Verrassing van formaat op de Europese top in Brussel: de staatshoofden en regeringsleiders hebben het licht op groen gezet voor het opstarten van toetredingsonderhandelingen met Oekraïne en Moldavië, een beslissing die veel vlotter genomen werd dan mogelijk werd geacht. Ook wordt Georgië kandidaat-lidstaat en krijgt Bosnië-Herzegovina uitzicht op toetredingsgesprekken. Dat heeft Europese Raadsvoorzitter Charles Michel bekendgemaakt op X (Twitter).
De beslissing om gesprekken met Oekraïne aan te knopen, dreigde de hele top te overschaduwen. 26 van de 27 leiders wilden op de aanbeveling van de Europese Commissie ingaan, maar de Hongaarse premier Viktor Orban lag dwars. Donderdagochtend nog zei hij er een principezaak van te maken.
Maar omstreeks 18.30 uur kwam de verrassende tweet van Michel dat de leiders dan toch hun fiat hebben gegeven en dat er onderhandelingen over toetreding tot de EU kunnen worden aangeknoopt met Kiev. De beslissing viel veel sneller en is veel vlotter genomen dan verwacht.
Dat er toetredingsgesprekken kunnen worden gestart met een kandidaat-lidstaat is een beslissing die de Europese leiders unaniem moeten nemen – zo schrijven de verdragen het voor. Echter, toen de 27 lidstaten zich op de top over Oekraïne uitspraken, verliet Orban de zaal zodat de beslissing kon genomen worden zonder dat hij zich moest uitspreken.
Dat de beslissing over Oekraïne kon worden genomen zonder dat Orban aanwezigheid én instemming vereist was, is merkwaardig, maar volgens een EU-bron kan het wel. ‘De Europese Raad heeft hierover beslist zonder dat er een lid van de Europese Raad zich daartegen verzet heeft’, luidt het. Behalve voor Oekraïne, was er op de top dus ook goed nieuws voor Moldavië, waarmee eveneens toetredingsgesprekken zullen worden aangeknoopt.
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky zei op X al tevreden te zijn met de beslissing. ‘Ik wil iedereen bedanken die hieraan bijgedragen heeft. Vandaag gaan mijn felicitaties naar elke Oekraïner.’ Zelensky wenst ook Moldavië en president Maia Sandu proficiat. ‘Geschiedenis wordt gemaakt door zij die het niet opgeven voor vrijheid te vechten.’
Sandu zegt dan weer dat Moldavië ‘de warme omhelzing van Europa voelt’ en bedankt de EU ‘voor haar steun en geloof in onze reis’. Ze zegt dat Moldavië de uitdaging uitgaat. Georgië mag zich dus ook kandidaat-lidstaat noemen, terwijl Bosnië-Herzegovina zich eveneens voor onderhandelingen mag opmaken, op voorwaarde dat de Commissie daarvoor in maart het licht op groen zet.
‘Dit is een duidelijk teken van hoop voor hun volkeren en voor ons continent’, schrijft Michel in zijn tweet, verwijzend naar alle landen waarover de leiders een beslissing hebben genomen.
