‘Harris versus Trump brengt de VS dichter bij een burgeroorlog’

‘Met de lancering van Kamala Harris begint de campagne in de VS helemaal opnieuw’, zegt marketing- en communicatiespecialist Fons Van Dyck. ‘Wie erin slaagt het radicale centrum te overtuigen, wordt de volgende president.’

‘Het is ongetwijfeld een moeilijke beslissing geweest voor president Joe Biden om zich terug te trekken uit de verkiezingscampagne. Maar het was ook een moedige beslissing’, aldus Fons Van Dyck, die veel ervaring heeft in politieke marketing en communicatie. ‘Ik denk ook dat de Democratische Partij, uit respect voor de man, zijn leeftijd en zijn verdiensten, wat tijd nodig had om tot deze beslissing te komen. Ze hebben gekozen voor een zachte landing. Het was duidelijk dat Biden niet meer houdbaar was als presidentskandidaat, zeker na zijn uitschuivers op de NAVO-top in Washington, waar hij de Oekraïense president Zelenski verwarde met de Russische president Poetin.’

Waren de uitschuivers van president Biden op de NAVO-top het einde van Biden als presidentskandidaat?

Fons Van Dyck: Dat denk ik wel. In het televisiedebat met Donald Trump blunderde Biden ook al pijnlijk, maar in zo’n debat praten de kandidaten vaak naast elkaar en heb je altijd winnaars en verliezers. Een optreden tijdens een NAVO-top is toch van een andere orde. Dat is een officiële bijeenkomst en als je dan de president van Oekraïne verwart met diens grootste tegenstander, de president van Rusland… Ik kan me voorstellen dat veel mensen in diplomatieke kringen enorm bezorgd waren. En dat was on the record, voor de camera’s, we kunnen alleen maar speculeren hoe Biden zich achter gesloten deuren heeft gedragen. Voor mij is het duidelijk dat zijn optreden tijdens de NAVO-conferentie hem definitief de das heeft omgedaan.

Daarna heeft het wel nog een week geduurd eer Biden bekendmaakte dat hij zich terugtrok.

Van Dyck: Het kan best zijn dat het zo lang heeft geduurd om hem te overtuigen. Maar los daarvan was het mediatechnisch gezien slim om te wachten met de mededeling van die beslissing tot een paar dagen na de Republikeinse conventie. Ik denk dat Trump trouwens wel verrast zal zijn door de peilingen. Normaal zorgt zo’n conventie, met alle aandacht die ze krijgt in de media, voor een piek in de peilingen, maar die zien we nu niet voor Trump. En toen kwamen de mededeling van Biden en de steun voor Harris, en nu gaan zij met alle media-aandacht lopen.

Biden heeft onmiddellijk zijn vicepresident Kamala Harris voorgesteld als de presidentskandidaat die zijn steun krijgt. Ook vele Democraten schaarden zich meteen achter haar.

Van Dyck: En zo ligt de race naar het presidentschap in de VS weer volledig open. Ik denk dat de neiging nu heel groot zal zijn om van de campagne een cultuuroorlog te maken. Een jaar geleden zagen we die daar al, toen de conservatieven in de VS het bier Bud Light van brouwerij AB InBev boycotten, omdat een transgender influencer reclame maakte voor dat bier. Dat was een voorsmaakje van hoe verscheurd de VS op zo’n thema zijn.

Denkt u dat zowel Trump als Harris uit is op zo’n cultuuroorlog?

Van Dyck: De verleiding zal voor beide partijen zeer groot zijn om een cultuuroorlog te voeren. Voor extreemrechts in de VS, met figuren als Steve Bannon, is het een droom die uitkomt, Harris als presidentskandidaat van de Democraten. Een vrouw, een vrouw van kleur dan nog, met een duidelijke establishmentachtergrond die uit het linkse Californië komt. Maar ook in het kamp van Harris en met name de linkerzijde van de Democraten zien ze zo’n cultuuroorlog wel zitten, met Harris die opkomt voor abortus, voor de lgbtqia+, voor migranten enzoverder.

