‘Hamas heeft het Midden-Oosten alvast dit geleerd: er is geen vrede mogelijk zonder de Palestijnen’

Israël verkeek zich op de situatie in Gaza en de houdbaarheid van het status quo. Het moet nu met Hamas aan de slag, terwijl het tegelijk de Palestijnse Autoriteit sterker moet maken.

Naast onnoemelijk veel menselijk leed zorgde de slachtpartij die Hamas op 7 oktober begon ook voor politieke slachtoffers. Israël kan na deze aanval onmogelijk op dezelfde voet met de Palestijnen verder, of dat nu militanten van Hamas zijn of niet. In het anderhalve decennium dat hij premier is, deed Benjamin Netanyahu hoofdzakelijk alsof er geen Palestijnse kwestie is. Maar ook Joe Biden hield er eigenlijk weinig rekening mee. Hij werkte aan een stabieler Midden-Oosten door middel van zorgvuldig opgebouwde akkoorden tussen Israël en enkele Arabische landen.

Om die strategie verder een kans te geven, deed Amerikaans buitenlandminister Antony Blinken vorige week een reeks Arabische hoofdsteden aan. Deze crisis mag vooral niet nog meer uit de hand lopen, terwijl Israël zijn gram haalt in Gaza. De Palestijnen en veel andere Arabieren keken zo al met argwaan naar de deals die Arabische landen met Israël sloten en dan zeker naar de toenadering tussen Israël en Saudi-Arabië. Het onverantwoorde optreden van de extremistische Israëlische regering op de Westelijke Jordaanoever en het geweld dat Joodse kolonisten daar gebruiken, gooide olie op het vuur.

Tegelijk is Israël ook niet alleen verantwoordelijk voor alle miserie van het Palestijnse volk. Dat moet ook in eigen boezem kijken. Toen Israël zich in 2005 uit Gaza terugtrok, had het daar aan een fatsoenlijk zelfbestuur kunnen werken. In de plaats daarvan kwam het tot een interne oorlog, waarna de islamisten van Hamas het seculiere en meer gematigde Fatah uit Gaza verjoegen. Hamas is sindsdien baas in Gaza, terwijl Fatah de Palestijnse Autoriteit in de andere Palestijnse gebieden domineert. Die verdeeldheid kwam Israël lang niet slecht uit: Gaza is volledig afhankelijk van Israël, dat ook de incompetente Palestijnse Autoriteit van de nu stokoude president Mahmoud Abbas stevig onder de knoet houdt.

Benjamin Netanyahu deed hoofdzakelijk alsof er geen Palestijnse kwestie is.

Maar Israël verkeek zich op de situatie in Gaza en de houdbaarheid van het status quo. Het moet nu met Hamas aan de slag, terwijl het tegelijk de Palestijnse Autoriteit sterker moet maken. Het heeft uiteindelijk niemand anders om een gesprek op gang te brengen.

De Arabische landen waarmee het akkoorden sloot, zouden nu mee hun invloed kunnen gebruiken om te bemiddelen en naar nieuwe Palestijnse leiders te zoeken, die voor iedereen acceptabel zijn. Benjamin Netanyahu had tot nog toe vooral zijn eigen toekomst voor ogen. Het is tijd om aan die van zijn land te denken.