‘Heeft Songfestivalkijkend Europa voor de homofobie gekozen?’

Zweden heeft het Songfestival gewonnen. Catchy liedje, mooie choreografie en goede (en knappe) zanger. Een ideale winnaar dus? Toch niet als ik de felle discussies lees op de sociale media-pagina’s van mijn holebi-vrienden. De Zweedse zanger Måns Zelmerlöw heet namelijk homofoob te zijn. En hoe kan zo iemand dan de winnaar worden van het jaarlijkse regenboogzangfeest dat het Songfestival toch is?

Wat is er gebeurd? De man heeft vorig jaar in een Zweedse show gezegd dat hij mannen die op mannen vallen als onnatuurlijk beschouwde. De Zweedse LGBT-gemeenschap reageerde erg fel op zijn uitlatingen en Måns Zelmerlöw verontschuldigde zich openlijk voor zijn domme uitspraken. In zijn voordeel spreekt bovendien dat hij vorig jaar ook nog (naakt op een sloopkogel in een parodie op Miley Cyrus) optrad op het Zweedse Gay-gala wat homofobe zangers meestal niet plegen te doen. En zijn eerste verklaring na zijn ovewinning “We zijn allemaal helden, ongeacht wie we zijn, waarin we geloven en wie we liefhebben” kan ook in dat licht gezien worden. Voor de Zweden zelf is de kous daarmee (al een tijdje) af.

Kiezen tussen pest en cholera

In de aanloop naar de finale van het Songfestival werden zijn denigrerende uitspraken echter internationaal weer opgerakeld. En dus kwamen de kijkende (en stemmende) LGBT’s in een moeilijke positie terecht. Want kan je kiezen voor een homofobe zanger? Het was sowieso kiezen tussen de pest en de cholera. Want dat andere sterke liedje kwam uit Rusland. En stel je voor dat we daar volgend jaar naartoe moesten.

Op Facebook liepen de gemoederen hier en daar hoog op. De verontschuldigingen van de zanger worden zelden geloofd of weggezet als tactisch om zijn winstkansen niet te verkleinen. Mensen die pleitten om hem een tweede kans te geven werden in het beste geval uitgemaakt voor naïef.

Eigenlijk is dat problematisch. Als minderheidsgroep hebben we er alle belang bij van misstappen aan de kaak te stellen maar evengoed van ons vergevingsgezind op te stellen. Als we namelijk de standpunten en meningen van mensen, of het nu zangers of polici of kennissen op café zijn, als onveranderlijk gaan beschouwen en als we mensen voor de rest van hun leven vastpinnen op een misstap die ze ooit hebben begaan, dan dreigen we in onze eigen vingers te snijden. Waarom zou iemand zich of zijn gedrag nog aanpassen als hij of zij weet dat er toch geen vergiffenis mee gepaard gaat? Mensen kunnen evolueren. Soms uit vrije wil, soms omdat er wat druk van buitenaf is.

Ik heb als Brussels Staatssecretaris de discussie eerder meegemaakt. Zo wou de Franse groep Sexion D’Assaut in de AB optreden. Alleen stond de groep bekend voor zijn erg homofobe uitspraken dus vroegen de LGBT-verenigingen om dat optreden te laten annuleren. Dat lobbywerk zorgde ervoor dat de groepsleden zich hebben verontschuldigd, het Brusselse Regenbooghuis zijn gaan bezoeken én voor het optreden flyers hebben laten uitdelen waarin ze homofobie veroordeelden. En dus ging het optreden in de AB zonder problemen door. Bij mijn weten heeft Sexion D’Assaut daarna geen homofobe misstappen meer begaan. Waren de groepsleden er 100% van overtuigd dat hun gedrag ongepast was? Dat weet ik niet. Gedachten zijn vrij. Maar als ze hun gedrag aanpassen, dan is er wel een hele grote stap in de goede richting gezet.

Tweede kans

Dat betekent natuurlijk niet dat we onnozel moeten zijn. Iemand als de Jamaicaanse zanger Beenie Man die in enkele van zijn liedjes oproept om homo’s te vermoorden, heeft wel gezegd dat hij het niet zo bedoelde maar ging daarna vrolijk verder met diezelfde liedjes te zingen. Nu kan je wel een tweede kans geven maar het mag niet bij woorden blijven natuurlijk. Zijn optreden werd volgens mij dan ook terecht geboycot en afgezegd.

We moeten inderdaad consequent uitlatingen die discriminerend, homofoob, racistisch of seksistisch zijn, aanklagen. Maar in een maatschappij waar bijna alles wat we zeggen en schrijven virtueel opgeslagen wordt en later digitaal terug te vinden is, is de bereidheid om mensen een tweede kans te geven evengoed van wezenlijk belang.

Ik besef dat dat niet gemakkelijk is, zeker niet voor mensen uit een minderheidsgroep of voor burgers die vaak gediscrimineerd worden. Maar als we dat niet doen, dreigt onze maatschappij steeds extremer te worden. En dan kunnen we zwelgen in het eigen gelijk maar dan zullen er maar weinig stappen in de goede richting meer gezet worden.