Frankrijk omzeilt wapenembargo tegen Rusland en dat laat sporen na op sociale media

Een Russisch bombardement op een loods in Kiev kreeg een onverwacht staartje. Frankrijk blijkt in het geheim wapens te leveren aan Rusland, zo blijkt uit onderzoek van Knack aan de hand van beelden op TikTok, Facebook en YouTube.

Een van de pantservoertuigen in de gebombardeerde loods in Kiev onthult een geheim: Franse wapenleveringen aan Rusland. Alles draait om het Russische BMD-4-pantservoertuig met het opvallende opschrift ‘V5’.

Het pantservoertuig met opschrift ‘V5’ kwam wellicht Oekraïne binnen via Russische colonnes vanuit Belarus. Zij trachtten in het begin van de oorlog Kiev in te nemen via het westen, en leverden hevig strijd bij de voorsteden Irpin en Boetsja, waar een heus bloedbad plaatsvond. De V5 was dus betrokken bij een van de gruwelijkste fases van de oorlog.

Vingerafdruk

Op 13 maart dook een groepsfoto van het Georgisch Legioen van het Oekraïense leger op, poserend voor de Russische V5. Op 3 april plaatsten ook Oekraïense soldaten foto’s van het pantservoertuig op Facebook. De V5 was dus in handen gekomen van de Oekraïense troepen – na hevige strijd of door muitende Russen, dat is niet bekend. We* zijn wel zeker dat het op al deze foto’s telkens om hetzelfde voertuig gaat: de kogelinslagen in het voertuig vormen een soort vingerafdruk.

Het opvallendste beeld met de V5 is een virale TikTok-video, waarin een John Deere-tractor het pantservoertuig voorttrekt op de openbare weg.

@mpalinchak #Ukraine #Kyiv #war #доброговечорамизукраїни ♬ Доброго вечора – Where Are You From – PROBASS ∆ HARDI

Het filmpje werd opgenomen ten westen van Kiev, de tractor met de V5 erachteraan reed weg van de belegerde steden Irpin en Boetsja in zuidelijke richting. Dat konden we achterhalen door visuele details zoals een schoorsteen en een verkeersbord op Google Streetview te vergelijken met de TikTok-video.

Uiteindelijk zou de V5 in de loods in het oosten van Kiev arriveren die op 16 april werd gebombardeerd. Of de V5 daar op het moment van de inslag aanwezig was, is onduidelijk, want op 21 april publiceerde de Oekraïense vlogger Pavlo Kachtchouk een video op YouTube mét de V5 intact. Opvallend: in die video werd de achtergrond geblurd. Mogelijk om het Russische OSINT-onderzoekers moeilijk te maken de locatie van het voertuig te achterhalen. (Of deze beelden dateren van voor de raketinslag of dat het voertuig tijdig werd verplaatst, kon Knack niet achterhalen.)

Embargo

De vlog van Kachtchouk brengt Frankrijk in nauwe schoentjes. Hij toont dat het pantservoertuig een thermische camera bevat met de ‘on-Russische’ naam Catherine FC. Die thermische camera’s worden vervaardigd door Thales, een bedrijf waarvan de Franse staat de grootste aandeelhouder is – het logo is zichtbaar. Die thermische camera, die in het viziersysteem van een tank is geïntegreerd, kan een doelwit detecteren binnen een straal van ongeveer tien kilometer, dag en nacht. ‘Het is een zeer hoogtechnologisch instrument dat een uiterst belangrijk tactisch voordeel oplevert’, vertelde een voormalige werknemer van de defensietak van Thales aan de journalisten van de Franse onderzoekswebsite Disclose.

In een verklaring meldt Thales dat ‘er sinds 2014 geen exportcontract voor defensiematerieel met Rusland werd ondertekend, en dat er sinds het begin van het conflict in Oekraïne geen leveringen aan Rusland hebben plaatsgevonden’. De camera in kwestie werd inderdaad niet vervaardigd in Frankrijk, maar in 2016 in de Russische stad Vologda. Thales was in 2009 een alliantie aangegaan met het Russische Vomz. Het is duidelijk dat Rusland, met de steun van Thales, in staat was om op eigen grondgebied de thermische camera’s te produceren waarmee de in Oekraïne ingezette pantservoertuigen zijn uitgerust. En dat ná het Europese embargo.

Disclose had eerder al onthuld dat Frankrijk tussen 2015 en 2020 voor 152 miljoen euro aan wapens naar Rusland had geëxporteerd, ondanks het Europese embargo dat na de annexatie van de Krim in 2014 was ingesteld.