Het Taiwanbezoek van Nancy Pelosi heeft een lange voorgeschiedenis

Nancy Pelosi, Spreker van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, zal naar verwachting dinsdagavond (lokale tijd) Taiwan bezoeken. Ze negeert zodoende Chinese dreigementen. Haar houding is niet nieuw. Zij verzette zich tegen de toetreding van China tot de Wereldhandelsorganisatie en ontvouwde een spandoek op het Plein van de Hemelse vrede in 1991. De Volksrepubliek beschouwt Taiwan – de grootste producent van halfgeleiders – als zijn grondgebied.

Pelosi wordt de eerste voorzitter van het Huis die in 25 jaar Taiwan bezoekt. Dit is een mijlpaal voor de op twee na hoogste gekozen ambtenaar van de VS. Het risico op een militaire confrontatie tussen China en de Verenigde Staten verhoogt wel aanzienlijk. 

28 years ago, we traveled to Tiananmen Square to honor the courage & sacrifice of the students, workers & ordinary citizens who stood for the dignity & human rights that all people deserve. To this day, we remain committed to sharing their story with the world. #Tiananmen30 pic.twitter.com/7UqiJVRS3t

— Nancy Pelosi (@SpeakerPelosi) June 4, 2019

Democraat Pelosi vertegenwoordigt een kiesdistrict in San Francisco, waar bijna een derde van de inwoners van Aziatische afkomst is volgens Bloomberg. Ze positioneert zich al erg lang als een havik inzake China. Zij verzette zich tegen de toetreding van China tot de Wereldhandelsorganisatie. Ze ontvouwde een spandoek op het Plein van de Hemelse Vrede in 1991 ter ere van de demonstranten die twee jaar eerder waren gedood.

Haar houding gaat terug tot haar ambtstermijn als lid van de House Intelligence Committee en het panel dat de begroting van het ministerie van Buitenlandse Zaken controleert. Zij stemde tegen de oorlog in Irak in 2002. Haar tegenhanger in de Senaat, Chuck Schumer stemde toen voor, weet Politico. Maar ze heeft ook harde taal gesproken als het gaat om wat zij ziet als de verdediging van democratische idealen en mensenrechten. Zo spoorde ze Obama aan om Syrië aan te vallen nadat Assad  in 2013 chemische wapens tegen zijn eigen bevolking had ingezet.

Haar bezoek zal waarschijnlijk een boze reactie uitlokken van China, dat ‘ernstige gevolgen’ voor de diplomatieke betrekkingen heeft beloofd. President Xi Jinping vertelde president Joe Biden vorige week tijdens een telefoongesprek dat hij ‘resoluut China’s nationale soevereiniteit en territoriale integriteit’ zou beschermen en dat ‘wie met vuur speelt, zich zal verbranden’.

Een ontmoeting tussen Pelosi en de Taiwanese president Tsai Ingwen zou op woensdag kunnen plaatsvinden, hoewel Pelosi’s agenda nog niet vastligt. China zegt dat zijn leger niet nader gespecificeerde actie zal ondernemen als de Democraat op bezoek komt en dat het niet ‘werkeloos zal toezien’. 

De regering Biden heeft op haar beurt Peking gewaarschuwd niets overhaast te doen. ‘We zullen niet in het aas happen of met de wapens gaan kletteren,’ zei John Kirby, woordvoerder van de Nationale Veiligheidsraad. ‘Tegelijkertijd laten we ons niet intimideren. We zullen blijven opereren in de zeeën en het luchtruim van het westelijk deel van de Stille Oceaan zoals we dat al tientallen jaren doen.’

Computerchips

Pelosi komt ook niet met lege handen. Vorige week nog de Amerikaanse Senaat zijn versie van de CHIPS Act, een pakket ter waarde van 52 miljard dollar om de productie van halfgeleiders in de VS te steunen. Natuurlijk mogen subsidies niet naar buitenlandse bedrijven gaan, maar het Taiwanese Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) gaat 12 miljard in de VS investeren. Voor de volledigheid: Amerikaanse oppositieleden beschuldigen Pelosi van insider trading, nadat haar echtgenoot aandelen van chipmaker Nvidia verkocht vorige week.

TSMC is een van de belangrijkste leveranciers van ’s werelds meest geavanceerde microchips – gebruikt in alles van smartphones en auto’s tot raketten – en zijn fabrieken draaien op volle toeren om een wereldwijd tekort te lenigen. ‘Als je naar een militaire macht of invasie kijkt, zal je de TSMC-fabriek niet operabel maken,’ waarschuwde voorzitter Mark Liu maandag volgens AP. ‘Dit zijn zulke geavanceerde productiefaciliteiten. Het hangt af van de real-time verbinding met de buitenwereld, met Europa, met Japan, met de VS.’

Het Amerikaanse leger heeft uit voorzorg vliegdekschepen en vliegtuigen dichter bij Taiwan gestationeerd uit voorzorg, bericht Nikkei Asia. Het leger was aanvankelijk gekant tegen het bezoek van de Spreker, maar lijkt nu een bufferzone te creëren voor de vlucht van Pelosi.

Maar met de verklaring van China dat het ‘nooit werkeloos zal toezien’ als zij het eiland zou bezoeken, zijn de spanningen in Oost-Azië snel geëscaleerd. Mogelijk gaat het bezoek van Pelosi in tegen de wil van zowel de Amerikaanse president Joe Biden, die enkele tarieven op Chinese goederen wilde afschaffen om de inflatie tegen te gaan, als de Chinese president Xi Jinping. De laatste maakt in eigen land een gevoelig politiek seizoen door met een historische derde ambtstermijn op de agenda, betogingen van gedupeerde hypotheekleners en covid.