholieke kerk. Rationeel en zonder vooroordelen bekeken, is ons huidige huwelijksstelsel immoreel. Men gaat ervan uit dat een man seksueel voldoende aan zijn trekken kan komen bij een enkele vrouw. Maar het is juist dat absurde juridische beginsel dat voor promiscuïteit zorgt. Wat de wet “overspel” noemt, zorgt voor een spanning tussen de echtgenoten. Die spanning zorgt op zijn beurt voor een dalend geboortecijfer.’

Subsidies

‘Hitler heeft de intentie om na de oorlog het huwelijksrecht integraal te herzien’, legt Himmler bij diezelfde gelegenheid nog uit. ‘Zo zal monogamie niet langer verplicht zijn. De SS en de oorlogsveteranen zullen op dat vlak bijzondere voorrechten hebben. Zij zullen van in het begin de mogelijkheid krijgen een tweede echtgenote te kiezen en dat huwelijk zal even wettelijk zijn als het eerste. (…) De toelating om twee vrouwen te hebben is een soort onderscheiding die gepaard zal gaan met geldelijke voordelen. De mannen die twee vrouwen mogen hebben, zullen ook allemaal belangrijke posities in de maatschappij bekleden en ze zullen meer dan genoeg verdienen. De voordelen daarvan zijn enorm. Het geboortecijfer zal stijgen en de kwaliteit van het nageslacht zal aanmerkelijk verbeteren. Het zuivere bloed van de Duitse helden zal zich veel meer dan nu voortplanten. Natuurlijk zal de man die een tweede huwelijk wil aangaan eerst medisch worden onderzocht om na te gaan of hij geen ziekte zal doorgeven aan zijn kinderen. Uiteraard zullen alleen mannen van het zuiverste Duitse bloed, die hun trouw en moed hebben bewezen, zich kunnen voortplanten. Het IJzeren Kruis eerste klasse is bijvoorbeeld de minimumvereiste. Op die manier, met vaders van dergelijke kwaliteit, zal een nieuw ras ontstaan.’