Hoe ver kan zo’n cultuuroorlog gaan?

Van Dyck: Als het op de spits wordt gedreven, komen we in de VS heel dicht bij een burgeroorlog. Ook de Franse president Emmanuel Macron sprak daarover aan de vooravond van de Franse verkiezingen. Hij waarschuwde voor een burgeroorlog tussen extreemrechts en extreemlinks. Harris versus Trump brengt de VS dichter bij een burgeroorlog.

Tot nu toe speelde in de verkiezingscampagne het thema ‘leeftijd’ een voorname rol. Nu Biden de fakkel doorgeeft aan zijn vicepresident is Trump plots de oudste presidentskandidaat. Denkt u dat leeftijd een voorname rol zal blijven spelen in de campagne?

Van Dyck: Trump heeft daar heel lang op gehamerd: Biden was een oude, grijze, dementerende man, niet geschikt om president te zijn. Dat kantelt nu helemaal. En je merkt al enkele dagen dat Trump het over een andere boeg aan het gooien is, door Harris weg te zetten als een krankzinnige heks. Daarmee speelt hij sterk in op de white male supremacy– overtuigingen en dus de klassieke radicaal-rechtse conservatieve retoriek van de afgelopen tien, vijftien jaar. Dat gaan we de volgende maanden versterkt zien terugkomen.

Zal de moordaanslag op Trump een rol spelen bij de stembusgang?

Van Dyck: Ik denk het niet, eerlijk gezegd. Met de lancering van Harris begint de campagne helemaal opnieuw. We hebben vorige week allemaal geschreven dat het beeld van Trump met zijn bloedende oor en zijn gebalde vuist het beeld van het jaar was. Maar het zou ook het begin van zijn aftocht kunnen zijn. Voor zijn eigen achterban werkt het misschien dat hij toen riep ‘Fight, fight, fight’ en dat hij nadien verklaarde dat God hem heeft gered. Maar of hij daarmee nieuwe kiezers aanspreekt, die hij nodig heeft? Ook op de Republikeinse conventie is Trump de radicaal-rechtse kaart blijven trekken. Wat levert hem dat op?

Hoe schat u de kansen in van Harris om verkozen te worden tot president?

Van Dyck: Volgens de peilingen van vandaag is het een nek-aan-nekrace. Het is voor Harris enorm belangrijk dat zij getuigt van sterk leiderschap, zowel in de VS als internationaal. Ook belangrijk is wie ze kiest als haar running mate. Als je het in Belgische termen ziet, zou ze iemand tussen Bart De Wever en Georges-Louis Bouchez in als running mate moeten uitpikken. Gesteld natuurlijk dat De Wever en Bouchez voor de Democraten zouden opkomen, wat ik wel denk.

Dus een rechts-conservatieve Democraat als running mate voor Harris?

Van Dyck: Ja, iemand met een profiel dat duidelijk complementair is met dat van Harris. Want zij is de absolute kampioen op het vlak van alle thema’s die te maken hebben met de verdediging van allerlei minerheden, voor abortus en noem maar op. Die kiezers heeft Harris al allemaal. Ze zal dus een running mate moeten aanwijzen die de kiezers in de swingstates, de staten waar het kantje boordje is wie er wint, kan overtuigen dat Harris de sterke leider van de VS en de wereld kan zijn. Het moet ook iemand zijn die van economie opnieuw het thema maakt voor de Democraten, zoals in de tijd van Bill Clinton en Barack Obama. Want normaal gezien moet de conjunctuur in de VS meezitten, alleen is Biden er tot nu toe nooit in gelukt om dat te verzilveren.

De centrumkiezer moet worden overtuigd?

Van Dyck: Ja, want net zoals elders zullen de verkiezingen in de VS niet gewonnen worden aan de extreemlinkse of -rechtse kant van het spectrum, maar wel in het centrum. Wie zal het radicale centrum kunnen overtuigen, Harris of Trump? Wie daarin slaagt, wordt de volgende president.

Kamala for president? Te weinig tijd, te weinig charisma – en toch niet kansloos