Na heel wat heisa en juridische betwisting heeft VS-staat Alabama de eerste executie met stikstof uitgevoerd. De exacte stervenstijd van veroordeelde Kenneth Smith (58) is niet bekend, maar het duurde in elk geval veel langer dan wat de autoriteiten hadden voorspeld.
De meest gebruikelijke executiemethode, met drie injecties, heeft in principe snel de dood tot gevolg. Maar het liep verschrikkelijk fout in Oklahoma in 2014, waar de doodstrijd 43 minuten duurde, en eindigde met een hartaanval. Sindsdien is men op zoek naar alternatieven. Daar was nog een andere reden voor: meerdere staten hadden moeite om de ingrediënten voor de dodelijke inspuitingen te verwerven omdat chemiebedrijven niet willen bijdragen tot executies.
Een van de onderzochte alternatieven is de stikstofmethode, waarbij via een mondmasker stikstof wordt ingeademd, en zuurstof wordt afgesneden, tot de dood erop volgt. Volgens de pleitbezorgers van de staat Alabama is deze methode pijnloos en ‘misschien de meest humane manier van executeren die ooit is uitgedacht’.
Anderen waren sceptisch en bijvoorbeeld de EU omschreef de methode als ‘wreed’.
Anti-doodstrafadvocaten vochten de executie in Alabama aan, op basis van het experimentele karakter ervan, met de veroordeelde als proefkonijn. De executie zou volgens hen in strijd zijn met de wettelijke bepalingen die ‘wrede en ongewone bestraffing’ verbieden. Maar alle beroepsinstanties, tot en met de hoogste rechtbank in het land, het federaal Hooggerechtshof, weigerden de executie tegen te houden.
Donderdagavond, plaatselijke tijd, was het zover.
‘Schudden en kronkelen’
Volgens persagentschap Associated Press duurde de executie 22 minuten, tussen het openen van de gordijnen voor toeschouwers en het sluiten ervan. CNN berekende een iets langere tijd: de procedure begon om 19.53 u plaatselijke tijd en de dood werd vastgesteld om 20.25 u, wat 32 minuten zou zijn. Associated Press gaf volgend verslag van de terechtstelling: ‘Smith leek meerdere minuten bij bewustzijn te blijven. Gedurende minstens 2 minuten leek hij op de brancard te schudden en kronkelen, terwijl hij soms aan de riemen trok waaraan hij vastlag. Dit werd gevolgd door meerdere minuten van zware ademhaling, tot de ademhaling niet langer merkbaar was.’
De spirituele adviseur van veroordeelde Kenneth Smith, Jeff Hood, vond in elk geval dat de voorspellingen van de staat niet bewaarheid waren: ‘We zagen niet iemand die in 30 seconden het bewustzijn verloor. Wat we zagen, was een persoon die minuten voor zijn leven vocht.’
Het hoofd van het gevangeniswezen in Alabama, John Hamm, verklaarde de schokbewegingen als onwillekeurige bewegingen. ‘Niets week af van wat we verwachtten’.
Steve Marshall, minister van Justitie in Alabama, voorspelde dat meerdere staten de methode zullen overnemen.
‘Vorm van marteling’
Kenneth Smith werd ter dood veroordeeld voor zijn rol in de moord in 1988 op de toen 45-jarige Elizabeth Sennett. Haar echtgenoot, een predikant, die een buitenechtelijke relatie had gecombineerd met een levensverzekering op zijn echtgenote, schakelde twee mannen in om Elizabeth te vermoorden. Smith was een van de twee. Het was de bedoeling om de moord op een uit de hand gelopen diefstal te doen lijken.
Vraag is nu of inderdaad meerdere staten de methode van executie zullen overnemen. De staten Oklahoma en Mississippi hebben al wettelijk de mogelijkheid om dat te doen. In Alabama hebben volgens minister Marshall nog 43 ter dood veroordeelden om de nieuwe methode gevraagd.
De VN en de EU zijn in elk geval niet opgezet met de wereldprimeur uit Alabama.
Volker Türk, de VN-Hoge Commissaris voor Mensenrechten, noemde de executie potentieel ‘een vorm van marteling’. ‘Het is niet bewezen dat verstikking met stikstof geen vorm van marteling of wrede, onmenselijke of onterende behandeling zou kunnen zijn.’
De diplomatieke dienst van de EU omschreef de executiemethode volgens Belga als ‘bijzonder wreed’ en herhaalt dat het in ‘alle omstandigheden’ tegen de doodstraf is. ‘De doodstraf heeft geen afradend effect op criminaliteit en is een ultieme straf die gerechtelijke fouten onomkeerbaar maakt. Tot nu toe zijn 196 onschuldige mensen aan de dodencel ontsnapt in de Verenigde Staten.’
29 van de 50 staten in de VS hebben ofwel de doodstraf afgeschaft ofwel een moratorium ingesteld op de uitvoering ervan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier