‘Het dreigt een goed jaar voor Vladimir Poetin te worden’

Als het Westen Oekraïne niet te hulp schiet, dan wordt het een mooi jaar voor Vladimir Poetin. Dat schrijft Robbert de Witt.

Gekluisterd aan de radio, met een landkaart op de muur. Zo volgde EW-redacteur Rik Kuethe (1942-2020) in zijn jeugd het verloop van de Korea-oorlog. Het front schoof tussen 1950 en 1953 als een ruitenwisser over het schiereiland in deze bloedige oorlog. Fascinerend en spannend voor een scholier om te volgen.

Voor scholieren van nu zou de oorlog in Oekraïne net zo indrukwekkend kunnen zijn. Maar het front beweegt er amper, nadat Rusland bijna twee jaar geleden eenvijfde van het land bezette. Oekraïne boekte wat terreinwinst in het noordoosten, en afgelopen zomer heroverde het lapjes grond op de Russen. Dat is het wel.

Veranderingen aan het front

Hoewel er amper verandering te zien is aan het front, lijken de kansen toch voortdurend te keren. Dat heeft alles te maken met wat ver van de gevechten gebeurt.

Na de aanvankelijke overrompeling, wist Oekraïne Poetins leger tot staan te brengen. En toen westerse ­militaire hulp en training het land binnenstroomden, was de verwachting – en de hoop – dat Oekraïners de bezetters het land zouden uitjagen.

Inmiddels blijkt dat ijdele hoop. De Russen hebben zich diep ingegraven in de moddervlaktes, en zijn nog altijd met veel meer. En Oekraïne moet bedelen om nog meer wapens. Maar zoveel granaten en kogels zijn er niet meer in de westerse wapendepots. Zoals ook de politieke wil om Oekraïne te blijven steunen op begint te raken.

Poetin steeds zelfverzekerder

Vladimir Poetin klinkt steeds zelfverzekerder. Heel begrijpelijk, gezien de ontwikkelingen in Rusland het afgelopen jaar, en de voor hem mooie vooruitzichten.

Poetin heeft Russen met een afwijkende kijk op de oorlog vakkundig weggewerkt. Demonstraties zijn er niet meer. De Wagner-groep, het huurlingenleger van Jevgeni Prigozjin, leek even een bedreiging voor Poetin. Maar een opmars naar Moskou eindigde ver voor de poorten van de hoofdstad. Enkele weken later ‘verongelukte’ het vliegtuig met Prigozjin. Probleem opgelost.

Poetin heeft ogenschijnlijk ook weinig te duchten van de overgebleven mannen om hem heen. Hij zal met vertrouwen uitkijken naar maart, als hij wordt herkozen als president. Politieke tegenstanders als Aleksej Navalny kwijnen weg in gevangenissen en strafkampen. Net als Igor Girkin, een Rus die Poetins oorlogsstrategie veel te slap vond. Girkin zinspeelde op kandidatuur voor de presidentsverkiezingen, maar zit nu ook in een cel.

Comateuze oorlogsindustrie wakker geschud

Intussen heeft Poetin met succes de comateuze Sovjet-oorlogsindustrie wakker geschud. ‘Onze oorlogsfabrieken werken steeds beter. Ik weet dat we nog niet genoeg hebben. Maar Oekraïne heeft bijna geen wapens meer.’ Voor komend jaar heeft Poetin de defensiebegroting met 70 procent verhoogd, tot zo’n 100 miljard euro.

Dat kan Rusland betalen dankzij de olie- en gasinkomsten, die inmiddels hoger zijn dan vóór de invasie van het buurland. Ondanks westerse sancties. Want buiten het Westen is Russische brandstof welkom – net als Poetin zelf. Begin december werd hij hartelijk ontvangen in Abu Dhabi en Saudi-Arabië.

Aan soldaten geen gebrek, ook al komen ze bij bosjes om in Oekraïne. Rusland telt 144 miljoen inwoners, en nieuwe rekruten worden gelokt met een maandinkomen van – naar het schijnt – ruim 8.000 euro. Dat is tien keer meer dan het gemiddelde inkomen en nog veel meer dan wat Russen op het verarmde platteland verdienen. Nabestaanden van gesneuvelde militairen ontvangen naar verluidt ruim 50.000 euro.

Cynisch gezegd is het Kremlin daarmee eindelijk aan het nivelleren geslagen: de oliemiljarden werden altijd verdeeld onder het clubje rijken rond Poetin, nu profiteren ook gewone Russen. Tenminste, als zij bereid zijn te sterven voor het vaderland.

Het oorspronkelijke doel van de oorlog – heel Oekraïne veroveren en een ander regime installeren – zal Poetin vermoedelijk niet meer bereiken. Maar hij komt inmiddels met alles weg. Zoals Kremlin-kenner Mark Galeotti onlangs schreef in de Britse krant The Times: niet verliezen, betekent voor Poetin ook winnen.

Komt het Westen het komend jaar niet met meer hulp voor Oekraïne over de brug, dan dreigt het een mooi jaar voor Vladimir Poetin te worden.