Ex-kompaan van drugsbaron Pablo Escobar: ‘Tijd voor mijn waarheid over het Medellínkartel’

Carlos Lehder was een vriend van Pablo Escobar. Na jarenlang in een Amerikaanse gevangenis te hebben gezeten, werd hij naar Europa gedeporteerd. Hij vertelt over het beruchte Medellínkartel, de immense populariteit van cocaïne en zijn recente boek.

U leidde een rijk leven als drugsdealer aan Pablo Escobars zijde, maar belandde dan voor 33 jaar in een zwaarbeveiligde gevangenis in de VS. Kunt u na een leven vol extremen nog een normaal bestaan leiden?

Lehder: Het leven is niet normaal voor mij. Ik herkende Duitsland niet meer toen ik er ging wonen. De val van de Berlijnse Muur, de Europese Unie, de euro… Dat is allemaal gebeurd terwijl ik achter de tralies zat. En niet alleen Duitsland, de hele wereld is veranderd. Toen ik vier jaar geleden voor het eerst een computer gebruikte, wist ik niet eens hoe ik hem moest uitschakelen. Ik heb er toen maar een deken overheen gelegd omdat ik niet kon slapen door het licht. Ik hou ervan om nieuwe technologie te ontdekken, ik woon in een appartement samen met een vriendin, en ik ben kerngezond. Je kunt dat normaliteit noemen, maar voor mij is het een avontuur.

Na tientallen jaren zwijgen, heeft u een boek geschreven over uw leven in het Medellínkartel, de machtigste drugsbende van die tijd. Momenteel wordt er ook een documentaire over u opgenomen. Er verschenen de afgelopen jaren talloze series, films en boeken over de cocaïnehandel, hebben we er echt nóg nodig?

Lehder: Veel mensen hebben over mij gesproken, het is tijd dat ik nu mijn kant van het verhaal vertel. Ik werd bestempeld als gewelddadig en gek, en werd vergeleken met Pablo Escobar. In werkelijkheid waren we juist water en vuur. Ik vermeed geweld waar mogelijk, hij was geobsedeerd door macht. Ik hoop met mijn boek jonge mensen te waarschuwen voor de drugshandel. Die wereld eindigt maar op twee manieren: met de dood of in de gevangenis.

Het kan ook anders bekeken worden. Waarom zou u, die zoveel leed aan zoveel mensen heeft berokkend, nu geld verdienen aan de misdaden uit uw verleden?

Lehder: Het is de eerste keer in mijn leven dat ik eerlijk geld verdien. Iedereen heeft het recht om zijn eigen verhaal te vertellen. Natuurlijk heb ik mensen kwaad gedaan en daar heb ik mijn straf voor uitgezeten. Er lopen geen zaken tegen me, niet in Colombia en niet in de VS. Ik verdien iets aan de documentaire en hoop dat mijn boek goed verkoopt, want anders heb ik geen geld meer.

Op een bepaald moment heeft u het over de dood van El Rollo, een van Escobars bewakers, wat zou hebben geleid tot de definitieve breuk tussen jullie twee. U beschrijft zijn dood als een passieve gebeurtenis, maar het is geweten dat u hem neerschoot. Waarom noemt u de dingen niet bij hun naam?

Lehder: Ik vind dat sommige dingen aan de verbeelding van de lezer overgelaten moeten worden. Het enige wat ik over die dag kwijt wil, is dat ik het overleefd heb. Tussen criminelen gebeuren criminele dingen.

Er wordt tegenwoordig wereldwijd meer cocaïne geconsumeerd dan ooit tevoren. In de haven van Hamburg werd de afgelopen jaren drie keer zoveel cocaïne in beslag genomen. In Colombia zijn nu ongeveer 200.000 gezinnen afhankelijk van de cocaïnehandel. U heeft destijds een revolutie ontketend in het drugstransport. In hoeverre voelt u zich verantwoordelijk voor de huidige situatie?

Lehder: Ik volg zo’n nieuws zo weinig mogelijk, het brengt slechte herinneringen naar boven. Ik wil me niet verontschuldigen, ik heb mijn deel gehad. De situatie vandaag is enorm veranderd, door de groeiende wereldbevolking is er steeds meer vraag. Ook de export naar Europa, waar wij niets mee te maken hadden, neemt toe. Het zijn nu wereldwijde, professionele bendes. Daarnaast zijn de wetshandhavingsinstanties in de VS en Colombia veel efficiënter geworden. De manier waarop we toen werkten, zou vandaag de dag niet meer mogelijk zijn. We zouden onmiddellijk in de boeien geslagen worden.

De strijd tegen drugs wordt in Colombia grotendeels gezien als mislukt. Nu gaat het debat daar over de legalisering van cocaïne, om zo illegale bendes tegen te gaan. Zou dat een betere aanpak zijn?

Lehder: Ik ben tegen de legalisering van harddrugs, behalve marihuana. Cocaïne is te verslavend. We moeten investeren in onderwijs en cocaïneboeren alternatieven bieden. We hebben zowel een technische revolutie op het platteland, als meer aanwezigheid van de staat nodig. Want nu heerst daar nog steeds chaos.

U was de eerste Colombiaanse drugshandelaar die werd uitgeleverd aan de VS. Naar verluidt werd u verraden door uw voormalige partner Escobar. U heeft bijna de helft van uw leven doorgebracht in de gevangenis. Vindt u die straf vandaag nog gepast?

Lehder: Ik was een volwassen man en wist wat me te wachten stond. Maar het is geen geheim dat we in de jaren zeventig het Medellínkartel hebben opgericht om campagne te voeren tegen de uitlevering van drugssmokkelaars aan de VS. We vonden dat de straffen daar buitensporig hoog waren. En ja, de straffen zijn daar zwaarder dan in Europa. Maar ik heb overtredingen begaan in de VS en niet hier.

Er wordt gezegd dat u uw bewondering voor het nationaalsocialisme van uw vader heeft geërfd. In de inleiding van uw boek staat dat uw leven in Duitsland uw mening daarover heeft veranderd. Op welke manier?

Lehder: Mijn verbeelding was misplaatst. Als jonge man in Colombia was ik niet bijzonder geletterd. Ik wist wel dat Duitse emigranten in Colombia tijdens de Tweede Wereldoorlog onder algemene verdenking werden geplaatst en gevangen werden gezet. Ik had waarschijnlijk het gevoel dat ik Duitsland moest beschermen. Vandaag weet ik beter.

© Der Spiegel (vertaald door Fleur Valette)