Als er in onze pers al wordt ingezoomd op de rol van Joe Biden in de oorlog van Gaza, dan gebeurt dat doorgaans met enige voorzichtigheid. Is het vanwege het spook van Donald Trump dat er in Europa vooral gematigde kritiek op Biden te noteren valt? Of willen we de Amerikaanse president te vriend houden om de wapenleveringen aan Oekraïne niet nóg meer in gevaar te brengen?
Het wordt elke week duidelijker dat Biden een hoogst bedenkelijke rol heeft gespeeld in de oorlog in Gaza. Na de – grotendeels mislukte – aanval van Iran slaagde hij er dit weekend wél in om Israël te kalmeren. Dat gebeurde niet zomaar. De Verenigde Staten hebben Israël flink geholpen om de 300 Iraanse raketten, drones en ander tuig neer te schieten. Bovendien hebben ze de Israëlische afweersystemen, die zo belangrijk waren om de aanval van Iran af te slaan, mee gefinancierd. Dat gaf Biden de hefboom om van Israël enige terughoudendheid af te dwingen, voorlopig met succes. Maar waarom moest dat zo lang duren?
Het is waar, voor de positie ‘bedenkelijke rol in de oorlog in Gaza’ bestaat stevige concurrentie. Er is geen twijfel over: de verantwoordelijkheid van Hamas is en blijft verpletterend. Zonder de wraakroepende terreur op 7 oktober was het Israëlische leger niet eens aan deze oorlog begonnen. Dan komt ook de Israëlische premier Benjamin Netanyahu in beeld, wiens reactie op de aanval van Hamas als vanouds buiten alle proportie was, en vandaag nog altijd is. Er zijn nu ongeveer 34.000 dodelijke slachtoffers aan Palestijnse kant, en 76.000 gewonden. Aan Israëlische kant vielen er bij de aanval van Hamas ongeveer 30 keer minder slachtoffers. Dat zijn nog altijd 1200 doden te veel, maar de volstrekt scheve verhouding is, helaas, óók wraakroepend.
Waarom luistert Benjamin Netanyahu maar niet naar Joe Biden?
Veel minder inkt is hier gevloeid over de verantwoordelijkheid van de derde hoofdrolspeler: de Amerikaanse president Joe Biden. De trage en veel te softe reactie van het Witte Huis op de bloeddorst van Netanyahu is nochtans een flinke geopolitieke blunder. Waarom duurde het zo veel maanden voor Biden Netanyahu de wacht aanzegde? Er waren een paar persconferenties en een aantal flink gemediatiseerde trips in de regio, maar de wapenleveringen bleven heel de tijd doorgaan. Waarom heeft het Biden maanden gekost om aan Israël de ware militaire machtsverhoudingen diets te maken?
Natuurlijk, daar zijn wel een aantal redenen voor te bedenken. De efficiëntie en de wreedheid van de aanval van Hamas hebben, ten eerste, Joe Biden totaal verrast. Dat gaf Netanyahu de kans om in de eerste weken hard terug te slaan. Biden heeft, ten tweede, in zijn lange carrière als Amerikaanse toppoliticus uitstekende banden opgebouwd met Israël, en dat krediet wou hij niet zomaar te grabbel gooien, zeker niet in de aanloop naar de verkiezingen. Ten derde heeft Biden in al zijn naïviteit zijn invloed op Netanyahu zelf overschat. Hij dacht dat hij met een goed gesprek de corrupte premier op andere gedachten kon brengen. Dat was, zacht uitgedrukt, een inschattingsfout.
De moeizame dans tussen Biden en Netanyahu: VS worden kritischer over oorlog in Gaza
Geen van die redenen is overtuigend. De Democratische senator Tim Kaine verwoordde het nog vriendelijk in een interview in The Guardian vorige week. De voormalige running mate van Hillary Clinton zei dat Joe Biden eindelijk begrepen heeft dat hij in de eerste maanden van de oorlog door Netanyahu werd gemanipuleerd (‘played’). Pas de laatste weken vielen er echt harde woorden tussen Biden en Netanyahu, zegt Kaine. Maar ze hadden wél meteen effect: ‘Er is weer water in Noord-Gaza, bakkerijen kunnen weer aan de slag in Palestina, en de troepen in Zuid-Gaza trekken zich terug.’
Wat als Biden minder traag of goedgelovig was geweest? Hoeveel duizenden Palestijnse kinderen waren er dan nog in leven?
Dat roept pijnlijke vragen op. Wat als Biden minder traag of goedgelovig was geweest? Hoeveel duizenden Palestijnse kinderen waren er dan nog in leven? En ook: hoe kortzichtig kun je zijn dat je denkt dat een crimineel als Netanyahu zelf met een goeie oplossing zal komen?
Zeker op socio-economisch vlak was Joe Biden geen slechte president. Maar in Gaza heeft hij er een potje van gemaakt. Tragisch genoeg beseffen zijn kiezers dat ook: in de verkiezingscampagne is Gaza een van zijn kwetsbaarste flanken. Het zou de perfecte democratische nachtmerrie zijn – ‘democratisch’ met een kleine én een grote d: dat Donald Trump aan de macht komt omdat Biden Netanyahu te lang heeft gesteund.
Oorlog in Gaza: ‘Netanyahu kan echt gevaarlijk zijn voor Biden’
