‘Het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas is een accident waiting to happen’

‘Aan beide zeiden bevinden zich een aanzienlijke destabiliserende minderheid en een gewelddadige kern die tot alles in staat is’, schrijft Jonathan Holslag.

Het akkoord met Hamas moet ongeveer 100 gijzelaars terug thuis in Israël brengen. Voor duizenden familieleden betekent dat hopelijk een einde aan vijftien maanden van onzekerheid. Ook in Gaza is het feest, want de wapens zwijgen even. Maar of dat akkoord vrede zal brengen, blijft twijfelachtig.

Om te beginnen gaat het om een staakt-het-vuren in drie stappen, gespreid over verschillende weken. Ondanks Amerikaanse druk is er veel wat mis kan gaan op korte termijn. De grootste uitdagingen doemen vooral op middellange termijn op. Zo blijven er Israëlische troepen in Gaza: aan de grens met Egypte en vooral ook in het hart van Gaza om het verkeer tussen het noorden en zuiden van het gebied te controleren

Tezelfdertijd is Hamas hoegenaamd niet vernietigd. Zoals de pas afgetreden Amerikaanse buitenlandminister Tony Blinken stelde: Hamas telt wellicht minstens evenveel strijders in de rangen als bij het begin van de Israëlische inval. Nog altijd een derde van de inwoners van Gaza steunt Hamas, en de grote meerderheid wil dat de beweging meebestuurt.

De grote massa van de Gazanen hunkert vooral naar stabiliteit en heropbouw, maar in een harde kern broeit al de drang naar een nieuwe confrontatie. Dat is ook zo aan Israëlische zijde. Liefst 42 procent van de Israëlische joden wil nederzettingen in Gaza. Dat komt overeen met de pakweg 40 procent van de kiezers die nationalistische of orthodoxe partijen als Shas, Otzma Yehudit en Yisrael Beiteinu samen vertegenwoordigen.

Aan beide zeiden bevinden zich dus een aanzienlijke destabiliserende minderheid en een gewelddadige kern die tot alles in staat is. De Oslo-akkoorden van 1993 werden deels opgeblazen door terreur van Hamas, deels door zionistisch-joods extremisten, waarvan er één premier Yitzhak Rabin vermoordde.

En als het niet meteen in Gaza ontvlamt, dan zal dat wellicht gebeuren op de Westelijke Jordaanoever. Daags na de aankondiging van het staakt-het-vuren liet Tel Aviv een hoop extremistische kolonisten vrij. ‘Een duidelijk signaal ter ondersteuning van de kolonisten’, klonk het.

Of neem de Tempelberg in de Oude Stad van Jeruzalem. Recent opperde Ben Gvir, de pas opgestapte minister van de zeer harde lijn, opnieuw tegen alle verboden in te zullen bidden op de Tempelberg. Zo’n provocatie zou binnen de kortste keren een nieuwe intifada op de been brengen.

Amerika mag dan veel in de melk te brokkelen hebben, en Donald Trump zou maar wat graag zijn Nobelprijs voor de Vrede in Oslo gaan ophalen, maar op de extremistische krachten in Israël en Palestina hebben ook zij niet veel vat.

Na het staakt-het-vuren in Gaza: ‘Er dreigt opnieuw een gevaarlijk politiek vacuüm en dat komt alleen uiterst rechts in Israël en Hamas goed uit’