Iraanse president Raisi sterft in helikoptercrash: Khamenei duidt vicepresident aan als opvolger

De Iraanse reddingsdiensten hebben maandag de stoffelijke resten van de Iraanse president Ebrahim Raisi en de acht andere slachtoffers van de helikoptercrash kunnen bergen. Dat meldt de Rode Halve Maan.

“We brengen van de lichamen van de martelaren naar Tabriz”, een grote stad in het noordwesten van het land, verklaarde het hoofd van de Rode Halve Maan, Pirhossein Koulivand, aan de staatstelevisie. Daarmee komt er een einde aan de zoekacties. 

Zondag werd duidelijk dat er een ongeluk had plaatsgevonden met de helikopter waarmee Raisi en de minister van Buitenlandse zaken Hossein Amir-Abdollahian terugreisden van een werkbezoek aan de grens met Azerbeidzjan.

Het ongeval deed zich voor in onherbergzaam gebied. Het regende en er hing een dichte mist. President Raisi vloog in een konvooi van drie helikopters.

Het duurde lang voordat reddingswerkers het wrak konden bereiken.

Volgens Iraanse staatsmedia is de helikopter tegen een bergtop gevlogen en was er “geen teken van leven”.

Aan boord zaten in totaal negen mensen. Onder hen bevonden zich de gouverneur van de provincie Oost-Azerbeidzjan, de belangrijkste imam van de regio, het hoofd van de beveiliging van de president en drie bemanningsleden.

De andere twee toestellen van het konvooi zouden veilig geland zijn in Tabriz, hoofdstad van de provincie Oost-Azerbeidzjan. Voor het ongeval had Raisi een ontmoeting met de Azerbeidzjaanse president Ilham Aliyev. Ze openden samen een stuwdamproject op de grens tussen de twee landen.

In Iran doen verschillende types helikopters dienst, maar door de internationale sancties tegen het land is het moeilijk om onderdelen te verkrijgen, schrijft persbureau AP. Ook dateert de militaire luchtvloot van voor de Iraanse revolutie van 1979.

Dood Raisi zal niet leiden tot “geringste verstoring van het bestuur”, stelt regering

Het overlijden van de Iraanse president Ebrahim Raisi zal niet leiden “tot de geringste verstoring van het beleid” in het land. Dat verzekert de Iraanse regering maandag in een mededeling.

“De hardwerkende en onvermoeibare president van het Iraanse volk (…) offerde zijn leven op voor de natie”, reageert de regering. “We verzekeren de loyale natie dat, met Gods hulp en de steun van het volk, er geen enkele verstoring zal zijn in het bestuur van het land.”

(Lees verder onder de preview)

De 63-jarige Raisi is een hardliner die vroeger aan het hoofd van justitie stond. Hij is een beschermeling van ayatollah Ali Khamenei en wordt genoemd als opvolger van de religieuze leider als die zou sterven of zou aftreden.

Khamenei duidt vicepresident Mohammad Mokhber aan als president ad interim

In Iran heeft ayatollah Ali Khamenei, de geestelijke leider van het land, zoals verwacht de 68-jarige vicepresident Mohammad Mokhber aangeduid als president ad interim na het overlijden van Ebrahim Raisi. Ook kondigde hij vijf dagen van nationale rouw aan.

Volgens het protocol moet de vicepremier de taken van de premier overnemen. Als interim-president maakt Mokhber deel uit van een driekoppige raad, samen met de voorzitter van het parlement en het hoofd van de rechterlijke macht. Binnen de vijftig dagen moeten er nieuwe verkiezingen worden gehouden.

Mokhber staat net als Raisi dicht bij Khamenei. Hij stond eerder aan het hoofd van etad, een investeringsfonds dat banden heeft met de opperste leider. In 2021 werd hij vicepresident.

In 2010 plaatste de Europese Unie Mokhber op een lijst van personen en entiteiten die ze sancties oplegt wegens vermoedelijke betrokkenheid bij “nucleaire activiteiten of activiteiten met ballistische raketten”. Twee jaar later werd hij van de lijst geschrapt.

Verder maakte Khamenei bekend dat er vijf dagen van nationale rouw volgen. “Ik kondig vijf dagen van publieke rouw aan en bied mijn medeleven aan het lieve Iraanse volk aan”, stelde de geestelijk leider in een mededeling.

Reacties buitenlandse leiders

De eerste buitenlandse leiders hebben gereageerd op het overlijden van de Iraanse president Ebrahim Raisi. Hij is verongelukt bij een helikoptercrash zondag in Iran. Ook minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amir-Abdollahian is daarbij omgekomen.

Pakistan houdt een dag van rouw. De vlag hangt halfstok uit respect voor Raisi en de andere slachtoffers van de helikoptercrash, en in solidariteit met Iran. “Ik hoopte op goed nieuws”, reageert premier Shehbaz Sharif op X na berichtgeving dat alle inzittenden zijn omgekomen. Hij spreekt zijn medeleven uit na het “vreselijke verlies”. “De grootse Iraanse natie zal deze tragedie met de gebruikelijke moed te boven komen.”

De president van de Verenigde Arabische Emiraten, Mohamed bin Zayed al Nahyan, laat op X weten dat zijn land “in deze moeilijke tijd solidair is met Iran”. Hij spreekt van een “tragisch incident”, net als de Iraakse premier Mohammed Shia al Sudani. De Iraakse premier laat weten dat Irak “solidariteit betuigt met het broederlijke Iraanse volk en de functionarissen van de Islamitische Republiek tijdens deze pijnlijke tragedie”.

De Indiase premier Narendra Modi zegt “zeer bedroefd en geschokt” te zijn door Raisi’s “tragische dood”. “Mijn oprechte condoleances aan zijn familie en de bevolking van Iran”, staat in een verklaring op X. “India steunt Iran in deze tijd van verdriet.” Modi stelt dat Raisi’s bijdrage aan de relatie tussen hun twee landen “altijd zal worden herinnerd”.

Ook door Iran gesteunde groeperingen hebben gereageerd. Mohammed Ali al Houthi, leider van de Houthi-rebellen in Jemen, heeft zijn steunbetuiging overgebracht. Hamas heeft het over “condoleances en solidariteit” voor ayatollah Ali Khamenei, de regering en het volk in Iran na het “enorme verlies”. De Palestijnse groepering prijst de verongelukte leiders voor hun steun aan de Palestijnse zaak en het verzet tegen Israël.

Europese Raadsvoorzitter Charles Michel laat weten dat de EU haar “diepste medeleven betuigt” na het overlijden van de president en buitenlandminister. “Onze gedachten gaan uit naar hun families”, schrijft hij op X, ook naar die van de andere leden van de delegatie en crew die betrokken waren bij het ongeval.

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov noemt Raisi en Amir-Abdollahian “echte en betrouwbare vrienden”. Dat zegt hij in een verklaring waarin hij hen ook prees als “ware patriotten die de belangen van hun land krachtig verdedigden”.

De Syrische president Bashar al-Assad zegt solidair te zijn met Teheran, dat hem steunt sinds het begin van de burgeroorlog in zijn land. “We werkten samen met wijlen de president om ervoor te zorgen dat de strategische betrekkingen tussen Syrië en Iran altijd welvarend zouden blijven”, aldus Assad nog.

Turkije “deelt de pijn van het vriendelijke en broederlijke Iraanse volk”. Zo reageert de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Hakan Fidan. “Helaas waren we diep bedroefd toen we het nieuws uit Iran vernamen”, verklaarde hij op een persconferentie.