‘Goed peilen wordt steeds moeilijker’

De Belgische politologe Ruth Dassonneville (Universiteit van Montréal) analyseerde in de aanloop naar de verkiezingen peilingen en prognoses van prominente collega’s. ‘Precieze voorspellingen doen is in de VS onmogelijk.’

‘Het principe dat een zittende president in Amerika doorgaans herkozen raakt, weegt in theoretische voorspellingsmodellen doorgaans zwaar door’, zo stelde politicologe Ruth Dassonneville een kleine maand geleden in Knack.

Onder meer door dat eenvoudige principe had een aantal politicologen een overwinning voor Trump voorspeld. Maar ze vormden wel een minderheid. De meeste modellen hielden, net als de peilingen, een (soms ruime) overwinning voor Biden voor zeer waarschijnlijk. De meest bepalende factor zou volgens die modellen de staat van de Amerikaanse economie zijn. Als gevolg van de pandemie kreeg die een grote klap. Een klap die Trump haast zeker het presidentschap zou kosten. Die zekerheid is er niet, maar dat wil volgens Dassonneville niet zeggen dat ‘de’ modellen hebben gefaald. ‘Dat het heel nipt zou worden lag zeker niet buiten de lijn van de verwachtingen’, zegt ze.

Ook verreweg de meeste peilingen zagen een vrij stevige overwinning voor Biden. Gelooft u nog in peilingen?

Ruth Dassonneville: Ja, toch als ze goed gedaan zijn. Maar ik ben me er ook zeer goed van bewust dat peilen moeilijk is, en dat het ook steeds moeilijker wordt. Mensen antwoorden vandaag nog nauwelijks als ze telefoon krijgen van een onbekend nummer. Als ze wel opnemen, en je stelt hun een vraag over politiek, zullen ze, zeker in een zo gepolariseerd land als de VS, ook niet snel geneigd zijn om op vragen te antwoorden. De response rates worden steeds kleiner, wat een goeie peiling organiseren steeds moeilijker maakt. De oplossing wordt vandaag gezocht in onlinepeilingen, maar het is nog onduidelijk of die ooit echt kwaliteit kunnen leveren.

Over de recente peilingen werd gezegd dat die methodologisch beter zouden zijn dan die van 2016. Met name in de bepalende staten in de rust belt werd gepoogd om ook rekening te houden met de zogenaamde shy Trump voters.

Dassonneville: Ja, maar dan nog is het onmogelijk om heel precieze voorspellingen te doen voor de hele VS. In deze gepolariseerde context zie je dat het in veel staten een dubbeltje op z’n kant is. Een kleine afwijking binnen de foutenmarge in drie bepalende staten kan ervoor zorgen dat het resultaat er helemaal anders uitziet. Zelfs al je alles volgens het boekje doet, moet je met die mogelijkheid rekening houden. Een peiling gaat over een liefst zo representatief mogelijke sample. Dat zal altijd zo blijven.

Economie was volgens een exitpoll van CNN met grote voorsprong de meest bepalende factor bij de kiezers. De aanpak van het coronavirus speelde maar bij vijf procent een rol.

Dassonneville: Dat kiezers groot belang hechten aan de economie is geen grote verrassing. Economie is overal en altijd een topper. Wat mij wel verbaast, is dat gezondheidszorg zo’n kleine rol zou hebben gespeeld. Al moet je zo’n exitpoll wel met veel omzichtigheid benaderen. Je bereikt er, zeker tijdens deze coronacrisis, geen representatief staal van de kiezers mee.

Met de Amerikaanse economie gaat het niet goed. Er werd vaak gezegd dat Trump hierdoor zijn belangrijkste troefkaart had verloren.

Dassonneville: Ik verwachtte dat het Biden zou helpen om staten te heroveren die de Democraten vorige keer hadden verloren. In een beperkt aantal staten lijkt dat ook gelukt. Of het er genoeg zullen zijn, valt, zolang niet alle stemmen geteld zijn, nog niet te zeggen.