Frankrijk wil bemiddelen tussen Turkije en de Koerden, maar Ankara heeft dat voorstel verworpen. David Criekemans, professor Internationale Politiek (UAntwerpen) licht toe: ‘Erdogan speelt het hard. Hij voert de laatste tijd een eigen beleid, los van de NAVO.’
Frankrijk heeft voorgesteld om te bemiddelen tussen Turkije en de Koerden, die betrokken zijn bij het conflict in het noorden van Syrië. Ankara verwerpt dat voorstel en weigert elke poging tot dialoog, contact en bemiddeling tussen Turkije en ‘die terroristische organisaties’. David Criekemans, professor Internationale Politiek (UAntwerpen) licht toe.
Is het nieuw dat Frankrijk de Koerden steunt?
DAVID CRIEKEMANS: Franse steun aan de Koerden is al gestart onder oud-president François Hollande. Die steunde hen in het kader van de strijd tegen terreurgroep Islamitische Staat (IS).
Waarom heeft Frans president Emmanuel Macron net nu besloten om meer troepen te sturen?
CRIEKEMANS: Hollande was op 23 maart kritisch voor Macron en zei dat hij te weinig doet voor de Koerden. Daarbij verwees hij vooral naar het noordwesten van Syrië, waar Turkije al een hele tijd een militaire campagne voert. Naar eigen zeggen tegen IS, maar later is duidelijk geworden dat het tegen de Koerden was. In het bijzonder tegen YPG (de Volksbeschermingseenheid die deel uitmaakt van de Syrian Democratic Forces, nvdr) omdat Turkije ervan overtuigd is dat die connecties heeft met de terroristische organisatie PKK.
Nu gaat Turkije mogelijk zijn pijlen richten op de oostelijke regio Manbij. De Amerikaanse president Donald Trump heeft gezegd dat Amerikaanse troepen binnenkort Syrië mogelijk verlaten. Die troepen waren het enige wat de Turken tegenhield om de Koerden ook in die regio aan te vallen. Het ziet ernaar uit dat Macron special forces zal sturen als anticipatie op het vertrek van de Amerikanen. Dat moet de Koerden voor een stuk steun bieden, in ruil voor de slag die ze geleverd hebben tegen IS.
Er kunnen serieuze vragen gesteld worden bij het blijvend Turks NAVO-lidmaatschap.
In zijn communicatie gebruikt Macron trouwens hetzelfde trucje als de Turkse president Recep Tayyip Erdogan: hij zegt dat de special forces die Frankrijk zal sturen gezien moeten worden in het kader van de strijd tegen IS. Maar IS is in die regio grotendeels verslagen.
Macron drukte de wil uit om een dialoog tot stand te brengen. Zal het hem lukken?
CRIEKEMANS: Ik denk het niet. Rojava is voormalig koloniaal gebied van de Fransen, vandaar dat Frankrijk daar ook een stuk een rol in wil spelen. Op dit moment zijn de Koerden daar dominant, maar er wonen ook christenen en een stuk arabische bevolking.
Macron heeft zich ingedekt door te zeggen dat hij voor de hele bevolking in die regio wil werken. Hij streefde naar een oplossing met Turkije, maar nu schiet enkel de militaire optie over. Als Turkije die regio wil aanvallen, komen twee NAVO-landen tegenover elkaar te staan. Men zal nu de bluf van Turkije uittesten.
Is het niet opmerkelijk dat twee NAVO-partners in een conflict lijnrecht tegenover elkaar staan?
CRIEKEMANS: Turkije voert al heel lang de laatste tijd een eigen beleid, los van de NAVO. Er kunnen dus serieuze vragen gesteld worden bij het blijvend Turks lidmaatschap.
Turkije kocht eerder ook al raketten van Rusland. Kan NAVO er baat bij hebben om een land als Turkije het lidmaatschap te ontnemen?
CRIEKEMANS: Het dossier van Turkije wordt hoe langer hoe moeilijker. Men heeft zeer diplomatiek gewacht en probeert dat scenario te vermijden. Wellicht omdat Turkije dan voor een groot stuk in het Russische kamp terechtkomt. Dan wordt de verdediging van Europa plots veel ingewikkelder en zal Rusland dat gebruiken om controle te krijgen over de energiebevoorrading van Europa.
Op dit moment is er een staaltje blufpoker aan de gang tussen Erdogan en Macron.
Het is dus nadelig voor de NAVO, maar die kan niet anders dan toekijken?
CRIEKEMANS: Voorlopig tolereert de NAVO het. Ik acht het onwaarschijnlijk, maar als de Turken echt de Franse troepen gaan aanvallen wordt het moeilijk om het Turks lidmaatschap nog langer te verdedigen. Maar daar bestaan geen procedures voor, het is niet zoals bij de Europese Unie. Het wordt dan een politiek probleem. Op dit moment is er een staaltje blufpoker tussen Erdogan en Macron over de Koerden.
Macron had een zetje nodig van zijn voorganger alvorens in actie te schieten. Wat betekent dat?
CRIEKEMANS: Misschien was hij te voorzichtig in deze kwestie, maar hij heeft beseft dat hij wel móét handelen. Daarnaast hangt alles af van de Amerikanen. Hun vertrek wordt niet bevestigd door de defensietop, maar Trump tweet het wel. Hij heeft ook al met Erdogan gebeld om te zeggen dat die de Eufraat niet mag oversteken.
Turkije doet steeds meer zijn eigen ding. Hoe komt dat?
CRIEKEMANS: De Koerdische kwestie is heel persoonlijk geworden voor Erdogan, hij speelt het hard. Hij wil absoluut vermijden dat er ten zuiden van Turkije een Koerdisch territorium ontstaat, omdat dan in zuidoost Anatolië (in Turkije) het idee zou kunnen ontstaat om zich mee af te scheiden. Dan krijg je een interne scheuring.
Waarom is het persoonlijk geworden?
CRIEKEMANS: Erdogan heeft de Koerdische kwestie gebruikt om een nationalistische koers te varen en verkozen te geraken. Je kunt niet eerst zeggen dat het allemaal PKK-gelieerd is en later op je woorden terugkomen. Aan de andere kant zien we dat Erdogan, sinds hij president is geworden, een soort overambitie hanteert. Hij is ervan overtuigd dat Turkije in het kader van de geschiedenis een bijzondere rol kan spelen in de regio. Hij wil meespelen met de grote jongens.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
