‘De dingen die we doen voor oranje Jezus’: Liz Cheney over de Republikeinse knieval voor Trump

In gelekte exemplaren van het boek van gewezen VS-volksvertegenwoordiger Liz Cheney wordt onthuld hoe de vorige en huidige Republikeinse speaker, en nog vele andere partijgenoten, door het stof gingen voor hun baas, Donald Trump. Een onthulling van Cheney over Kevin McCarthy leidde al tot persiflages en hilariteit op X.

Nieuwszender CNN was de eerste met onthullingen over het boek ‘Oath and Honor’ van Liz Cheney, dat pas op 5 december officieel uitkomt. En sindsdien hebben ook andere media, onder meer The Guardian, onafhankelijk bericht over de inhoud van het boek.

Cheney (57), dochter van gewezen vicepresident Dick Cheney (bijnaam: Darth Vader), en minstens zo neoconservatief en Republikeins als haar vader, behoorde tot de top 3 van haar partij in het Huis van Afgevaardigden. Die machtspositie brokkelde snel af toen ze na de presidentsverkiezingen van 2020 afstand nam van president Trump. Tijdens de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 nam ze ook afstand van haar partij en werd ze een van de tien Republikeinen in het Huis die na de bestorming voor de afzetting van Trump stemden. Ineens was ze niet langer de gedegen, wat saaie, conservatieve vertegenwoordiger, maar een RINO, Republikein in Naam Alleen, verguisd door collega’s en aanhangers van Donald Trump.

De meesten van de tien Republikeinse volksvertegenwoordigers die voor de impeachment van Trump stemden, werden in 2022 niet herkozen. Voor Cheney was het nog een stap erger: ze werd tijdens primary’s in Wyoming weggestemd als kandidaat voor de Republikeinen, zodat ze niet eens kon deelnemen aan de verkiezingen van 2022

Voor ze werd weggestemd, was Cheney een heel uitgesproken vicevoorzitter geworden van de parlementscommissie die onderzoek voerde naar de bestorming van het Capitool en Trumps rol in wat ze als een poging tot staatsgreep zag en een manier om de Grondwet met voeten te treden.

Op basis van mails, brieven, sms’jes en nota’s zet ze nu haar ervaringen te boek, en communiceert ze haar grote bezorgdheid over haar land en partij. Met het boek wil ze, blijkens de ondertitel, een waarschuwing bieden over haar land en wat haar partij te wachten kan staan. Ze belooft de partij te zullen verlaten als Trump opnieuw de genomineerde presidentskandidaat wordt, en overweegt een eigen presidentscampagne. ‘Als land kunnen we schadelijk beleid gedurende vier jaar verdragen’, schrijft ze. ‘Maar we kunnen geen president overleven die bereid is de Grondwet op te doeken.’ De vangrails die het land overeind hielden tijdens de eerste termijn van Trump, zullen niet langer aanwezig zijn tijdens de tweede, voorspelt ze.

In plaats van vangrails zit het land nu met een Republikeinse Partij die zich zonder ruggengraat plooit naar de wensen van de grote voorman.

Hij won niet, en weer wel

Over wat Cheney beschouwt als de slapjanussen in haar partij, bevat het boek talloze anekdotes.

Een van haar doelwitten is gewezen speaker Kevin McCarthy, die ten tijde van de presidentsverkiezingen en de bestorming van het Capitool de Republikeinse minderheidsleider in het Huis van Afgevaardigden was.

Twee dagen na de verkiezingen van 2020 verzekerde hij Cheney dat de uittredende president echt wel besefte dat hij de verkiezingen verloren had. ‘Hij weet dat het voorbij is’, vertelde hij Cheney, ‘Hij moet alle fasen van rouwverwerking doorlopen.’ Cheney, die tijdens interviews nogal stuurs en vastberaden overkomt, en zeker niet humoristisch, voegt droogjes toe dat ‘tweets in alleen maar hoofdletters’ blijkbaar deel uitmaakten van de fasen van rouwverwerking.

Diezelfde dag dat McCarthy haar op het hart drukte dat Trump besefte dat hij de verkiezingen had verloren, werd McCarthy geïnterviewd op Fox News, waar hij verklaarde dat ‘president Trump de verkiezingen gewonnen heeft’. ‘McCarthy wist dat hij een onwaarheid vertelde’, aldus Cheney. Het maakte niet uit. Hij verkondigde de boodschap die de president wilde horen.

Tijdens de bestorming van het Capitool was McCarthy furieus over Trumps rol. Dat de president niet ingreep om de bestormers op andere gedachten te brengen, leidde tot een vurige telefonische gedachtewisseling. Op dat moment leek de politieke rol van Trump uitgespeeld. Hij had alles uit de kast gehaald om de verkiezingsuitslag te veranderen en was, weliswaar nipt, niet in zijn opzet geslaagd.

De eetlust van Trump

Maar exact drie weken na de bestorming luidde McCarthy de rehabilitatie van de ex-president in. Hij reisde naar diens verblijf/club Mar-a-Lago in Florida om daar ‘de ring te kussen’, en de plooien glad te strijken die tussen hem en Trump waren ontstaan tijdens de bestorming. Een foto werd verspreid waarbij McCarthy en een breed lachende Trump poseren.

