Zet extreemrechts voorlopige zege om in definitieve winst?
Kan het extreemrechtse Rassemblement National (RN) de voorlopige verkiezingszege omzetten in definitieve winst? Het is dé vraag van de tweede ronde van de Franse parlementsverkiezingen die vandaag/zondag plaatsvindt. Verschillende kandidaten trokken zich na de eerste ronde al strategisch terug om zo RN van meer zetels te houden.
Het RN won vorig weekend de eerste ronde van de verkiezingen met 33,1 procent van de stemmen. Op de tweede plaats staat de linkse alliantie, het Nouveau Front Populaire (een blok van La France insoumise van Jean-Luc Mélenchon, communisten, groenen en de Parti Socialiste) met 28 procent, gevolgd door de alliantie van president Emmanuel Macron, Ensemble, met 20 procent. Les Républicains haalden 6,7 procent.
Volgens een eerste zetelprojectie na de eerste ronde zou het Rassemblement National 230 à 280 zetels halen in de Assemblée nationale. Het Nouveau Front Populaire zou op 125 à 165 zetels uitkomen, Macrons Ensemble op 70 à 100. Drie recentere peilingen voorspellen echter ‘maar’ 190 tot 250 zetels. De parlementsleden worden in principe verkozen voor een termijn van vijf jaar, net als de president.
Het RN lijkt hoe dan ook de grote winnaar te worden, maar of ze effectief zal regeren, blijft koffiedik kijken. Zo liet RN-boegbeeld Marine Le Pen eerder al vallen dat haar partij enkel een regering wil vormen als ze een absolute meerderheid behaalt, namelijk minstens 289 zetels. Ook huidig voorzitter Jordan Bardella zei het premierschap enkel te willen opnemen bij een absolute meerderheid.
Het onvoorspelbare kiessysteem in Frankrijk kan bovendien mogelijk de kaarten zondag nog stevig herschudden. Zo stuurt elk van de 577 kiesdistricten één parlementslid naar de Assemblée nationale. In de eerste ronde haalden 76 kandidaten al de helft van de stemmen in hun district, waardoor ze automatisch een zitje bemachtigen. De kandidaten die tijdens de eerste ronde minstens 12,5 procent van de stemmen behaalden, strijden dit weekend voor hun plaats.
De afgelopen dagen haakten echter ruim 200 kandidaten af voor de tweede ronde, van wie 131 uit de linkse coalitie NFP en 82 uit het kamp van president Emmanuel Macron. Het gaat haast in alle gevallen om kandidaten die als derde of vierde eindigden tijdens de eerste ronde. De afgehaakte kandidaten willen op die manier verhinderen dat ze stemmen wegsnoepen van de populairdere kandidaten, die mogelijk zouden kunnen winnen van het RN. Het gebeurt in Frankrijk wel vaker dat partijen tussen de twee rondes met elkaar onderhandelen om de kans op mogelijke coalities te vergroten of om bepaalde partijen buitenspel te zetten.
President Emmanuel Macron waarschuwde de voorbije dagen al voor een cohabitation, waarbij de centrumrechtse president de macht moet delen met een uiterst rechtse premier. Zo riep hij op tot een “grote democratische en republikeinse verzameling” tegen het RN bij de tweede ronde van de verkiezingen. Huidig premier Gabriel Attal zei dan weer “dat geen enkele stem naar het RN mag gaan”. De spanning in Frankrijk is de afgelopen week erg toegenomen. Zo werden woensdagavond regeringswoordvoerder Prisca Thevenot en haar team geviseerd door een twintigtal personen toen ze verkiezingsaffiches ophingen. Thevenot, die deel uitmaakt van Renaissance, bracht het er zonder kleerscheuren vanaf, maar haar medekandidate Virginie Lanlo raakte wel lichtgewond aan haar arm en been. Een andere persoon kreeg klappen te verduren in het gezicht.
Voor zondag zijn in Frankrijk 30.000 politieagenten en gendarmes gemobiliseerd “om ervoor te zorgen dat ultralinks of ultrarechts geen wanorde sticht”, kondigde minister van Binnenlandse Zaken Gerald Darmanin donderdag aan.