Op de gastenlijst voor de inauguratie van Donald Trump staan Elon Musk, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg en een reeks andere tech-ceo’s, maar ook een aantal belangrijke internationale leiders, van de Italiaanse premier Giorgia Meloni tot de Argentijnse president Javier Milei. De Chinese president Xi Jinping kreeg een uitnodiging van de nieuwe Amerikaanse president, maar die stuurt zijn vicepresident Han Zheng.
De Hongaarse premier Viktor Orban is er ook niet. Volgens nieuwssite Politico zou hij op de lijst staan, maar zegt zijn entourage dat ze geen uitnodiging heeft gekregen. Dat betekent allerminst dat Orban uit de gratie gevallen zou zijn. Net zomin als de uitnodiging voor Xi zou betekenen dat het minder hard zal gaan met de importheffingen voor Chinese producten. De nieuwe president van de Verenigde Staten is de oude. Hij blijft wispelturig en onnavolgbaar.
Staat ook op de lijst: Tom Van Grieken. De Vlaams Belang-voorzitter is geen verrassende invité van de ceremonie, die PS-voorzitter Paul Magnette vorige week een ‘internationale van extreemrechts’ heeft genoemd. Als Trump vandaag ergens een medestander zou kunnen vinden in de Belgische politiek, dan wel in – welja – Schoten. Hoe klein ook, als de gastenlijst van 20 januari íéts laat zien, dan wel dat Trump eropuit is om in alle landen medestanders te vinden. Zelfs in de Gouden Rand rond Antwerpen.
Trump denkt dat er met die extreemrechtse politici dealtjes te sluiten vallen. Ten eerste omdat ze zijn nietsontziend opportunisme delen. Ten tweede omdat ze de eendracht in hun eigen land doen afbrokkelen, en dus het front aan de andere kant van de trans-Atlantische onderhandelingstafel verzwakken.
Tom Van Grieken gaf expliciet aan dat hij het feestje in Washington bijna had moeten missen.
Het is geen toeval dat zo veel Europese genodigden voor de inauguratie kritisch voor Europa zijn. Denk aan het Britse Reform UK van Nigel Farage – de man die het Verenigd Koninkrijk uit de EU heeft helpen duwen – of de Duitse AfD. Het is evenmin toeval dat Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen níét uitgenodigd is op het feestje.
Dat rijmt met een andere verwantschap tussen Trump en Europees extreemrechts. Het is twijfelachtig of Trump een ideologie heeft die het pure eigenbelang overstijgt, maar agressie tegen vreemdelingen is al zo lang een deel van zijn retoriek dat je er desgewenst toch één inhoudelijk strijdpunt in zou kunnen ontwaren. Enter, alweer, Van Grieken. In dit land heeft geen enkele partijvoorzitter zo hard uitgehaald naar het zogenaamde lakse migratiebeleid – dat bij uitstek een Europees migratiebeleid is – als hij.
Net als Trump laat hij zich daarbij niet hinderen door al te veel realiteitszin. De Amerikaanse president sprak oorspronkelijk van de deportatie van miljoenen illegale migranten, maar het lijdt geen twijfel dat zoiets logistiek, juridisch en zelfs politiek niet meteen haalbaar is. Dat houdt Trump niet tegen. Net zomin als Van Grieken zich laat afschrikken door mensenrechten of Europese akkoorden.
Afgelopen weekend sprak Van Grieken over de inauguratie als een ‘historisch moment’, mét verwijzing naar het strenge migratiebeleid van Trump. Op de nieuwjaarsreceptie van zijn partij in Ranst vertelde hij met groot enthousiasme over de nieuwe Amerikaanse president als de man die ‘als geen ander’ de nieuwe tijd aanvoelt. Tegelijk viel het op dat Van Grieken expliciet aangaf dat hij het feestje in Washington bijna had moeten missen. Hij wou vooral bij de ‘eigen mensen’ zijn, maar had dan toch nog een ‘heel lange vlucht’ kunnen boeken om er bij te kunnen zijn.
Dat snuifje ‘enerzijds, anderzijds’ is niet toevallig. Zou het kunnen dat Van Grieken weet dat zijn kiezers niet allemáál fan zijn van Donald Trump? Of beseft hij dat een transactioneel politicus als Trump hem en zijn Europese vrienden ook zonder aarzelen in de rug zal schieten als het hem uitkomt?
De schaalverschillen tussen ons land en de VS zijn zo groot dat ze elke vergelijking een tikje potsierlijk maken, maar het lijdt geen twijfel dat wat er in Washington staat te gebeuren ook voor onze politici van groot belang is. Niet alleen vanwege de directe gevolgen: het defensiebudget dat de hoogte in zal schieten, of de dreiging van een handelsoorlog. Onrechtstreeks zal Trump voor rechts ook meer dan ooit een inspiratiebron zijn.
Maar het zegt veel over de angst die Trump inboezemt dat zelfs een invité als Tom Van Grieken een beetje op zijn hoede blijft. ‘Historisch’? Welja. We zullen het voelen tot in Schoten.
Amerikaanse verkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
