Zwitserland houdt zondag referendum over homohuwelijk
‘Wilt u de wijziging van 18 december 2020 van het Zwitserse burgerlijk wetboek (huwelijk voor allen) aanvaarden?’ Dat is de vraag die de Zwitsers zondag krijgen op een volksraadpleging. Wie op die vraag ‘ja’ antwoordt, wil het geregistreerd partnerschap gelijktrekken met het huwelijk zoals dat in het burgerlijk wetboek staat vastgelegd en dus het homohuwelijk toestaan. Wie ‘nee’ antwoordt, wil het huwelijk voorbehouden voor koppels die bestaan uit een man en een vrouw en lesbische koppels de toegang tot spermadonaties verhinderen.
Vandaag is het huwelijk in Zwitserland voorbehouden aan koppels die bestaan uit een man en een vrouw. Partners van hetzelfde geslacht kunnen enkel een geregistreerd partnerschap aangaan. Dat is een wettelijk geregelde samenlevingsvorm tussen twee mensen die, door hun relatie te registreren bij de burgerlijke stand, bepaalde rechten krijgen en plichten aangaan die lijken op, maar niet gelijk zijn aan die van het huwelijk. Hoewel koppels in een geregistreerd partnerschap in Zwitserland de laatste jaren meer rechten verkregen hebben, verschilt de samenlevingsvorm nog steeds van het huwelijk. Voor partners van hetzelfde geslacht is vereenvoudigde naturalisatie en gezamenlijke adoptie van een kind niet mogelijk. Ook hebben zij geen toegang tot reproductieve geneeskunde.
Om alle koppels dezelfde rechten te geven, hebben de Bondsraad (de federale regering van Zwitserland) en het parlement in december van 2020 besloten dat ook partners van hetzelfde geslacht een burgerlijk huwelijk kunnen aangaan. Een geregistreerd partnerschap kan worden omgezet in een huwelijk, maar kan niet meer worden aangegaan. Tegen dat besluit werd echter een referendum op poten gezet door de Federaal-Democratische Unie (EDU voor de Duitstalige Zwitsers en UDF voor de Franstalige en Italiaanstalige Zwitsers), die de christelijke waarden verdedigt, en door de aanhangers van de rechtse, conservatieve en nationalistische Zwitserse Volkspartij (SVP in het Duits en UDC in het Frans en het Italiaans).
Ongrondwettelijk
Voorstanders van dat referendum noemen de wetswijziging ongrondwettelijk. Zij willen het huwelijk beschermen als een verbinding tussen man en vrouw, omdat huns inziens enkel uit die verbinding op natuurlijke wijze kinderen kunnen ontstaan. Volgens de voorstanders van het referendum leiden spermadonaties aan lesbische koppels tot vaderloosheid en identiteitsproblemen bij hun kinderen. De nieuwe wet zou huns inziens dus het belang van die kinderen uit het oog verliezen.
De Bondsraad en het parlement stellen echter dat de aandacht die ouders aan hun kinderen schenken, geen kwestie van het geslacht van de ouders of van de gezinsvorm is. De voorstanders van de wetswijziging zijn van mening dat de juridische gelijkheid van alle koppels beantwoordt aan de wijdverbreide behoefte om het private en gezinsleven zelf vorm te kunnen geven. Alle koppels moeten kunnen trouwen en zo dezelfde rechten en plichten hebben.
Uit de laatste opiniepeiling van het onderzoeksinstituut GfS Bern blijkt dat 63 procent van de Zwitsers de gewijzigde wet genegen is, 35 procent zou ‘nee’ stemmen. Uit die cijfers blijkt ook dat voornamelijk jonge mensen de wetswijziging toejuichen. Bijzonder gelovige Zwitsers, zoals evangelisten, en Zwitsers met sterke conservatieve, rechtse politieke overtuiging gaven aan gekant te zijn tegen het homohuwelijk: huns inziens zou het de christelijke waarden en het traditionele kerngezin ondermijnen. Vorig jaar nog steunden de Zwitserse kiezers echter een wet die homoseksuele en transpersonen beschermt tegen discriminatie. Bovendien demonstreerden duizenden mensen op 4 september in Zürich voor de ‘Ehe für alle’ (huwelijk voor allen).
Zondag wordt op het referendum ook gestemd over het zogenaamde ’99 procent initiatief’ van de Jonge Socialisten, de jongerenpartij verbonden aan de linkse Sociaaldemocratische Partij. Zij willen de belasting op kapitaalinkomsten (dividenden, aandelen, rente op vermogen en huur) met een factor van 1,5 verhogen, ten opzichte van de reguliere inkomstenbelasting. Wie minder dan 100.000 Zwitserse frank (92.205 euro) verdient, zou worden uitgesloten van die verhoging. Ook socialezekerheidsuitkeringen en inkomsten uit zelfstandige activiteiten zouden worden vrijgesteld. Zo willen de Jonge Socialisten de groeiende kloof tussen rijk en arm dichten: ongeveer 43 procent van het vermogen in Zwitserland bevindt zich in handen van één procent van de bevolking.