Europese missie in Armenië ‘onder vuur genomen’ door Azerbeidzjan

Dinsdag moesten Europese monitoren in Armenië dekking zoeken toen Azerbeidzjaanse soldaten het vuur openden. De reactie van de Europese waarnemingsmissie doet de wenkbrauwen fronsen.

De spanningen aan de Armeens-Azerbeidzjaanse grens blijven toenemen. Dinsdag liet een woordvoerder van het Armeense ministerie van Defensie weten dat het Azerbeidzjaanse leger nabij het gehucht Verin Shorza, in de buurt van het Sevanmeer, Europese monitoren onder vuur heeft genomen. Vrijwel meteen ontkende het Azerbeidzjaanse ministerie van Defensie die versie van de feiten.

Eerst deed ook de Europese waarnemingsmissie het Armeense statement op sociale media af als ‘nepnieuws’. Maar niet veel later verscheen er een filmpje waarin een Europese monitor vanuit een loopgraaf zei dat zij en haar collega’s door het Azerbeidjaanse leger werden beschoten. ‘Ze mikken waarschijnlijk op onze auto’s’, klonk het. Plots was de oorspronkelijke Europese reactie verwijderd en bevestigde de missie dat haar monitoren in de buurt waren van het schietincident.

Op uitnodiging van de Armeense regering proberen de ongewapende Europese monitoren al enkele maanden de spanningen tussen beide buurlanden te bedaren – al zijn ze alleen aanwezig op Armeens territorium. Eén Belg neemt aan de missie deel. Niemand van de monitoren, aldus de Europese missie, raakte bij het incident gewond.

(Lees verder onder de tweet)

Bij de missie verneemt Knack dat de Europese monitoren niet het mikpunt waren van de Azeri, zoals de monitor in het filmpje beweert. De missie probeert zich in de betwiste grensregio zo onafhankelijk mogelijk op te stellen, een positie die beide partijen in het gepolariseerde conflict geregeld bekritiseren. Dat de Europese missie in haar tweede statement niets zei over ‘Azerbeidzjaanse beschietingen’, zorgt aan Armeense zijde bijvoorbeeld voor wrevel.

Azerbeidzjan is hoe dan ook niet tevreden met de Europese aanwezigheid in het grensgebied. In de lente liet zijn ambassadeur voor België en de Europese Unie via X (het voormalige Twitter) weten dat een Azerbeidzjaans snipergeweer Europarlementsleden kon treffen toen die de gesloten Armeens-Azerbeidzjaanse grens bezochten. ‘Blijf weg van de Azerbeidzjaanse staatsgrens’, klonk het.

Hoewel de Europese Unie en de Verenigde Staten enerzijds en Rusland anderzijds een vredesakkoord tussen beide landen trachten te onderhandelen, nemen de vijandigheden tussen Jerevan en Bakoe toe. Zwaarbewapende Russische vredestroepen krijgen de situatie er nauwelijks onder controle. Na felle gevechten in september vorig jaar nam het Azerbeidjaanse leger enkele Armeense hoogvlakten in de grensregio in. Het is naar verluidt van daaruit dat er gisteren werd geschoten. .

(Lees verder onder de preview)

Bovendien blokkeert Azerbeidzjan al maandenlang de Lachin-corridor. Dat is de enige doorgang van Armenië naar Nagorno-Karabach, een gebied op Azeri-territorium dat Armenië in de jaren negentig veroverde en waar nog meer dan honderdduizend etnische Armenen wonen. Tot grote onvrede van de Azerbeidzjaanse regering, die de soevereiniteit van het land benadrukt, oordeelden VN-waarnemers vorige week dat de inwoners van Nagorno-Karabach door de blokkade van noodzakelijke levensmiddelen verstoken blijven. Velen vrezen voor een regelrechte humanitaire catastrofe.

De Azerbeidzjaanse blokkade gaat in tegen gemaakte afspraken uit 2020. In februari dit jaar sommeerde het Internationaal Gerechtshof in Den Haag om de route te heropenen. Azerbeidzjan zegt dat de blokkade noodzakelijk is omdat Armenië met de hulp van Rusland wapens stuurt naar Nagorno-Karabach – dat zichzelf onafhankelijk verklaarde, maar internationaal door niemand wordt erkend. Bovendien zegt Azerbeidzjan het gebied te willen bevoorraden vanuit de regio Agdam in eigen land, maar volgens Brussel en Washington mag dat geen alternatief vormen voor de Lachin-corridor.

Op verzoek van Armenië vindt woensdagmiddag in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties een spoedzitting plaats over de situatie rond Nagorno-Karabach. Aanstaande maandag vertrekt minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) voor een vijfdaagse reis naar Armenië, Azerbeidzjan en Georgië. Daar zal de minister onder meer informeren naar de reactie van beide landen op de vredesvoorstellen die Rusland formuleert. Begin september opent er een nieuwe Belgische ambassade in Jerevan.