De schandalen en beschuldigingen zijn niet van de lucht, maar de moderator is naar eigen zeggen vastbesloten dat het derde en laatste debat tussen Hillary Clinton en Donald Trump over iets zal gaan wat nog wel uit het oog verloren wordt: hun programma.
De 69-jarige Chris Wallace is de allereerste werknemer van het rechtse Fox News die een presidentieel tv-debat mag leiden – dat op de twintigste verjaardag van het netwerk. Chris, zoon van de vermaarde tv-journalist Mike Wallace, is vooral bekend van een politieke zondagochtendshow. Tijdens debatten in de voorverkiezingen, die hij onder meer samen met Megyn Kelly modereerde, toonde hij zich billijk, ernstig en feitelijk: no nonsense.
Hij krijgt (vanaf 3 uur in de Belgische nacht) in gokstad Las Vegas 90 minuten zonder reclame ter beschikking om over 6 thema’s vragen te stellen. Hij alleen beslist over de thema’s en de vragen. Hij heeft vooraf twee dingen aangegeven: hij voelt zich niet geroepen om aan fact-checking te doen – de kandidaten moeten mekaar maar terechtwijzen als er gelogen wordt; en hij wil feitelijke vragen stellen over de programma’s van de twee.
In de twee eerdere debatten was er -zacht gezegd- veel afleiding die de kandidaten weghield bij dat programma. En ook sindsdien fluiten de schandalen de Amerikaanse kiezers om de oren.
Tijdens het tweede debat was de intussen beruchte video uit 2005 van Donald Trump net bekend geworden, maar sindsdien hebben al minstens 10 vrouwen getuigd over ongewenste intimiteiten door de zakenman, terwijl enkele ex-Missen hebben verklaard dat The Donald te pas en te onpas hun kleedzone binnenliep waar halvelings en heel naakte deelneemsters te zien waren.
De complottheorie van Trump
Hijzelf voorspelt bij elke gelegenheid dat er geknoeid zal worden tijdens de verkiezingen en dat de zakenwereld, de banken, de pers, Democraten en een deel van de Republikeinen tegen hem samenspannen. Hij eiste – zij het zonder veel panache – voor het derde debat een drugstest om uit te maken dat er vannacht eerlijk aan toe zal gaan. Hij verdacht er Hillary Clinton openlijk van dat ze tijdens het vorige debat onder de pillen zat.
Sinds het eerste debat van eind september is Trump in alle nationale peilingen gezakt, al blijft hij bij Hillary in de buurt en doet hij het in enkele fel betwiste staten, zoals Ohio en Florida, nog altijd heel behoorlijk. Niemand in de geschiedenis van de peilingindustrie is met de achterstand van Trump de laatste 20 dagen ingegaan om nadien toch nog tot president verkozen te worden. Voor sommigen in de entourage van de zakenman is dat zijn laatste grote kans om het tij te keren. Of (gedetailleerde) vragen over zijn programma Trump zullen helpen is de vraag. Trump kleurt liever grote lijnen in dan details te geven. In antwoorden tot twee minuten verzandde hij met name in het eerste debat in monologen met vrije associaties die zelfs voor ingewijden bijwijlen moeilijk te volgen waren.
Hillary’s vakantie
Hillary Clinton is in aanloop naar dit debat een weeklang van het toneel verdwenen. Terwijl Trump van meeting naar bijeenkomst hoste (of beter: vloog), bleef zij binnen – en bereidde zij het debat voor. Ook dat is ongezien – een kandidaat die op geen maand voor de verkiezingen een week geen meetings houdt en geen interviews heeft. Hillary deed wel wat anders: ze zamelde geld in, wat nu wordt ingezet in staten die eerst solide Republikeins leken, zoals Indiana, en die dank zij Trumps schandalen iets minder solide Republikeins zijn.
Volgens tv-zender CBS heeft Clinton de voorbije maanden 30 meetings gehad – dat is behoorlijk weinig. In diezelfde periode hield ze 60 bijeenkomsten met rijke donoren, wat op dit tijdstip relatief veel is.
Waarom ze een week geen publieke optredens had? Ze vond, zeggen mensen uit haar omgeving, dat ze maar beter even de schijnwerpers kon mijden. Zo gaf ze aan Donald Trump alle kans om zich in zijn eigen schandalen te wentelen, en zijn eigen zaken erger te maken. En zo moest ze niet reageren op haar eigen schandaal.
Extreem realisme
Bij Hillary heeft het schandaal een naam: WikiLeaks. De organisatie van Julian Assange lekt sinds 7 oktober de mails van haar campagneleider John Podesta. Het gaat om tienduizenden mails, waarvan tot dusver ongeveer een derde is vrijgegeven. Daarnaast lekte WikiLeaks ook de toespraken van Clinton voor banken en andere instellingen die haar fiks betaalden voor haar inzichten.
En die inzichten waren behoorlijk realistisch, centristisch (ver weg van de officiële ruk naar links die Clinton onder invloed van Bernie Sanders heeft doorgemaakt), goed geïnformeerd. Eigenlijk bevestigen de mails wat kiezers al meenden te weten. Clinton spreekt met twee tongen, een tong voor publieke consumptie, een andere voor privégebruik. Ze is op buitenlands gebied wat strijdvaardiger dan Obama.
Het is misschien niet verrassend wat we uit de mails leren, maar opbeurend is het evenmin.
De mails tonen dat een campagnelid zich afvroeg waar Clinton nu eigenlijk campagne voor voerde: viel dat samen te vatten, wat ze wel doen als president? Er werd binnen haar campagne eindeloos gepiekerd, bijvoorbeeld over grapjes (de meeste pogingen tot een grap sneuvelen tijdens de discussies erover). Er wordt eindeloos rekening gehouden met peilingen of focusgroepen. Tijdens een debat met Sanders weigerde ze hem te volgen in zijn vraag naar een taks op vervuiling, niet zozeer omdat ze ertegen was maar omdat uit focusgroepen niet duidelijk werd hoe het publiek hierop zou reageren.
Strategie?
Ze heeft ongetwijfeld een strategie voor vannacht al is niet duidelijk dewelke. Tijdens het eerste debat werkte ze Trump op de zenuwen door hem op pijnpunten aan te pakken (zijn welvaart, het feit dat zijn vader achter zijn succes zat, dat hij voor het begin van de Irakoorlog al een tegenstander zou zijn geweest). In het tweede debat pakte ze hem aan over zijn uitspraken in de video en liet hem dan betijen. De algemene verwachting is dat ze niet staat te popelen om over de ongewenste intimiteiten te praten – haar echtgenoot Bill werd daar ook van beschuldigd. Zij heeft de bagage om over programma te praten, maar gelet op WikiLeaks zijn er wel enige contradicties aan te duiden tussen wat ze aan bankiers vertelt en aan het bredere publiek, dus misschien staat ze evenmin te popelen om het daarover te hebben.
Of Chris Wallace er vannacht in slaagt de twee over hun programma te laten discussiëren? Of hij erin slaagt krassen te maken op hun harnassen? U kan het live volgen bij Knack.be. We beginnen warm te lopen rond middernacht, en om 3 uur begint het echt.
Amerikaanse presidentsverkiezingen 2016
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier