Het ‘Front Familial’: ‘Geen enkele Franse partij wordt zo overheerst door een dynastie’

Journalist en Frankrijkkenner René ter Steege schreef een boek over Marine Le Pen. Knack biedt een voorpublicatie aan: ‘Ondanks hun rijkdom doen de Le Pens zich ‘volks’ voor.’

Le Pen BV

Marine Le Pen mag dan de favoriet zijn onder Frankrijks armen, ze moet een aanzienlijk vermogen hebben vergaard. Net als haar vader, die in zijn loopbaan legio problemen heeft gehad met de belastingdienst, justitie en de leiding van het Europees Parlement, voor zover belast met financiële zaken. Ondanks hun rijkdom doen ze zich ‘volks’ voor. ‘Le Pen, le peuple‘ was een van zijn verkiezingsslogans. Zij prees zich in 2012 aan als de ‘stem van het volk’.

Franse onderzoeksjournalisten komen sinds jaar en dag met de ene echte of twijfelachtige onthulling na de andere over ‘de Le Pens en het geld’. In een aan het Front National gewijd nummer van het tijdschrift Pouvoirs brengt de journaliste Marine Turchi in herinnering dat de opmars van Jean-Marie Le Pen de mogelijk beslissende impuls kreeg door de erfenis van de industrieel Hubert Lambert, die hem in de jaren zeventig behalve het landhuis Montretout ook een fortuin naliet. Hoeveel precies? Le Pen zelf heeft er altijd over gezwegen, volgens een vaak gehoorde schatting betrof het 30 miljoen franc, tegenwoordig zo’n 4,5 miljoen euro.

‘Zonder Hubert Lambert was er nooit een Front National gekomen,’ aldus een vertrouweling van Jean-Marie Le Pen met de naam Lorrain de Saint-Affrique. Deze verzekert dat Le Pen in de jaren zeventig en tachtig meer erfenissen ontving van rijke en minder rijke bewonderaars. Net als met de familie Lambert was er in die gevallen vaak sprake van boze familieleden die de erfenis aanvochten.

Volgens Saint-Affrique, die zich na een brouille met Le Pen verzoende, was de scheidslijn tussen het kapitaal van het Front National en het vermogen van Jean-Marie Le Pen altijd poreus. Dat was een van de redenen van de revolte tegen hem eind jaren negentig. Volgens zijn critici maakte hij van de partij steeds meer een familiebedrijf, met mooie en goedbetaalde banen voor zijn dochters en schoonzoons. De BV Le Pen, spotten de tegenstanders. De opstandelingen, van wie sommigen zich later bij zijn dochter aansloten, ergerden zich aan de mini-bedrijfjes die de ‘leider’ oprichtte uitsluitend met het doel er geld te stallen zonder dat er iemand anders dan hijzelf bij kon. Het leverde hem een twintigtal fiscale en justitiële onderzoeken op, compleet met invallen in zijn ‘kasteel’ Montretout, aldus Marine Turchi.

Marine Le Pen neemt in dat opzicht een voorbeeld aan haar vader. Ook zij richtte een bedrijfje op, Jeanne, bedoeld om geld discreet te stallen. Jeanne wordt bestuurd door fascistische vriendjes uit haar studententijd, leden van de gewelddadige beweging GUD. Volgens onderzoeksjournalisten moeten aankomende FN-politici zich bij een onderdeel van Jeanne een duur ‘lespakket’ aanschaffen. De flink opgevoerde kosten kunnen ze later, als ze tenminste genoeg stemmen hebben gehaald, declareren bij de Franse staat. Volgens door Marine Turchi geciteerde onderzoeksrechters is die methode een potentiële bron van fraude met valse facturen, overigens een specialiteit bij Franse politieke partijen van rechts en links.

