Ondanks massale protesten van de Algerijnen gaat president Bouteflika voor een vijfde mandaat. Onder andere Rachid Nekkaz neemt het tegen hem op. De man betaalt al jaren de boetes voor vrouwen die, ook in België, berispt worden voor het dragen van een nikab, een van oorsprong islamitisch hoofddeksel dat enkel de ogen niet bedekt. Op straat en op sociale media heeft hij duizenden fans, maar de staat werkt hem tegen.
In België is Nekkaz vooral populair omdat hij boetes betaalt voor vrouwen die ondanks het bestaande verbod toch een nikab dragen. ‘Ik hou er niet van als een sterke groep onrechtvaardigheid oplegt aan een minder sterke groep. De autoriteiten weten goed dat het om een minderheid van vrouwen gaat die geen gevaar vormen’, zei hij daarover eerder al tegen het Russische Sputnik.
De miljonair richtte in 2010 de vereniging ‘Kom niet aan mijn grondwet’ op, waarmee hij een miljoen euro beschikbaar stelt om deze boetes te betalen. In mei 2016 had hij naar eigen zeggen reeds 270 Belgische boetes betaald. Zelf is hij overigens geen voorstander van de nikab of de boerka (een van oorsprong islamitisch gewaad dat ook de ogen bedekt, nvdr.), maar hij gelooft wel in de vrijheid van het dragen ervan. Zo reisde hij eerder ook al af naar Iran om 29 vrouwen bij te staan die in de cel zaten omdat ze géén hoofddoek wilden dragen.
De miljonair is zijn bescheiden afkomst niet vergeten, hoe het was om op te groeien in een arme wijk in de buurt van Parijs als een van de twaalf kinderen van zijn analfabete ouders.
De man zet zich niet enkel in voor de vrijheid van klederdracht voor vrouwen. In 2008 ging hij in hongerstaking om aandacht te vragen voor de volgens hem onschuldige Frans-Algerijnse advocaat Karim Achoui die tot zeven jaar cel werd veroordeeld. Hij ontwikkelde zich in sneltempo tot allround activist.
De miljonair is zijn bescheiden afkomst niet vergeten, hoe het was om op te groeien in een arme wijk in de buurt van Parijs als een van de twaalf kinderen van zijn analfabete ouders. Nekkaz maakte tijdig gebruik van de opkomst van internet met het bedrijf ‘Vudunet’, dat webpagina’s bouwde en hierover adviseerde. Later verkocht hij deze startup en investeerde hij de winst in vastgoed. Hij zou nu meer dan duizend appartementen in Frankrijk bezitten.
Politiek
Maar om onrecht te bevechten, is geld alleen niet genoeg. Nekkaz stelde zich in 2007 kandidaat voor de Franse verkiezingen. Hij werd niet verkozen, maar richtte even later zijn eigen politieke partij op en probeerde het een jaar later opnieuw tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van Orly. Ook daar behaalde hij onvoldoende stemmen.
In 2012 deed hij – in samenwerking met de socialistische partij – mee aan de presidentsverkiezingen. Maar de politie arresteerde hem omdat hij de benodigde handtekeningen om deel te nemen zou afgekocht hebben. Nekkaz werd veroordeeld tot 18 maanden voorwaardelijke celstraf en een geldboete.
Nekkaz gaf niet op en richtte vervolgens zijn pijlen op Algerije, het land waar zijn ouders zijn geboren. De Franse Algerijn wou meedoen met de presidentsverkiezingen van 2014, maar de Algerijnse wet eist dat een president geen dubbele nationaliteit heeft, dus leverde hij in 2013 zijn Frans paspoort in. Het mocht niet baten: de nodige steunbetuigingen van burgers verdwenen op mysterieuze wijze en zo kon hij zich toch niet kandidaat stellen. Nekkaz heeft de strijd nog niet opgegeven en mikt nu dus op de presidentsverkiezingen die dit jaar zouden moeten plaatsvinden.
‘Charismatisch en knap’
De politieke activist is vandaag erg populair. Hij heeft 1,8 miljoen volgers op Facebook, bijna 50.000 volgers op Instagram en iets meer dan 20.000 op Twitter. Hoe krijgt hij al die mensen achter zich? Hij schaart de Imazighen – in België bekend als de Berbers – achter zich door gebruik te maken van de roots van zijn moeder in het Amazigh-gebied Kabyle. In zijn video’s begroet hij de kijkers bijvoorbeeld steevast met ‘azul’ – een Amazigh-groet. De rest van de Algerijnen windt hij om zijn vinger met zijn charmes – ‘U bent zo charismatisch en knap!’ roept een vrouw hem toe in een live video op Facebook – en door zich voor te doen als ‘een man van het volk’. Door zijn afkomst denken Algerijnen dat hij hun problemen werkelijk snapt en hier ook iets aan wil doen. Zijn verworven rijkdom garandeert ook dat hij geen president wil worden voor het geld. ‘Als hij president wordt, zal hij geen geld stelen van de mensen omdat hij al rijk is’, zei een jonge student eerder tegen de Algerijnse krant TSA.
Maar de grootste troef van Nekkaz is zijn toegankelijkheid; hij praat en maakt selfies met fans op straat en geeft kleine kinderen een kusje op de wang. Met zijn telefoon aan de hand geplakt registreert hij alles online. Zo bereikt hij ook de diaspora in België. ‘Rachid Nekkaz is een man die onder de mensen durft te komen’, aldus de Belgische Algerijn Marouan.
De politie pakt hem regelmatig op, omsingelt zijn kantoor of verscheept hem naar de andere kant van het land.
