Een nieuwe privacywet maakt het de Zweedse politie makkelijker om mensen te bespioneren. De maatregel komt er na aanhoudend bendegeweld in de grote steden. Privacyactivist Matthias Dobbelaere-Welvaert acht een vernietiging van de wet onvermijdelijk, wegens in strijd met de Europese regels.
Bendegeweld
Het bendegeweld in Zweedse grootsteden als Uppsala en Stockholm neemt almaar grotere proporties aan. Dit jaar alleen al meldde de politie 263 schietincidenten en 124 explosies.
De regering wil de politie helpen in de strijd tegen de bendes. Ze heeft de politie al meer middelen gegeven, en schakelt ook het leger in. Bovendien ging op 1 oktober een nieuwe wet van kracht die de politie toelaat om ook mensen te bespioneren die niet van een misdaad worden verdacht.
‘Preventief spioneren’
Door de nieuwe wet hoeft de politie geen onderzoek meer te openen via de onderzoeksrechter vooraleer ze iemand mag bespioneren. Elke gewone burger mag dus voortaan afgeluisterd worden.
Door de maatregel hoopt de politie sneller te kunnen inspelen op de feiten. Door ‘preventief te spioneren’ zouden speurders hun vizier willen richten op mensen die een mogelijke link met een bendenetwerk hebben.
Kritiek
Juristen vragen zich af of de maatregel wel in verhouding is. Secretaris-generaal Mia Edwall Insulander van de Zweedse Orde van Advocaten noemt het in The Gothenburg Post een ‘moeilijke evenwichtsoefening’, precies omdat het ‘om mensen gaat die niet verdacht worden’.
Het Centrum voor Rechtvaardigheid in Zweden laakt dan weer dat de voorwaarden waaronder de nieuwe wet geldt niet duidelijk genoeg afgebakend zijn. ‘De politie heeft geen duidelijk kader voor wat ze wel en niet mag doen.’
De Zweedse politie benadrukt dat de brave burger zich geen zorgen hoeft te maken. De speurders beloven hun afluisterapparatuur alleen in te zetten in de strijd tegen het bendegeweld.
‘Hallucinant voorstel’
Privacyactivist Matthias Dobbelaere-Welvaert noemt het ‘hallucinant’ wat Zweden doet. ‘Preventief surveilleren hoort thuis in de films, daar laten we het best ook bij’, zegt hij.
Dobbelaere-Welvaert acht het onvermijdelijk dat de Zweedse wet op termijn geschrapt zal worden. ‘De wet maakt willekeurige controlemaatregelen mogelijk die een groot deel van de onschuldige bevolking treffen. Vorig jaar nog oordeelde het Europese Hof van Justitie dat dat soort maatregelen in strijd zijn met de Europese rechtsregels.’
Volgens Dobbelaere-Welvaert koopt de Zweedse regering tijd voor de politiediensten. ‘Een vernietiging van de wet is onvermijdbaar, maar tot het zover is, kan de Zweedse politie natuurlijk aan de slag met een massasurveillance die volgens haar alleen terroristen en zware criminelen treft maar ondertussen elke onschuldige Zweed monitort.’