Veel Fransen waren verrast toen Marine mede-eigenaar bleek te zijn van de villa in Rueil-Malmaison die lang behoorde aan Jany Le Pen, de tweede echtgenote van haar vader. Dat kwam uit in 2015, nadat Le Pen gewond was geraakt bij een brand in ‘zijn’ villa. Iedereen dacht aan Montretout in Saint-Cloud, maar het bleek La Bonbonnière te zijn, de ex-woning van Jany in een andere chique voorstad van Parijs. De villa had te koop gestaan voor een miljoen euro. De oude heer Le Pen verdeelt zijn tijd tussen zijn twee dure onderkomens. In Montretout is het wel erg leeg zonder Marine met hun kinderen.

Franse media betitelen het FN soms spottend als het Front Familial. Ook onder leiding van Marine Le Pen maakt in de partij een clan de dienst uit die voornamelijk bestaat uit familieleden. ‘Geen enkele andere Franse politieke partij wordt zodanig overheerst door een familiedynastie,’ schrijft Marine Turchi. Een verschil met de tijd dat haar vader de partij leidde: onder Marine broeit ogenschijnlijk geen revolte onder ambitieuze kaderleden die hun weg naar de top geblokkeerd weten door leden van de ‘clan’. Dat kan veranderen als de uitslag van de presidentsverkiezingen in 2017 tegenvalt.

Yann Le Pen was een tijdlang assistent in het Europees Parlement van Bruno Gollnisch. De leiding van het parlement en de Franse justitie onderzoeken fraude met de assistenten van de FN-parlementariërs, veelal leden van de clan. De assistenten zouden zich bijna nooit in Straatsburg laten zien, maar net genoeg om hun vergoeding niet mis te lopen. Sommigen krijgen al een inkomen als gesalarieerden van het Front. Mogen ze die Straatsburgse vergoeding zelf houden of is in elk geval een deel daarvan bestemd voor andere zaken of personen?

In verband daarmee zijn onderzoekers in 2016 niet alleen Montretout binnengevallen, maar ook het hoofdkwartier van het FN in Nanterre. Marine Le Pen, die door het Europees Parlement is aangeslagen voor ruim drie ton voor financieel gesjoemel, verwelkomde in haar kantoor de inspecteurs. Dat terwijl ze hen constant filmden met haar mobiele telefoon. Mogen we een verslag in L’Express geloven, dan negeerde Marine de sommaties daarmee op te houden. Een van de heren van de belastingdienst trachtte de telefoon af te pakken, maar Marine liet het apparaat in haar decolleté verdwijnen met de boodschap: ‘Pak het dan!’ De agenten gingen de uitdaging niet aan en vertrokken weer, nog steeds volgens L’Express. Marine Le Pen sprak van een ‘politieke manoeuvre met het doel haar partij te intimideren’. Dat mag een absurde beschuldiging lijken, in Frankrijk klinkt zoiets niet geheel onaannemelijk. Een socialistische minister van Begrotingszaken dreigde ooit een politieke opponent met een ‘fiscale controle’.

Zoals bij zoveel schandalen in de Franse politiek komt het uiteindelijk zelden tot veroordelingen. Dat heeft geleid tot scepsis of cynisme onder de Fransen over hun politici. ‘Tous pourris‘, allemaal verrot, één pot nat, hoor je vaak over de politieke klasse.

Het is dan ook de vraag of alle beschuldigingen aan het adres van Marine Le Pen veel indruk maken op haar bewonderaars. Ze kunnen in die aantijgingen het ‘bewijs’ zien dat Marines politieke tegenstanders, geholpen door een partijdige justitie en de ‘linkse pers’, haar kapot proberen te maken. Het weekblad L’Obs is in juni 2016 veroordeeld tot een boete wegens smaad na zijn beschuldigingen over zelfverrijking van FN-leiders dankzij campagnegelden van de staat aan politieke partijen. Ook Jean-Yves Camus, een expert op het gebied van extreem-rechts, heeft twijfels over het waarheidsgehalte van al die aantijgingen. ‘In het Front National gaat veel minder geld om dan in de traditionele partijen,’ zei hij in L’Express. ‘Al die beschuldigingen over bijvoorbeeld het partijtje Jeanne hebben geen resultaten opgeleverd. Ze dragen bij aan het gevoel bij veel Fransen dat behalve haar vader ook Marine Le Pen wordt vervolgd om haar meningen.’