Stokken in de wielen
Niemand weet of het aan zijn populariteit ligt, maar de machthebbers in Algerije moeten niet van de in Frankrijk geboren Algerijn weten. Ze doen er alles aan om hem stokken in de wielen te steken. De politie pakt hem regelmatig op, omsingelt zijn kantoor of verscheept hem naar de andere kant van het land. Toen hij zich officieel kandidaat wilde stellen vorige week weigerde de constitutionele raad zijn dossier. Nekkaz laat zich echter niet tegenhouden en dat maakt hem alleen maar populairder bij zijn volgers: ‘Waar je de energie vandaan haalt om steeds door te gaan terwijl je altijd tegengehouden wordt? Ik begrijp het niet’, zegt een vrouw in een van zijn video’s.
‘Ik heb een plan A, B en C’, zegt de miljonair trots in een andere video. Plan B houdt in dat zijn neef – een monteur die dezelfde naam draagt – zich kandidaat stelt. ‘De betekenis van de kandidatuur van mijn neef is symbolisch, net als de kandidatuur van Bouteflika’, aldus Nekkaz. Bouteflika is namelijk al jaren ziek en niet in staat zelf het land te besturen – dit zou zijn broer vandaag de facto doen. Nekkaz vloog afgelopen week nog naar het ziekenhuis in Genève waar Bouteflika lag om de precieze stand van zaken van zijn gezondheid te weten te komen, maar kreeg geen informatie.
Als de constitutionele raad de kandidatuur van de neef van Nekkaz op 13 maart goedkeurt, zegt Nekkaz campagneleider te worden. Wanneer het volk zijn neef kiest als president, zullen de twee de functie van vicevoorzitter creëren. De activistische miljonair zou deze positie dan invullen waarna zijn neef ontslag zou nemen waardoor Nekkaz dus president wordt. Het is een slim idee dat op veel steun van zijn volgers kan rekenen, maar het plan krijgt ook kritiek. ‘Je hebt 40 miljoen Algerijnen beledigd, je hebt jongen mensen die in je vertrouwden teleurgesteld’, reageert een volger.
Waarheidscommissie
De miljonair heeft grote en opvallende plannen voor Algerije. Zo wil hij onder andere de militaire dienstplicht afschaffen. Hij wil verder veel veranderingen doorvoeren binnen overheidsinstellingen en de corruptie in het land bestrijden.
Ook wil hij een commissie ‘geschiedenis en waarheid’ oprichten om families de waarheid te vertellen over de 20.000 mensen die vermist raakten tijdens de Algerijnse burgeroorlog. Deze oorlog begon in 1991 nadat het Islamitisch Reddingsfront bij verkiezingen een sterke score liet optekenen in de eerste ronde. De tweede ronde werd uitgesteld en het Algerijnse leger greep in. De islamitische partij werd ontbonden en de toenmalige president werd afgezet. De jaren negentig werden gekenmerkt door terreur. De Amazigh-bevolking in Algerije kende en kent nog altijd geen goede band met het centrale gezag, vanwege de arabiseringspolitiek. Daar lijkt de miljonair verandering in te willen brengen. Hij wil een herdenkingsrechtbank die daders – van de burgeroorlog, over alle politieke moorden sinds 1954 tot de onderdrukking in het Amazigh-gebied Kabyle – kan berechten.
Bouteflika wil nog een jaar geld verdienen op de kap van de Algerijnen. Ik wil hem dat geld wel geven. En dan word ik president.
Clown of nieuwe president?
Maar kan Nekkaz de vele wensen van de Algerijnen waarmaken of overstijgt hij nooit zijn populariteit op sociale media? Vele intellectuelen geloven niet in hem. Door zijn voortdurende roep om aandacht nemen velen de miljonair niet ernstig. ‘Een oplichter’, noemt Hadda Hazem, eindredacteur van de Algerijnse krant Al Fajr, hem. Algerijns journalist Kamel Daoud noemt hem dan weer ‘een clown’.
Nekkaz moet het opnemen tegen negentien andere kandidaten, waaronder huidig president Bouteflika. Naast hem is ook oud-premier Ali Benflis een belangrijke speler: hij nam het al op tegen Bouteflika in 2004 en 2014 en verwierf tweemaal de tweede plaats. Ook de gepensioneerde generaal-majoor Ali Ghediri heeft een goede reputatie en zou een kans maken bij eerlijke verkiezingen. Maar deze zijn er volgens het Algerijnse volk niet. ‘Geen enkele kandidaat buiten Bouteflika maakt een kans’, aldus Hazem. Ze weet zeker dat het huidige regime daar wel voor zal zorgen.
Krijgen de Algerijnen dan toch opnieuw vijf jaar Bouteflika? De 82-jarige man heeft na de massale protesten belooft dat hij binnen een jaar zou aftreden en voor vrije verkiezingen zou zorgen. Hiermee heeft hij enkele Algerijnen toch weer voor zich gewonnen, maar velen geloven hem niet. ‘De vorige keer zei hij ook dat dit de laatste keer zou zijn en hij de fakkel aan de jongeren zou geven’, zegt Hazem. Bouteflika kon eerst nog op veel steun rekenen binnen zijn partij, de vakbonden en het zakenleven, maar die steun neemt af. Diverse partij- en vakbondsleden hebben zich al bij het protest tegen de oude man gevoegd. Nekkaz een oplossing klaar: ‘Bouteflika wil nog een jaar geld verdienen op de kap van de Algerijnen. Ik wil hem dat geld wel geven. En dan word ik president.’
Lees ook: Wat is er aan de hand in Algerije?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
