‘Het gewauwel van wereldleiders in dure conferentieoorden levert bitter weinig op voor het klimaat’

Weinig heeft de klimaatzaak meer schade berokkend dan de recente acties waarbij verward stamelende soepgooiers zichzelf vastlijmden aan kunstwerken in musea. Toch hebben zij ergens een punt. Het gewauwel van wereldleiders in dure conferentieoorden levert bitter weinig op. Ondanks de tragere economische groei blijft de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen toenemen, wellicht opnieuw met ruim één procent dit jaar.

De uitstoot van broeikasgassen zou de komende zeven jaar met 40 procent moeten afnemen om de klimaatopwarming te beperken tot 1,5 graad Celsius tegen het einde van de eeuw. Op dit moment ziet het er evenwel naar uit dat de uitstoot tegen 2030 met 10 procent zal stijgen. De huidige inspanningen, voornamelijk in Europa, worden volledig tenietgedaan door Azië en Afrika.

Daarbij dient opgemerkt dat hun uitstoot nog steeds voor een deel te wijten is aan fabrieken die voor ons produceren. Zonder die productie in het buitenland, zou de uitstoot in België en Nederland 30 procent hoger liggen. Productie verplaatsen heeft weinig zin: consumptie verminderen is ook geen oplossing. De econoom Thomas Piketty betoogde onlangs dat het een goede zaak zou zijn als Europeanen minder consumeren om het klimaat te redden omdat daardoor de welvaart wereldwijd herverdeeld zou worden. Alsof een rijke middenklasse in Afrika of Azië natuurvriendelijker is. Het eerste wat in Afrikaanse steden gebouwd wordt als de rijkdom groeit, is een shopping mall met een enorm parkeerterrein ervoor.

Moeten we dan maar op nieuwe technologieën rekenen, zoals klimaatrealisten benadrukken? Met wind en zon komen we in België en Nederland amper aan een dikke 10 procent van de totale energiemix. Kernenergie zal evenmin soelaas brengen. Kleine kernreactoren, zoutreactoren, thorium: nieuwe nucleaire technologie zal in het beste geval pas over tien jaar beschikbaar zijn als prototype.

Afrika hangt nog steeds voor een derde van zijn energie van hout af. In het beste geval wordt dat vervangen door hernieuwbare energie, maar steden draaien steeds meer op aardolie die soms op de meeste primitieve manier geraffineerd wordt. China poogt de broeikasgasuitstoot te verminderen, maar verplaatst evenzeer vervuilende industrie naar armere landen, zoals Cambodja en Mongolië.

Zowel klimaatactivisten als -realisten dreigen opzijgeschoven te worden door een derde school: die van het klimaatcynisme. Er is geen ontsnappen meer aan. Mensen veranderen hun gedrag pas als het te laat is. Forse klimaatopwarming dreigt onafwendbaar te worden. Samen met fenomenen als bevolkingsgroei in het Zuiden en grootmachtenpolitiek zal ze leiden tot ongeziene onrust in de wereld.