Waarom België een ambassade in Moldavië opent

Na meer dan dertig jaar schipperen lijkt Moldavië zich nu volledig op Europese integratie te richten. Ook België hoopt daarbij zijn rol te spelen.

Er zijn gebouwen die meer baden in glorie dan de anonieme hoogbouw waar de Belgische diplomatie weldra neerstrijkt. Het kantoor op de vijfde verdieping moet nog verbouwd worden. Het kamerbrede grijze vaste tapijt heeft betere tijden gekend, de muren kunnen nog een likje verf gebruiken.

Hoewel ambassadeur Evert Maréchal pas in oktober echt aan de slag gaat, is minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) nu al naar het centrum van de Moldavische hoofdstad Chisinau afgereisd om de ambassade plechtig te openen. ‘Het is nog een beetje leeg, maar dat is slechts een kwestie van tijd’, verzekert ze haar publiek. Met enthousiasme zingt Lahbib de lof van de ‘charmante stad’ – niet de eerste woorden die de occasionele bezoeker van Chisinau te binnen schieten – en benadrukt ze de Belgische steun. De Moldavische schuimwijn die wordt aangerukt, heeft een stevige afdronk.

De opening maakt deel uit van een regeringsbeslissing in juni om het Belgische diplomatieke netwerk uit te breiden. Naast een nieuwe ambassade in Chisinau opent België ook een ambassade in Armenië en worden de diplomatieke kantoren in Bosnië-Herzegovina en Kosovo opgewaardeerd tot volwaardige ambassades. ‘Oost-Europa wordt almaar belangrijker’, klinkt het in diplomatieke kringen. ‘België kan daarin niet achterblijven.’ Ons land is nu al de op drie na grootste investeerder in Moldavië. Tot nu toe werd het land diplomatiek bediend vanuit de Roemeense hoofdstad Boekarest. Lahbib noemt zich een voorstander van het eerste uur. ‘Als één land het verdiende om kandidaat-EU-lid te worden, dan was het Moldavië wel.’

Negenstappenplan

België is niet het enige land dat zijn aanwezigheid in Moldavië opdrijft. Nederland opende in april al een ambassade, en ook Griekenland besliste twee weken geleden om een ambassade in Moldavië te openen. Die plotse interesse voor de voormalige Sovjetrepubliek heeft alles te maken met de Europese beslissing van 23 juni 2022 om Moldavië kandidaat-lidmaatschap te verlenen. Moldavië kreeg toen een negenstappenplan. Als het voldoende vooruitgang boekt op die negen onderwerpen, komt het in aanmerking om in december toetredingsonderhandelingen aan te vatten. Het rapport is tot nu toe gemengd. Vooral de strijd tegen corruptie en de grote invloed van de Moldavische oligarchen blijven een uitdaging.

Moldavisch minister van Buitenlandse Zaken Nicu Popescu maakt zich sterk dat zijn land de voorbije twee jaar al heel wat vooruitgang heeft gemaakt. Het enthousiasme aan Moldavische kant is groot. Hoewel een deel van de Moldavische publieke opinie sympathie toont voor Rusland – ongeveer een derde van de Moldaviërs steunt Ruslands invasie van Oekraïne – is er brede steun voor de verdere integratie met de Europese Unie. Bij een peiling eind vorig jaar sprak 63 procent van de Moldaviërs zich uit vóór EU-lidmaatschap.

Diaspora

Het helpt natuurlijk dat Moldavië met president Maia Sandu sinds 2020 een uiterst Europeesgezinde president heeft, die sinds 2021 over een absolute meerderheid beschikt in het parlement. Het is maar de vraag of Sandu die steun zal kunnen behouden. De oorlog in Oekraïne zorgde voor een inflatie met pieken tot 35 procent, maar lijkt ondertussen enigszins onder controle. In juli bedroeg de inflatie in Moldavië nog 10,8 procent.

Toch is het geloof groot dat Moldavië ook zonder zijn huidige regering het Europese pad zal blijven kiezen. ‘We zijn eigenlijk al een Europees land’, zegt Iulian Groza, directeur van het Instituut voor Strategische Initiatieven. ‘Bijna een derde van onze bevolking woont en werkt al in de Europese Unie. De diaspora is de best mogelijke reclame voor de EU. Bij de laatste verkiezingen stemden ze massaal op pro-Europese partijen. Steeds meer mensen snappen dat we enkel een welvarend land kunnen worden als we ons op het Westen richten.’

Het is maar de vraag of ook Europa zijn interesse voor Moldavië levendig zal houden. Eind augustus stelde Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad, dat de EU in 2030 klaar moet zijn voor een nieuwe uitbreiding. Als het de EU menens is om Moldavië, Oekraïne en de landen op de Balkan op te nemen, zal de Unie vrijwel volledig hertekend moeten worden. Popescu benadrukt dat zijn land in de eerste plaats zelf veel werk voor de boeg heeft. ‘We staan voor enorme uitdagingen. We zijn dankbaar dat we er niet alleen voor staan.’