Cheney, die eerst niet wilde geloven dat de foto echt was, pinde McCarthy vast en vroeg hem waarom hij de tocht had gemaakt.

‘Mar-a-Lago? In hemelsnaam, Kevin?’

McCarthy beweerde dat hij was opgetrommeld door medewerkers van Trump: ‘Ze maken zich echt zorgen. Trump eet niet, en dus vroegen ze mij om hem op te zoeken.’

‘Wat?!’ repliceerde Cheney. ‘Je trok naar Mar-a-Lago omdat Trump niet eet?’

‘Ja,’ luidde het antwoord, ‘hij is echt depressief’.

Cheney geloofde geen jota van die uitleg, en intussen zo’n miljoen X-gebruikers met haar. Vooral het gebrek aan eetlust wekt ongeloof op.

Het was er McCarthy natuurlijk om te doen om zijn machtspositie veilig te stellen, en zich te verzekeren van de steun van Trump, die hem in staat moest stellen na de parlementsverkiezingen van 2022 parlementsvoorzitter te worden. En zo geschiedde. Hij werd begin 2023 kortstondig speaker van het Huis van Afgevaardigden.

Cheney beschrijft dat ook andere Republikeinen in het Huis ‘kwaad en gedegouteerd’ waren over het bezoek van McCarthy aan Trump, en privé spotboodschappen lieten circuleren. Maar naar buitenuit was het een andere zaak en werden de rangen grotendeels gesloten.

‘Zo sterk is de verlokking van macht dat mannen en vrouwen die ooit redelijk en verantwoordelijk leken, ineens bereid zijn hun eed aan de Grondwet te overtreden uit politiek opportunisme en loyauteit aan Donald Trump’, schrijft Cheney.

Over spotboodschappen gesproken: de onthulling van McCarthy over Trumps verdwenen eetlust zorgde voor hilariteit op X en in andere media. Huffpost en salon.com lijsten een aantal tweets op, waarvan we er enkele meegeven.

‘Vatbaar voor gevlei van Trump’

Cheney haalt nog minstens drie van haar ex-collega’s in het Huis over de hekel.

Jim Jordan, die na het wegstemmen van McCarthy even in de running was voor de functie van speaker, vond volgens Cheney niet dat regels ertoe deden bij het betwisten van de verkiezingsuitslag. ‘Het enige wat telt is winnen’, stelde hij volgens haar. Jordans woordvoerder ontkent dat dit zijn standpunt is.

De nieuwe speaker, Mike Johnson, ‘scheen bijzonder vatbaar voor gevlei van Trump en streefde ernaar om het even waar in diens omgeving te zijn’, schrijft Cheney.

(lees verder onder de tweet)

Na de presidentsverkiezingen werd Johnson de drijvende kracht achter een poging om via een pleitnota (brief) het Hooggerechtshof zover te krijgen de uitslagen in vier staten die Biden won ongeldig te verklaren. Hij oefende druk uit op Republikeinse parlementsleden om zich bij de pleitnota aan te sluiten.

‘Als ik hem wees op gebreken in zijn rechtsargumenten,’ aldus Cheney, ‘gaf hij mij dikwijls gelijk, of zei iets in de zin van: “We moeten gewoon dit laatste ding doen voor Trump”.’

‘Het werd duidelijk dat Mike verre van eerlijk was’, gaat ze verder. ‘Hij verzekerde leden van het Huis dat er geen specifieke beschuldigingen van kiesfraude in de nota stonden, terwijl ze er vol van was.’ En ‘hij was niet de auteur van de tekst noch een grondwetsspecialist zoals hij aan collega’s vertelde.’ In werkelijkheid, aldus Cheney, werd de tekst geschreven door pro-Trump advocaten. Johnson reageerde tegenover The Guardian dat Cheney in haar boek een ‘onjuiste weergave’ geeft van wat gebeurde.

‘De dingen die we doen voor Oranje Jezus’

Ook de volgende figuur ontkent wat Cheney over hem beweert.

Op 6 januari 2021, de dag van de bestorming van het Capitool en de dag dat de uitslag van de presidentsverkiezing door het Congres bekrachtigd moest worden, ondertekenden Republikeinse verkozenen per betwiste staat een document om hun bezwaar tegen de uitslag duidelijk te maken.

De meeste leden, aldus Cheney, ‘wisten dat dit een farce was’, zonder juridische grond. Het was nog maar eens ‘een publieke demonstratie van trouw aan Donald Trump’. Onder degenen die aanschoven om de papieren te ondertekenen was de Republikeinse verkozene Mark Green uit Tennessee. ‘Terwijl hij in de rij stond zei hij schaapachtig tegen niemand in het bijzonder: “De dingen die we doen voor de Oranje Jezus”.’

De ontkenningen passen in het sjabloon dat Cheney schetst van haar ex-collega’s. Ze wil Trump geenszins vergoelijken, maar in haar boek betoogt ze dat Trump alleen het niet zou redden. Hij heeft ‘enablers en collaborateurs nodig’ om te doen wat hij doet. En daarvoor rekent hij op lafheid en ambitie bij de Republikeinse verkozenen. ‘Trump zal verdwijnen, maar jullie oneer zal blijven’, zei ze daarover tijdens een commissiezitting in 2022. En dat is ook de teneur van haar boek.