‘Zuinig zijn én investeren in defensie: Griekenland is het voorbeeld’

Terwijl in Nederland discussie is over EU-leningen voor herbewapening, bewijst Griekenland dat je én zuinig kunt zijn én stevig kunt investeren in defensie, schrijft adjunct-hoofdredacteur Robbert de Witt (EW).

De reacties waren honend, giftig zelfs. Dat in Nederland drie van de vier coalitiepartijen vorige week vóór de motie-Eerdmans stemden, stond voor critici bijna gelijk aan heulen met Viktor Orbán en Vladimir Poetin.

Joost Eerdmans, fractieleider van JA21, vond dat Nederland niet moet meedoen aan ReArm Europe. Dat plan van de Europese Commissie moet 800 miljard euro beschikbaar maken om de verwaarloosde defensie van de EU-landen erbovenop te helpen. Eerdmans vindt het maar niks, want een deel van het geld (maximaal 150 miljard euro) zou door de EU moeten worden geleend.

Hoewel de ambtenaren in Brussel hun best hebben gedaan om het woord ‘eurobonds’ (gezamenlijke schulden) te vermijden, wordt dat in elk geval door Eerdmans wel zo gezien.

In de Verenigde Staten hebben ze daar een mooie uitdrukking voor: als het eruitziet als een eend, zwemt als een eend en kwaakt als een eend, dan ís het een eend.

Nederland, Europa en defensie

De mening van Eerdmans’ marginale partij JA21 (één zetel in de Tweede Kamer!) doet er normaal gesproken niet zoveel toe. Maar drie coalitiepartijen steunden de motie: NSC, BBB en PVV.

Zo zat premier Dick Schoof ineens met een kneiter van een probleem: in Europa had hij laten weten dat Nederland akkoord is met de financiering van de herbewapening van Europa, maar in Den Haag werd daar anders over gedacht.

Critici vonden het bijna landverraad van de drie regeringspartijen. Immers, Oekraïne vecht voor zijn voortbestaan, de Amerikanen laten dat land en de rest van Europa stikken, en intussen rammelen de Russen al aan de poort. En daar zijn ze hoor, de boekhoudertjes in Den Haag, die zeuren over hoe de landsverdediging nou precies moet worden betaald.

De Volkskrant noemde de bezwaren tegen (de financiering van) het enorme defensieplan ‘een welkom lichtpuntje voor Moskou’. De linkse opiniesite JOOP (van BNNVARA) schreef in chocoladeletters ‘Poetin-vriendelijke Kamermeerderheid kiest voor Orbán-route en stemt tegen Europese defensie’. Nou nou.

De weerstand tegen gedeelde Europese leningen is tweeledig. Gevreesd wordt dat Brusselse bestuurders een crisis zoals nu rond Oekraïne gebruiken om snel stappen te zetten naar verdere integratie. Als de Commissie namens de lidstaten geld gaat lenen, betekent dat immers meer macht naar Brussel.

Dankzij gezamenlijke schulden profiteren zij van de betrouwbaarheid van zuinige landen.

Er is nog een gevaar. Landen met een grote staatsschuld betalen meestal meer rente over hun leningen. Dankzij gezamenlijke schulden profiteren zij van de betrouwbaarheid van zuinige landen als Oostenrijk, Denemarken, Duitsland én Nederland.

Spilzuchtige landen – doorgaans in Zuid-Europa, maar dat zuiden begint al in België – hebben dan minder noodzaak om zelf op de centen te letten.

Deze risico’s zijn kennelijk vergeten nu de wapendepots zo snel mogelijk weer moeten worden gevuld. Maar er zijn meer wegen die naar Kiev leiden. Het hoeft echt niet allemaal met geleend geld. En het aardige is dat het land dat jarenlang symbool stond voor de zuidelijke spilzucht laat zien hoe.

Zuinig én investeren in defensie

In 2012, tijdens de financiële crisis, dreigde Griekenland de hele eurozone mee te sleuren in het ravijn. De Griekse schuld was zó groot dat het land vrijwel failliet ging. En dan, dachten zwartkijkers, zou Italië volgen, Spanje, Portugal, misschien zelfs Frankrijk. De kladderadatsch werd nipt vermeden, Griekenland werd met enorme leningen overeind gehouden.

Tegelijk werd de regering in Athene gedwongen de staatskas op orde te krijgen. In tegenstelling tot voorgaande (linkse) regeringen, haalt de huidige centrum-rechtse regering de bezem door de overheidsuitgaven. In 2020 was de Griekse staatsschuld nog hoger dan 200 procent van het nationaal inkomen. Inmiddels is de schuld gezakt tot ongeveer 150 procent.

Momenteel zit Griekenland boven de 3 procent van de begroting.

En nu komt het opmerkelijke: toch geven de Grieken al decennia meer uit aan defensie dan vrijwel alle andere NAVO-landen. Momenteel zit Griekenland boven de 3 procent van de begroting.

Het wordt nog mooier, want de Griekse economie lijdt er niet onder. De groei is er hoger dan in de meeste andere EU-landen. Vorig jaar groeide de Griekse economie met 2,1 procent. Dit jaar wordt gerekend op 2,3 procent, volgend jaar op 2,2 procent. Om van te watertanden.

Zo beschouwd is de discussie over eurobonds helemaal niet nodig. Want het kan gewoon, zuinig zijn én stevig investeren in je defensie. Die ooit spilzuchtige Grieken laten zien hoe.